Η είδηση για την επικείμενη διεξαγωγή του «1ου Συνεδρίου Γονιμότητας και Αναπαραγωγικής Αυτονομίας: Όρια και Επιλογές» με βρήκε να αντιμετωπίζω ένα γυναικολογικό ζήτημα ξαπλωμένη και οδυρόμενη στο κρεβάτι του πόνου. Στα πρώτα λεπτά της βιαστικής αναζήτησής μου διαπίστωσα, αρχικώς, ότι το συνέδριο επρόκειτο να πραγματοποιηθεί υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κ. Σακελλαροπούλου, και, δευτερευόντως, την ηχηρή παρουσία της εκκλησίας στις προγραμματισμένες συνεδρίες. Διόλου εντύπωση δεν μου προκάλεσε, βέβαια, η πλειοψηφική συμμετοχή ανδρών τόσο στην οργανωτική, όσο και στην επιστημονική επιτροπή. Υπό την επήρεια του πόνου που με κατέκλυζε και που ενέτεινε τον θυμό που βίωνα εκείνη τη στιγμή, συνειδητοποίησα το μεγαλείο της σεξιστικής φιέστας που επρόκειτο να λάβει χώρα στη γενέτειρά μου, τα Γιάννενα, τον προσεχή Ιούλιο με την υπογραφή μελών της ιατρικής κοινότητας, πολιτικών προσώπων και, φυσικά, εκπροσώπων της εκκλησίας. Η σκέψη ότι, ενώ το δικό μου σώμα πονούσε, κάποιοι άλλοι δύνανται, με τις ευλογίες της εκκλησίας και του κράτους, να λαμβάνουν, και μάλιστα συστηματικά και με συγκεκριμένο προγραμματισμό, αποφάσεις για τη μήτρα των απανταχού θηλυκοτήτων αντικειμενοποιώντας τες και επιβεβαιώνοντας τον ρόλο τους ως αναπαραγωγικών μηχανών, με εξόργισε· για κάποιους –μάλλον γραφικούς- η συναισθηματική μου αντίδραση θα έμοιαζε υστερική, ενώ για κάποιες άλλες, δίκαιη και λογική.
Στον απόηχο των αντιδράσεων που ακολούθησαν της κοινοποίησης του συνεδρίου και συγκεκριμένα του διαφημιστικού σποτ στα social media, η ΠτΔ απέσυρε την –εξ’ αρχής αδικαιολόγητη- αιγίδα της, ενώ μόλις σήμερα ανακοινώθηκε και η τελική του ακύρωση. Σε πρωινή εκπομπή ο γυναικολόγος και μέλος της οργανωτικής επιτροπής, Κ. Πάντος, σχολίασε ότι στόχος του συνεδρίου είναι η ενημέρωση των πολιτών πάνω στα όρια της φύσης, ενώ το σποτ, κατά τη δική του άποψη, είναι άκρως σκληρό, πάραυτα ρεαλιστικό· όμως, κύριε Πάντο, ο στόχος του εν λόγω συνεδρίου φαίνεται να συνίσταται στην επιβολή και τον έλεγχο του γυναικείου σώματος, ενώ το διαφημιστικό σποτ μοιάζει άκρως κακοποιητικό, προσβλητικό και εν τέλει σεξιστικό. «Τι κάθεσαι; Πότε θα παντρευτείς; Πότε θα γίνεις μάνα;». Το διαφημιστικό σποτ αναπαράγει σε λιγότερο από ένα λεπτό, όλα όσα αλυσοδένουν το γυναικείο σώμα καθ’ όλη τη διάρκεια της ύπαρξής του· η γυναίκα καταλήγει να σβήνει τα κεράκια της τούρτας των 41ων γενεθλίων μόνη της, αναλογιζόμενη τις επιλογές της, τα όσα έκανε και τα όσα όφειλε να είχε κάνει εγκαίρως. Το τρικυμιώδες τρίπτυχο «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια» παίρνει τα ηνία και μέσω του αντικειμενικού λόγου και της αλήθειας της επιστήμης αναλαμβάνει να υπενθυμίσει, με το μνημειώδες εργαλείο της ενοχής, την επιτέλεση του πιο σημαντικού από όλους τους ρόλους στη ζωή των γυναικών· αυτόν της μητέρας. Ειδάλλως, η ίδια κινδυνεύει να καταλήξει αποτυχημένη, ή όπως απαθανατίζει το διαφημιστικό σποτ, μόνη και δυστυχισμένη, δίχως παιδιά στο πλάι της, όπως τόνισε και ο Κ. Πάντος στη συνέντευξή του. Σε κάθε περίπτωση, γίνεται τελικώς ρητό ότι την ευθύνη επωμίζεται ολοκληρωτικά η γυναίκα, η οποία «δεν γνώριζε» τι όφειλε να πράξει.
Το «γιατί και για ποιον» διοργανώθηκε, εν τέλει, το εν λόγω συνέδριο έχει απαντηθεί ήδη από τους ίδιους τους συντελεστές του: για τους δημοσιογράφους, τους πολιτικούς, τους καθηγητές, τους γιατρούς και σύσσωμη την εκκλησία. Το κατ’ εξοχήν υποκείμενο που αφορά το περιεχόμενο του εν λόγω συνεδρίου απουσιάζει· ο λόγος της γυναίκας για το σώμα της εισακούσθηκε αποκλειστικά και μόνο στο διαφημιστικό σποτ υπό τη μορφή ενός εσωτερικού διαλόγου που φέρνει τύψεις, αισθήματα λύπης, δυστυχίας και σκέψεις γύρω από λανθασμένες προσωπικές επιλογές. Αναζητώ, μάταια, στον λόγο του Κ. Πάντου τον ενημερωτικό χαρακτήρα που διατείνεται ότι έχει: «Αν η γυναίκα θέλει να σπουδάσει και να γίνει καθηγήτρια Πανεπιστημίου, ας καταψύξει τα ωράριά της μέχρι την ηλικία των 35 ετών». Αν η γυναίκα θελήσει να διαχειριστεί όπως επιθυμεί τη ζωή της, πρέπει, παράλληλα, να έχει μεριμνήσει για το αν κάποια στιγμή θελήσει -και μπορεί- να γίνει μητέρα. Αλλιώς θα φτάσει η στιγμή που θα είναι αργά. Στο συγκεκριμένο σημείο, εκτός των άλλων, ο Κ. Πάντος κάνει λόγο για μία κατηγορία ανθρώπου –αυτήν της γυναίκας- που οφείλει να προγραμματίζει τα πάντα στη ζωή και να αναλαμβάνει κάθε ευθύνη για την πιθανή μη πραγμάτωση όλων αυτών που έπρεπε να επιτελέσει. Και αναρωτιέμαι· πρόκειται, πράγματι, για ενημέρωση ή για έναν πατριαρχικό λόγο που ελέγχει το γυναικείο σώμα, που καθιστά τη μήτρα σε όργανο κρατικής διαχείρισης, και μειώνει περίτρανα την γυναικεία κρίση και ελεύθερη βούληση;
Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε και ο Κ. Πάντος «δεν θέλω τη γυναίκα κλεισμένη στο σπίτι με μπούρκα, αλλά ενημερωμένη». Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα συνέδριο στο οποίο ο λόγος της επιστήμης συναντά τον ανορθολογισμό της εκκλησίας και την κρατική διαχείριση της υπογεννητικότητας, κατασκευάζοντας το πώς πρέπει να είναι η σύγχρονη γυναίκα εντός της πατριαρχικής κοινωνίας. Το πρόβλημα δεν είναι η ενημέρωση· αλλά, πολύ περισσότερο, ποιος είναι ο στόχος της, από ποιον προέρχεται και ποιον, εν τέλει, αφορά. Οι ευθύνες για το εν λόγω διαφημιστικό σποτ βαραίνουν και το ΕΣΡ, το οποίο ενέκρινε την προβολή του στη δημόσια τηλεόραση. Οφείλουμε όλοι και όλες να αναλογιστούμε, για ακόμα μία φορά, το ότι καμία θηλυκότητα δεν χρειάζεται να δώσει λογαριασμό για το ποιες επιλογές θα ακολουθήσει και το πώς θα διαχειριστεί το σώμα της καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της.
Social Links: