Η αναγκαιότητα του κοινωνικοπολιτικού κινηματογράφου είναι παγκοσμίως εμφανής τα δύο –κυρίως- τελευταία χρόνια, όχι μόνο από «ψαγμένες» ανεξάρτητες παραγωγές, αλλά κι από το ίδιο το Hollywood. Τα περσινά Oscar αποτελούν ένα μεγάλο παράδειγμα πως η Αμερική, αλλά και ένα μεγάλο παγκόσμιο κοινό, εκτιμούν μη αμερικανικές πολιτικές ταινίες, όπως το Roma, ενώ ταυτόχρονα η κοινωνικοπολιτική θεματολογία στέκεται απαραίτητη ακόμα και σε blockbusters, όπως το Joker. Από την άλλη, τα ευρωπαϊκά φεστιβάλ συνήθιζαν από πάντα να τιμούν πολιτικές ταινίες, οπότε το σύμβολο του Χρυσού Φοίνικα των Καννών στην αφίσα, ίσως να δημιουργεί σε ένα ευρύ κοινό αρκετές φορές την εντύπωση μιας ακόμα «βαρετής κουλτουροταινίας», συγκριτικά με μία υποψηφιότητα Oscar. To Parasite του Joon–ho Bong – η νοτιοκορεάτικη ταινία που διακρίθηκε με το φετινό Χρυσό Φοίνικα στο φεστιβάλ των Καννών- δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση για «άλλη μία ταινία για τους λίγους».
Στη Νότια Κορέα του σήμερα, η οικογένεια των Kim , που αποτελείται από τέσσερις άνεργους ενήλικες, ζει σε ένα ημι-υπόγειο στα όρια της φτώχειας. Σύντομα, ένας φίλος του γιου Ki–woo, του προτείνει να τον αντικαταστήσει ως δάσκαλο αγγλικών μιας εύπορης μαθήτριας λυκείου, καθώς θα φύγει στο εξωτερικό για σπουδές. Προκειμένου να πάρει τη δουλειά, ο Ki–woo πλαστογραφεί ένα πτυχίο, και το καταφέρνει, κερδίζοντας μέρα με τη μέρα την εμπιστοσύνη της οικογένειας Park. Ωστόσο, οι Park, δεν μπορούν να υποπτευθούν πως ο Ki–woo σχεδιάζει να φέρει όλη του την οικογένεια στο σπίτι τους για εργασία (ή παρασίτωση;).
Η πλοκή της ταινίας, όμως, δεν αρκείται μόνο σ’αυτό. Σύντομα η ιστορία παίρνει ανεξέλεγκτες και συνεχόμενες τροπές, που είναι δύσκολο να οριστεί το είδος της ταινίας. Κωμικό και τραγικό, δραματικό και απρόοπτο, το σενάριο εναλλάσσεται από την κωμωδία στο δράμα, και από την περιπέτεια στο horror, συνθέτοντας ένα σεναριακό αριστούργημα. Ο θεατής γίνεται μάρτυρας γεγονότων, που τον καθηλώνουν, καθώς υπάρχει ένα συνεχόμενο –κυριολεκτικά- χιτσκοκικό σασπένς στο δεύτερο μισό της ταινίας (και τονίζω το «κυριολεκτικά», διότι συνηθίζουμε να χρησιμοποιούμε ατυχώς τον όρο- κάτι που δεν ισχύει στην προκειμένη περίπτωση).
Δεν είναι όμως μόνο το σενάριο που κάνει την ταινία καταπληκτική, ούτε η εξαιρετική ερμηνεία των ηθοποιών, αλλά και η σκηνοθεσία του Bong, που προσδίδει στην ταινία και κινηματογραφική αξία, αλλά και συμβολικό νόημα. Όλη η ταινία αποτελεί μια μεταφορά της πάλης των τάξεων –και όχι μόνο, χωρίς να γίνει βαρετή ή να μας κουνήσει το δάχτυλο. Ο συμβολισμός βγαίνει αβίαστα, χωρίς δύσκολα νοήματα και χωρίς να υπάρξει καμία σεναριακή ή γενικότερα, κινηματογραφική θυσία. Η ταινία είναι εξίσου μεγαλειώδης όπως και να ειδωθεί, είτε σαν απολαυστική περιπέτεια, είτε ως βαθύς κοινωνικοπολιτικός συμβολισμός. Και αυτό είναι κάτι σπάνιο, και ταυτόχρονα είναι αναμφισβήτητο γνώρισμα μεγάλου καλλιτέχνη.
Ο Χρυσός Φοίνικας, λοιπόν, σε ένα τέτοιο δημιούργημα, δεν αποτελεί έκπληξη, ούτε και η πιθανή υποψηφιότητα για Oscar διεθνούς ταινίας. Ωστόσο, θεωρώ λάθος να επιζητάμε τέτοια κριτήρια που θα μας πείσουν να δούμε μία ταινία που δεν είναι προϊόν μιας κυρίαρχης κουλτούρας, ή αρκετά διαφημισμένη στη χώρα μας. Το Parasite δε μας είναι ξένο. Δεν μιλά μόνο για κάποιο εθνικό ζήτημα στην Ασία, αλλά είναι αντανάκλαση όλου του δυτικού πολιτισμού. Αν ο κόσμος είναι σε θέση να μπορεί να εκτιμήσει το Roma, παρότι είναι πολύ συγκεκριμένο και θυσιάζει κινηματογραφικά στοιχεία, τότε ήδη ανυπομονεί για το Parasite, που είναι αιφνιδιαστικά οικείο και κινηματογραφικά άρτιο.
Έτσι, δε θα θεωρούσα υπερβολή ή υπερεκτίμηση να χαρακτηριστεί το Parasite ως η καλύτερη ταινία του 2019-το έτος κατά το οποίο η ανάγκη για κοινωνική κριτική εκφράζεται ακόμα και μέσα σε super hero ταινίες, ούτε θα μου προκαλέσει έκπληξη να διακριθεί με Oscar. Και πιστεύω πως όποιος δει την ταινία, θα συμφωνήσει.
Social Links: