Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι μέρες της καραντίνας που ζήσαμε δεν ήταν κάτι παραπάνω από μέρες μετάβασης. Επ’ αόριστον μετάβασης αλλά μετάβασης. Ακόμα και στην πιο δύσκολη στιγμή, στην κορύφωση της πανδημίας, κανείς δεν φαντάστηκε ότι έτσι θα είναι πια ο κόσμος μας. Όλοι περιμέναμε να περάσει αυτή η κατάσταση και να μπούμε επιτέλους στη νέα φάση. Στη φάση της συμβίωσης με τον κορονοϊό και ακόμα μακρύτερα στη φάση συμβίωσης με όσα αυτός προκάλεσε.
Μια από τις εξουσίες του ιστορικού είναι να κόβει τον χρόνο σε κομμάτια. Να φτιάχνει τέλη και αρχές. Η Δευτέρα 5 του Μάη θα είναι μια ημερομηνία πολύ σημαντική. Δεν είναι όλες οι ημερομηνίες στην ιστορία συμβατικά τοποθετημένες. Τότε είναι η πρώτη μέρα επιστροφής σε μια κάποια κανονικότητα. Όχι με την έννοια ότι αυτή θα είναι με οποιονδήποτε τρόπο όπως έμοιαζε τον Φεβρουάριο. Αυτός ο κόσμος έχει πια –με τον έναν ή τον άλλο τρόπο– τελειώσει. Όταν μιλάμε για τη συγκεκριμένη κανονικότητα, περισσότερο μιλάμε με τη λογική ότι αλλάζει ο ορίζοντας των προσδοκιών μας. Μπαίνουμε σε μια φάση που θα τη σκεφτόμαστε πια όχι ως μεταβατική αλλά ως μια νέα «κανονικότητα». Η μεταβατική περίοδος γίνεται παρελθόν.
Αν μη τι άλλο, αυτή η νέα συνθήκη είναι ίσως ακόμα πιο δύσκολη. Θα βγούμε από το σπίτι μας και την κυριαρχία του escapism που μας προσέφερε τόσο καιρό η μυθοπλασία και το ίντερνετ. Θα επιστρέφουμε όμως πολύ συχνότερα σε αυτό από ό,τι συνηθίζαμε. Μας γεμίζει όλους με ένα άγχος. Πρώτα από όλα θα βρεθούμε όντως αντιμέτωποι με την πιθανότητα να κολλήσουμε οι ίδιοι και, κυρίως, να κολλήσουμε τους γύρω μας. Ταυτόχρονα, όμως θα βρεθούμε μπροστά σε νέες οικονομικές και εργασιακές συνθήκες που ορθώνονται μπροστά μας. Βαδίζουμε προς το ριζικά άγνωστο αφήνοντας πίσω την ασφάλεια του σπιτιού μας και μαζί την ασφάλεια που έχει κάτι που νοείται ως μεταβατικό.
Η Πρωτομαγιά του 2020 είναι σίγουρα μια διαφορετική Πρωτομαγιά. Γίνεται στο τέλος αυτής της μεταβατικής περιόδου. Γίνεται ενώ είμαστε έτοιμοι να βγούμε από την πόρτα του σπιτιού μας και να κοιτάξουμε τον κόσμο όπως τον διαμόρφωσε η πανδημία. Όλη αυτή η συνθήκη είναι που έκανε τις εικόνες από τη συμβολική συγκέντρωση του ΠΑΜΕ συγκλονιστικές. Ακόμα και αν δεν δείχνουν απαραίτητα έναν νέο δρόμο αγώνα.
Πρώτα από όλα συγκλονιστικές, γιατί είδαμε μπροστά στα μάτια μας κάτι το οποίο το βιώναμε όλοι μαζί. Δεν κάτσαμε στο σπίτι για να μη φάμε πρόστιμο. Κάτσαμε στο σπίτι γιατί πρώτα από όλα δείξαμε αλληλεγγύη. Και δεν υπάρχει καμία εικόνα που να μπορεί να το απεικονίσει καλύτερα αυτό από την εικόνα μιας συγκέντρωσης ανθρώπων που τηρούν πιστά τις αποστάσεις. To παρόν.
Κυριότερα όμως ήταν συγκλονιστικές, γιατί έδωσαν εικόνα σε αυτή την αίσθηση της κοινότητας. Μέσω αυτής της εικόνας είδαμε μπροστά μας τη δική μας θέση μέσα σε αυτή. Αυτός ο συνδυασμός ατομικής και συλλογικής ευθύνης με τα θολά όρια που έβαζε ο καθένας και που εκφράστηκε με αυτό το «μαζί αλλά χωριστά». Λόγω μάλλον αυτής της συνθήκης, ο όρος «social distancing» δεν είναι και τόσο ακριβής. Τουλάχιστον αν βγει από την ιατρική σκοπιά.
Στο κατώφλι, λοιπόν, του νέου κόσμου είδαμε ήδη στο Σύνταγμα νέους τρόπους διαχείρισης των συμβόλων. Νέες κοινωνικές τελετουργίες. Δεν θα αλλάξει μόνο ο κόσμος μας, θα αλλάξει και η αντίληψή μας γι’ αυτόν. Όταν σε θρησκευτικό επίπεδο τελετουργίας, το Πάσχα εορτάστηκε με τις δικές του θρησκευτικές τελετουργίες, όλοι είχαμε μια αντίληψη της μοναδικότητας της στιγμής. Σαν να τον βάζαμε σε παρένθεση. «Και του χρόνου όλοι μαζί». Μπορούμε όμως να πούμε το ίδιο και τώρα; Τότε ήμασταν στη μέση μιας μεταβατικής κατάστασης. Τώρα είμαστε στην αρχή μιας νέας «κανονικότητας». Τότε το επ’αόριστον παρόν ήταν ο κυρίαρχος στον ορίζοντα προσδοκιών μας. Τώρα, στις τελευταίες μέρες της καραντίνας, κοιτάμε μόνο προς τα μπροστά. Ούτως ή άλλως η θρησκευτική τελετουργία κοιτάζει προς ένα μέλλον προδιαγεγραμμένης λύτρωσης. Η κοινωνική τελετουργία είναι πάντα αντιμέτωπη με τη φθορά και την αναγέννηση.
Αυτή η φωτογραφία είναι, λοιπόν, ιστορική ακριβώς επειδή διέπεται από αυτό το πράγμα που σε κάνει να νιώθεις η ιστορία: Έρχεσαι από κάπου, βρίσκεσαι κάπου, κατευθύνεσαι προς τα κάπου. Και δεν μπορείς να ξεχωρίσεις απόλυτα τη μια κατάσταση από την άλλη. Σκεφτόμαστε το μέλλον μας αναγκαστικά βασισμένοι στο παρελθόν μας.
Αυτή η φωτογραφία είναι ιστορική επίσης γιατί μας κάνει να συνειδητοποιούμε τη θέση μας σε αυτή τη νέα συνθήκη. Είναι τραβηγμένη σήμερα το πρωί, είναι όμως μαζί μια εικόνα του παλιού και μια εικόνα του μελλοντικού κόσμου. Παραταγμένοι σε θέση μάχης απέναντι σε έναν αόρατο και σε έναν μελλοντικό εχθρό.
Social Links: