Έχετε ποτέ σκεφτεί τι έτρωγαν οι αγαπημένοι σας συγγραφείς και φιλόσοφοι; Το περιοδικό The Free Agent πριν από μερικές δεκαετίες αναρωτήθηκε εάν ο Γάλλος υπαρξιστής Ζαν Πωλ Σαρτρ μαγείρευε και…

Cabinet of Curiosities 5: Οι υπαρξιακές ομελέτες του Jean-Paul Sartre

Έχετε ποτέ σκεφτεί τι έτρωγαν οι αγαπημένοι σας συγγραφείς και φιλόσοφοι; Το περιοδικό The Free Agent πριν από μερικές δεκαετίες αναρωτήθηκε εάν ο Γάλλος υπαρξιστής Ζαν Πωλ Σαρτρ μαγείρευε και αν ναι, πώς θα ήταν ένα δικό του βιβλίο μαγειρικής. Το αποτέλεσμα ήταν μια σαρτρική ανασκόπηση της ύπαρξης μέσω της τέχνης της μαγειρικής σε μορφή μικρού ημερολογίου.

Ένα μικρό δείγμα:

«3 Οκτωβρίου

Σήμερα μίλησα με τον Καμί σχετικά με το βιβλίο μαγειρικής μου. Παρόλο που δεν έχει φάει ποτέ στην πραγματικότητα, μου έδωσε κουράγιο. Γύρισα αμέσως στο σπίτι για να ξεκινήσω δουλειά. Είμαι τόσο ενθουσιασμένος! Έχω ξεκινήσει να φτιάχνω την δική μου συνταγή για ομελέτα Denver.

4 Οκτωβρίου

Ακόμη ασχολούμαι με την ομελέτα. Υπήρξαν ορισμένα κωλύματα. Φτιάχνω την μια ομελέτα μετά την άλλη σαν στρατιώτες που κατευθύνουν την πορεία τους μέσα στη θάλασσα, αλλά ο καθένας φαίνεται άδειος, κενός σαν μια πέτρα. Επιθυμώ να δημιουργήσω μια ομελέτα που να εκφράζει την έλλειψη νοήματος της ύπαρξης, όμως αντί γι’ αυτό έχουν γεύση τυριού. Τις κοιτάω όταν βρίσκονται μέσα στο πιάτο αλλά αυτές δεν κοιτούν εμένα. Δοκίμασα να τις φάω με τα φώτα κλειστά. Δεν βοήθησε καθόλου. Ο Μαλρώ μου πρότεινε να βάλω πάπρικα».

Satre At The Theatre...French philosopher Jean-Paul Sartre at a production of his play 'La Putain Respectueuse' (The Respectful Whore) at the Theatre Antoine in Paris, November 1946. (Photo by Lipnitzki/Roger Viollet/Getty Images)

Η αμήχανη στιγμή που κοιτάς την ομελέτα αλλά αυτή νομίζει ότι κοιτάς την άβυσσο πίσω της.

Αυτές οι στιγμές που ανακαλύπτεις πόσο μικροαστός είσαι:

«6 Οκτωβρίου

Συνειδητοποίησα ότι η παραδοσιακή μορφή της ομελέτας (αυγά και τυρί) είναι μικροαστική. Σήμερα προσπάθησα να φτιάξω μια από τσιγάρα, λίγο καφέ και τέσσερις μικρές πέτρες. Την έδωσα στον Μαλρώ και έκανε εμετό. Έχω πάρει δύναμη αλλά το ταξίδι μου είναι ακόμη μακρύ».

 

Όταν το κενό του στομαχιού σου δεν είναι τίποτα μπροστά στο κενό της ύπαρξής σου που ανοίγεται μέσα στη συνεκτικότητα του αντικειμενικού είναι:

«10 Οκτωβρίου

Αποφάσισα να δημιουργήσω πιο ριζοσπαστικές παραλλαγές σε παραδοσιακά πιάτα, σε μια προσπάθεια να εκφράσω με κάποιο τρόπο το κενό που νιώθω έντονα. Σήμερα δοκίμασα αυτή την συνταγή:

 

Τόνος στη γάστρα

Υλικά: μια μεγάλη γάστρα

Βάλτε την γάστρα σε έναν κρύο φούρνο. Τοποθετήστε μια καρέκλα απέναντι από τον φούρνο και καθίστε εκεί για πάντα. Σκεφτείτε πόσο πεινασμένος είστε. Όταν νυχτώσει, μην ανοίξετε το φως.

Παρότι μέσα από αυτή την συνταγή εκφράζεται το κενό, με προβληματίζει η αδυναμία εφαρμογής του στον αστικό τρόπο ζωής. Πώς θα μπορέσει κανείς να καταλάβει ότι το φαγητό που δεν έφαγε είναι τόνος στη γάστρα και όχι κάποιο άλλο πιάτο; Προβληματίζομαι όλο και περισσότερο».

 3

Όταν σου παίρνει πέντε διαφημιστικά φυλλάδια και μια ενδοσκόπηση για να αποφασίσεις τι θες να φας:

«15 Νοεμβρίου

Νιώθω ότι βρίσκομαι πολύ κοντά σε μια μεγάλη ανακάλυψη. Δημιουργώ το ένα φαγητό μετά το άλλο αλλά κανένα δε μπορεί να εκφράσει την ματαιότητα της ύπαρξης καλύτερα από το να παραγγείλω μια πίτσα. Βγήκα από το σπίτι σήμερα το πρωί με καταθλιπτική διάθεση και περιπλανιόμουν άσκοπα στους δρόμους. Ξαφνικά σα να άνοιξαν οι ουρανοί. Το μυαλό μου ηλεκτρίστηκε από την εισροή νέων ιδεών. “Χυμός, τοστ, γάλα”ψιθύρισα. Συνειδητοποίησα ότι μου έλειπε ένα υλικό για να φτιάξω το πιο θρεπτικό πρωινό. Απεχθές, αληθινό μα γεμάτο υπαρξιστική αυθεντικότητα. Γύρισα βιαστικά στο σπίτι για να αρχίσω εκ νέου τη δουλειά».

4

Ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να μαγειρεύει ελεύθερα, καμία συνταγή δε μπορεί να τον περιορίσει.

Όταν σου φαίνεται πιο ριζοσπαστικό το «Κάτι Ψήνεται» από το να δεχθείς ένα Νόμπελ:

 

«26 Νοεμβρίου

Σήμερα έφτιαξα μια τούρτα Black Forest με πέντε κιλά κεράσια και έναν ζωντανό κάστορα, επαναπροσδιορίζοντας τον ορισμό τη λέξης “τούρτα”. Ήμουν πολύ ευχαριστημένος. Ο Μαλρώ είπε ότι την θαύμασε αλλά δεν μπορούσε να κάτσει για το επιδόρπιο. Κι όμως, νιώθω ότι ίσως αυτό να είναι το πιο βαθυστόχαστο επίτευγμά μου, και έχω αποφασίσει να συμμετάσχω στον διαγωνισμό Betty Crocker Bake Off με αυτό».

 

Αλλά κακά τα ψέματα ένας υπαρξιστής και μάλιστα Γάλλος πρέπει να κρατάει τη σιλουέτα του. Άλλωστε το κενό δεν ικανοποιείται με πραγματικό φαγητό. Στο τέλος ο Ζαν Πωλ αποφασίζει ότι η μόνη τροφή του διανοούμενου είναι ο καφές και τα τσιγάρα. Σίγουρα φαίνεται πιο κουλ.

5