Το κείμενο που ακολουθεί δεν είναι γραμμένο από κριτικό κινηματογράφου. Είναι γραμμένο από μια πρώην φανατική σινεφίλ που έμπλεξε μικρή σε μεγάλη σχέση και σιχάθηκε με την ψυχή της το «dvd, σπιτάκι και αγκαλίτσα». Γι’ αυτό το λόγο πλέον αγαπάει πολύ τις επιλεγμένες ταινίες που βλέπει και ζει τις ιστορίες τους μέσα από την ψυχή της. Ακούστε λοιπόν μία από αυτές .
Πρόκειται για το Pride. Μια ταινία του 2014 από τον Matthew Warchus, σχετικά με την υποστήριξη μιας ομάδας γκέι ακτιβιστών και ακτιβιστριών στη μεγάλη απεργία των ανθρακωρύχων το καλοκαίρι του 1984. Είναι βέβαια λίγο ανακριβές αυτό που γράφω, αλλά δεν υπάρχει λόγος να είμαι πιο σαφής και να σποϊλάρω. Θα τη δείτε και θα ανακαλύψετε μόνοι σας τις λεπτομέρειες. Το ζήτημα είναι γιατί αυτή η ταινία, μια ταινία που αναφέρεται σε μια ιστορία που μετράει 30 χρόνια, παραμένει και θα παραμένει πάντα επίκαιρη.
Καταρχάς, ας μαζέψουμε στη μια χούφτα το κοινωνικό background. Fuckin’ Θάτσερ. Νεοφιλελευθερισμός δηλαδή στα φόρτε του. Φτώχεια, ανέχεια, λιώσιμο των εργατικών κεκτημένων, λιτότητα, αυταρχισμός, επιβολή των «ισχυρών» στους «αδύνατους». Φαντάζομαι πως σε όλους σας θυμίζουν κάτι.
Ύστερα, οι εργατικοί αγώνες, οι οποίοι μπορεί να απουσιάζουν οικτρά από το τοπικό σκηνικό του σήμερα, όμως είναι πάντα το ζητούμενο. Η ανάγκη των ανθρώπων για ένα καλύτερο αύριο, όσο κι αν καθησυχάζεται από την ελπίδα ή αν στομώνεται από τον φόβο, θα είναι πάντα ανάγκη και –αργά ή γρήγορα– έρχεται πάντα στο προσκήνιο με τη μία μορφή ή την άλλη, νωθρά ή δυναμικά, νικηφόρα ή απογοητευτικά.
Τέλος, οι διεκδικήσεις των επιμέρους ομάδων, εν προκειμένω της lgbt κοινότητας. Πριν παρακολουθήσω την ταινία και κατά τα πρώτα λεπτά της, είχα την αίσθηση ότι η θέση των ομοφυλόφιλων στο Ηνωμένο Βασίλειο –και ιδιαίτερα στην Αγγλία– ήταν ένα θέμα που είχε λυθεί πολύ νωρίτερα από το 1985. Αυτό φυσικά ήταν μια βλακώδης, ανιστόρητη άποψη και χαίρομαι πολύ που ένα προϊόν καλλιτεχνικής δημιουργίας με έβγαλε από αυτή την πλάνη. Επίσης, η πλάνη της ομοιογένειας στο εσωτερικό των επιμέρους κινημάτων, που ευτυχώς έχω απεμπολήσει από χρόνια, αλλά δυστυχώς παραμένει διάχυτη και δημιουργεί πολλές παρεξηγήσεις και απογοητεύσεις.
Τα κατορθώματα αυτής της ταινίας είναι παραπάνω από αρκετά. Καταρχήν, καταφέρνει να ξεκαθαρίσει ότι όλα αυτά τα στοιχεία, όλες αυτές οι κοινωνικές ομάδες με τα προβλήματά τους και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, είναι ένα κουβάρι. Τόσο με την έννοια της σύσμιξης, όσο και με την έννοια του μπερδέματος. Η λιτότητα και η φτώχεια είναι άμεσα συνδεδεμένες όχι μόνο με τις πληγές των εργατών, όσο και με τις πληγές των ομοφυλόφιλων, των μεταναστών, των ΑΜΕΑ, των γυναικών, των παιδιών, των ζώων, του πλανήτη… Πώς είναι, όμως, δυνατόν οι αγώνες τους, αντί να συγκλίνουν, να απομακρύνονται;
Εδώ μπαίνει το θέμα της αλληλεγγύης. Και αυτό, μαζί με όλη τη συζήτηση γύρω από αυτή, είναι που κατά τη γνώμη μου κάνει την ταινία τόσο δυνατή και επίκαιρη. Αυτό που μας δίνει να καταλάβουμε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο είναι καταρχάς ότι η αλληλεγγύη δεν είναι ποτέ δεδομένη. Οι κοινωνικοί αγώνες δεν είναι δεδομένοι. Δεν μπορούμε να ζούμε με την ψευδαίσθηση ότι είμαστε μαγικά ενωμένοι, επειδή απλά και μόνο υπάρχει ένας κοινός εχθρός. Αυτού του είδους η αφέλεια είναι καταστροφική. Μπορεί να μας απογοητεύσει και να μας κάνει να ξεχάσουμε ποιος είναι απέναντί μας και ποιος, εν δυνάμει, δίπλα μας. Ο μόνος τρόπος για να κατορθώσεις να κάνεις ένα βήμα μπροστά είναι να προσπαθήσεις να την προσφέρεις, ακόμα και αν δεν σε θέλουν και –έτι πιο επώδυνο– ακόμα κι αν δεν τους θέλεις.
Πάντα αναρωτιόμαστε όμως: «γιατί να είναι απαραίτητη όλη αυτή η προσπάθεια;;;».
Δεν είμαστε tabula rasa. Ο καθένας μας, είτε χωριστά είτε σαν ομάδα, έχει τις προκαταλήψεις και τις συνήθειές του. Προερχόμαστε από διαφορετικά σπίτια, κοινωνικά περιβάλλοντα, έχουμε διαφορετικό μορφωτικό επίπεδο, διαφορετικές θρησκευτικές συνήθειες, άλλες χαρές και άλλες λύπες. Η αλληλεγγύη , για όλους αυτούς τους λόγους, δεν είναι ένα φρούτο έτοιμο προς κατανάλωση ή έτοιμο να μας πέσει στο κεφάλι και να μας φέρει τη λαμπρή ιδέα. Θέλει κόπο και επιμονή. Δεν μπορείς να πας απλά να χτυπήσεις την πόρτα κάποιου, τακ τακ, να προσφέρεις βοήθεια και αν δεν τη θελήσει να πεις «χάρηκα» και να την κοπανήσεις. Είναι δρόμος χωρίς επιστροφή. Αλλά ο μόνος ασφαλής για να σε οδηγήσει στην όσμωση.
Τέλος, κι επειδή πολλή κουβέντα γίνεται τα τελευταία χρόνια για την εμπορευματοποίηση του gay pride και όχι άδικα, φυσικά, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι και αυτό το κεκτημένο, που σε εμάς τώρα φαίνεται δεδομένο και απλό , ήρθε μέσα από πολλούς αγώνες· θυμίζω, το 1985 (!) στην Αγγλία τα πράγματα ήταν δύσκολα για τους gay. Και πρέπει να το στηρίζουμε όχι μόνο σαν φόρο τιμής στους αγώνες αυτούς , σαν επετειακό γεγονός, αλλά έχοντας στο μυαλό μας ότι αυτό που σήμερα είναι δεδομένο, μπορεί αύριο να γίνει παράνομο και δαιμονοποιημένο . Οι διεκδικήσεις οποιασδήποτε κοινωνικής ομάδας δεν είναι κάτι που προχωράει από μόνο του προς τα μπρος. Η κινητήρια δύναμή τους είναι οι άνθρωποι που τις στηρίζουν, άλλοτε λίγοι και άλλοτε πολλοί. Και ο μόνος τρόπος για να ξανακάνουμε κάτι ριζοσπαστικό δεν είναι να γκρινιάζουμε, να τσακωνόμαστε και να απαξιώνουμε, αλλά να προσπαθήσουμε να το δούμε σαν μέρος ενός όλου. Και να φέρουμε το όλο προς το μέρος μας. Με κατανόηση και αγάπη.
Social Links: