Φυσικό σύνορο ανάμεσα σε Ευρώπη και Ασία, με ψηλές βουνοκορφές (το όρος Ελμπρούζ είναι μεγαλύτερο από το Μον Μπλαν των Άλπεων) ο Καύκασος σε πολλά σημεία του παρέμενε ανεξερεύνητος και τα ορεινά χωριά του διέσωσαν μεσαιωνικές παραδόσεις, όπως και κειμήλια που έστελναν οι κάτοικοι των πεδιάδων: π.χ. στο Σβανέτι της Γεωργίας φυλάσσονταν τα παλιότερα χειρόγραφα γεωργιανά ευαγγέλια σε δερματόδετους τόμους που χρονολογούνται στα 897 πΧ. Φανταστείτε ότι μόλις το 2012 η κυβέρνηση εγκατέστησε γραμμές ηλεκτροδότησης σε ορισμένα χωριά. Ζώντας στα απρόσιτα, σχεδόν σαν μεσαιωνικά φρούρια χωριά τους, οι χαϊλάντερς του Καυκάσου κατάφεραν να διατηρήσουν μια κάποια αυτονομία συνεχίζοντας τις παγανιστικές πρακτικές τους που τις συνδυάζουν με την χριστιανική πίστη.
Σε προηγούμενο κείμενο είχα αναφερθεί στους Khevsur, μια από τις εθνότητες που κατοικούν στην γεωργιανή επικράτεια και εδώ επανέρχομαι για παραθέσω ένα μύθο γύρω από την καταγωγή του λαού αυτού. Μερικοί περιηγητές που πέρασαν από την περιοχή στις αρχές του προηγούμενου αιώνα περιέγραψαν τις παραδόσεις και τον τρόπο ζωής τους ανοίγοντάς μας ένα μικρό παράθυρο σε αυτούς τους ξεχασμένους ακρίτες, τους έκαναν εντύπωση οι πανοπλίες, τα όπλα που φαίνονταν να έχουν έρθει από την μεσαιωνική Δύση και η παράδοση των μονομαχιών. Στο βιβλίο Dead Cities and Forgotten Tribes (London: Lutterworth Press, 1952) του Gordon Cooper, όπως και σε άλλα βιβλία σοβιετικών ή δυτικοευρωπαίων μελετητών, αναφέρεται ο πιο γνωστός μύθος για την προέλευση των Khevsur. Τον 12ο αιώνα, σταυροφόροι που ακολουθούσαν τον Γοδεφρείδο του Μπουιγιόν στην πρώτη σταυροφορία, αλλά έχασαν τον δρόμο τους και αντί για τους Άγιους Τόπους βρέθηκαν στην Μαύρη Θάλασσα, αποφάσισαν να εγκατασταθούν στην ενδοχώρα.
Ο Καύκασος, όσο ήταν τμήμα της αχανούς ρωσικής αυτοκρατορίας δεν εξερευνήθηκε ποτέ, οι πληροφορίες για το τι έκαναν για αιώνες οι υποτιθέμενοι απόγονοι των σταυροφόρων είναι λιγες και κανείς δεν ασχολούνταν μαζί τους. Σύμφωνα με διηγήσεις, οι ξεχασμένοι Khevsur έκαναν μια εντυπωσιακή είσοδο στην Τιφλίδα το 1915, λόγω των παρατεταμένων εχθροπραξιών μεταξύ Ρώσων και Οθωμανών, φορώντας πανοπλίες και κραδαίνοντας σπαθιά. Αυτό που παραξένεψε τους περιηγητές ήταν η ομοιότητα του οπλισμού με αυτά των σταυροφόρων, το γεγονός ότι οι ίδιοι οι κάτοικοι δεν κατείχαν τις γνώσεις για να φτιάξουν νέα, αλλά διατηρούσαν όπως μπορούσαν όσα είχαν ήδη και επιπλέον οι σταυροί που τα κοσμούσαν. Πάνω στις πανοπλίες και στα σπαθιά υπάρχουν σκαλισμένα τα αρχικά “A.M.D.”, τα οποία θεώρησαν ότι πρέπει να σημαίνουν Ave Mater Dei. Ο περιηγητής μας γράφει ότι τα σπαθιά τους ήταν ίσια, με διπλής κόψης λεπίδα και οι ασπίδες μικρές και κυκλικές στο σχήμα φτιαγμένες από δέρμα, με έναν σταυρό πάνω τους.
Ως επιπλέον απόδειξη της καταγωγής τους θεωρούσαν την παράδοση των Khevsur να επιδίδονται σε μονομαχίες, φορώντας όλη την μεσαιωνική εξάρτυση. Συνήθως τα «παιχνίδια» ήταν φιλικά, οπότε δεν τραυματίζονταν οι συμμετέχοντες, αλλά αν τυχόν συνέβαινε, τότε καταβαλόταν αποζημίωση με τη μορφή αγελάδας στον τραυματία. Οι γυναίκες απαγορευόταν να παρακολουθούν τους αγώνες, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις κάποια μπορεί να έδινε το σήμα για να ξεκινήσουν με ένα λευκό μαντήλι.
Άλλοι μελετητές των αρχών του προηγούμενου αιώνα διατύπωσαν δικές τους θεωρίες σχετικά με την καταγωγή των Khevsur, κάνοντας τους απογόνους Γερμανών ή Ναϊτών ιπποτών. Καμία από όλες αυτές δεν υποστηρίζεται από ακαδημαϊκούς του χώρου. Παραμένει ωστόσο μια ωραία μυθολογία· οι χαμένοι σταυροφόροι στα βουνά του Καυκάσου που βρέθηκαν εκεί ως άλλοι Νώε στο όρος Αραράτ.
Social Links: