Goodbye Schuman: Τι έχει μείνει από το μισογκρεμισμένο Φρούριο Ευρώπη;

Δεν υπάρχει κάτι πιο νεφελώδες αυτή τη στιγμή από το τι γίνεται μέσα στο μυαλό ενός Ευρωπαϊστή με όλα όσα συμβαίνουν. Του πραγματικού δηλαδή, αυτού που μεγάλωσε μέσα στο καθεστώς ασφάλειας των 90’s και θεωρούσε ως δεδομένο ότι το φαντασιακό που δημιουργήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες για μια Ευρώπη των λαών, παράδεισο της κοινωνικής δικαιοσύνης και των δικαιωμάτων, θα κρατούσε για πάντα και όχι αυτόν που είδε την Ευρώπη ως ονείρωξη των επιθυμιών του για πλουτισμό ή κοινωνική καταξίωση. Γιατί καλό είναι να διαχωρίζουμε τις καταστάσεις, να ξέρουμε για τι πράγμα μιλάμε. Ποια είναι η Ενωμένη Ευρώπη που φαντασιωνόμαστε; Η δυνατότητα μας να ψωνίζουμε στη Γκαλερί Λαφαγιέτ  όπως οι Γάλλοι και να βολτάρουμε στο Κόβεντ Γκάρντεν ή το να ζούμε σε μια Ήπειρο ταυτισμένη με την Δικαιοσύνη, την Ελευθερία, την Ισότητα; Και αν το δεύτερο τότε τι; Είμαστε έτοιμοι να διευρύνουμε αυτή την πολιτική σφαίρα που δημιούργησε αυτό το φαντασιακό τόσο ώστε να συμπεριλαμβάνει και τους φτωχοδιάβολους της Γης ή θα μείνουμε στο Φρούριο Ευρώπη, «ακρίτες» ενός Ευρωπαϊκού πολιτισμού που ποτέ δεν ολοκληρώθηκε;

Είναι δύσκολο να βλέπεις όλα αυτά που ονειρευτηκες να γκρεμίζονται ένα προς ένα. Σαν την ηρωίδα του Goodbye Lenin, βλέπουμε μέρα με την μέρα όλο το οικοδόμημα εντός του οποίου μεγαλώσαμε να καταρρέει και εμείς να αισθανόμαστε ανήμποροι να προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες. Μια Ευρώπη η οποία δείχνει όλη την μετάλλαξη της προς ένα Φρούριο Ευρώπη σε όλο της το τρομακτικό «μεγαλείο», έτοιμη να θυσιάσει όλα τα φεντεραλιστικά της επιτεύγματα στον βωμό της ασφάλειας και της πολιτισμικής «καθαρότητας». Οπότε τι; Ναυτία; Εμετός; Μια διαρκής κατάσταση δυσανεξίας στα νέα, μια  αδράνεια παραίτησης μήπως και σωθεί η διανοητική μας «ασφάλεια»;

Η «λύση» θα μπορούσε να βρεθεί σε απαντήσεις που δόθηκαν διανοητικά στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Όχι βέβαια στην μεριά του Σικάγου, εκεί που οι ιέρακες της οικονομικής σταθερότητας βλέπουν τους μέντορές τους. Αλλά σε εκείνο το ταπεινό βιβλιαράκι που είχε γράψει ως πολιτική διαθήκη ο Ρίτσαρντ Ρόρτυ, το Achieving our Country. Έναν ύμνο στην πολιτική παράδοση των Δημοκρατικών ο οποίος γράφτηκε ακριβώς σε ένα παρόμοιο μεταίχμιο. Τότε που το deregulation είχε γίνει πλεόν «καθεστώς» και οι Δημοκρατικοί είχαν γίνει σχεδόν παρόμοιοι με τους Ρεπουμπλικανούς. Τότε θεώρησε ότι η παραίτηση δεν είναι απάντηση, δεν αποτελεί λύση. Αλλά ότι θα πρέπει να εξετάσουμε μεν κριτικά τα λάθη του παρελθόντος αλλά να μην απελπιστούμε από αυτά. Να δούμε τα επιτεύγματα του παρελθόντος και να τα εξυμνήσουμε, να γίνουν ένα legacy το οποίο θα  χρησιμοποιούμε ως φάρο και ως μέτρο σύγκρισης. Να αντλήσουμε από εκεί τις μεταφορές που χρειάζονται για να περιγράψουν τις νέες καταστάσεις, να φτιάξουμε νέα λεξιλόγια που να διατηρούν ζωντανά τα όνειρα μας, μικρές κουκίδες μη κόλασης όπως γλαφυρά είχε γράψει ο Ι. Καλβίνο στο τέλος των Αόρατων Πόλεων, να μην καταθέσουμε τα όπλα. Και ναι, το βλέπουμε συνέχεια ότι η κατάσταση γίνεται σκατά. Αλλά πρέπει να δούμε ως δικό μας καθήκον τα σκατά αυτά να γίνουν κοπριά για κάτι όμορφο και όχι ένας δυσώδης, ελώδης βούρκος που θα θάψει τα πάντα, σαν εκείνη τη μαυρίλα που γέμιζε τα πάντα στην Ιστορία δίχως Τέλος.