Οι τηλεοπτικές σειρές έχουν ανέβει σίγουρα τα τελευταία χρόνια. Έχουν γίνει μεγαλύτερο κομμάτι της ψυχαγωγίας μας απ’ ό,τι ήταν ποτέ. Με περισσότερες, μεγαλύτερες και καλύτερες από ποτέ παραγωγές, μέσα σε…

Η επιστημονική φαντασία του χθες, του σήμερα, του αύριο: Κάτι σαν κριτική του Raised by Wolves

Οι τηλεοπτικές σειρές έχουν ανέβει σίγουρα τα τελευταία χρόνια. Έχουν γίνει μεγαλύτερο κομμάτι της ψυχαγωγίας μας απ’ ό,τι ήταν ποτέ. Με περισσότερες, μεγαλύτερες και καλύτερες από ποτέ παραγωγές, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα η ποπ κουλτούρα έχει αποκτήσει αρκετούς νέους τίτλους στον τομέα των σειρών. Η προσμονή για το επόμενο επεισόδιο, τη νέα σεζόν, η κουλτούρα των σπόιλερ και των προβλέψεων για τη συνέχεια των αγαπημένων σειρών κατακλύζουν το διαδίκτυο.

Μέχρι πρόσφατα θεωρούσα ότι αυτό το φαινόμενο θα φτάσει σε κάποιο ταβάνι. Η αλήθεια είναι ότι δεν είμαι και πολύ σειράκιας. Πόσες σειρές να καταναλώσουμε πια; Πόσα Game of Thrones, πόσα Casa de Papel; Πόσες φορές να ακούσουμε για την «επόμενη σειρά φαινόμενο» και να το πιστέψουμε; Ειδικά στη συγκυρία της πανδημίας όμως, η τάση γιγάντωσης της αγοράς των σειρών ενισχύεται. Ο κόσμος κλείνεται στα σπίτια, τα σινεμά είναι κλειστά, ή έστω λειτουργούν με περιορισμούς, και οι νέες κινηματογραφικές παραγωγές είναι λίγες. Η ζήτηση λοιπόν για υψηλού επιπέδου αισθητικής σειρές αυξάνεται.

Το Raised by Wolves, η νέα σειρά επιστημονικής φαντασίας του HBO, συζητήθηκε πολύ πριν καν κάνει πρεμιέρα. Η αναμονή ήταν μεγάλη και δικαιολογημένα. Η υπογραφή του Ridley Scott στην παραγωγή αλλά και στη σκηνοθεσία των δύο πρώτων επεισοδίων ισοδυναμεί με εγγύηση ποιότητας. Ήδη από το τρέιλερ άλλωστε ήταν προφανές ότι πρόκειται για μια προσεγμένη δουλειά. Η συμμετοχή του Travis Fimmel, γνωστού ως Ragnar Lothbrok στο Vikings, σίγουρα βοήθησε στην προώθηση της σειράς. Τέλος, το timing δε θα μπορούσε να είναι καλύτερο. Όχι μόνο για τους λόγους που προαναφέρθηκαν σε σχέση με τις σειρές, αλλά και επειδή το είδος της επιστημονικής φαντασίας βρίσκεται στα καλύτερά του από άποψη απήχησης στο ευρύ κοινό. Και ας είμαστε ειλικρινείς, έτσι όπως πάει το 2020, τι πιο επίκαιρο από τη μετα-αποκαλυπτική μυθοπλασία;

 

 

Στο υποθετικό μέλλον του Raised by Wolves, η Γη έχει μετατραπεί σε έναν κατεστραμμένο πλανήτη, μη κατοικήσιμο από τους ανθρώπους. Δε γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες, αλλά ένας παγκόσμιος πόλεμος μεταξύ των Άθεων και των φανατικών θεϊστών Μιθρέων, σίγουρα έπαιξε κάποιο ρόλο. Δύο ανδροειδή προγραμματισμένα από τους Άθεους, η Μητέρα (Amanda Collin) και ο Πατέρας (Abubakar Salim), φτάνουν στον πλανήτη Kepler-22b, με μοναδική τους αποστολή να διασφαλίσουν τη συνέχεια της ανθρωπότητας. Για το σκοπό αυτό, έχουν μαζί τους τα έμβρυα που θα αποτελέσουν την πρώτη γενιά των νέων ανθρώπων, αναθρεμμένα και εκπαιδευμένα από τα ανδροειδή, με βάση τις αρχές της Λογικής, της  Επιστήμης και του Αθεϊσμού, δίχως τις αδυναμίες που κατέστρεψαν τους παλιούς ανθρώπους και τον πλανήτη τους. Παράλληλα, οι Μιθραίοι στέλνουν κι αυτοί με διαστημόπλοια μια αποστολή επίλεκτων ανθρώπων για να εποικίσουν το νέο κόσμο, σύμφωνα με τις ιερές τους γραφές, προφητείες και διδαχές.

Η σειρά ξεκινάει πολύ δυνατά. Χτίζει γρήγορα το φανταστικό της σύμπαν χωρίς να κουράζει, παρέχοντας στο θεατή τις απαραίτητες πληροφορίες για να παρακολουθήσει την εξέλιξη της ιστορίας. Γενικά το worldbuilding στο Raised by Wolves με εντυπωσίασε. Οι συγγραφείς κάνουν εξαιρετική δουλειά όταν δομούν τα δίπολα που καθορίζουν τους χαρακτήρες. Θρησκεία και Επιστήμη. Λογική και τρέλα. Άνθρωπος και ανδροειδές. Άτομο και κοινότητα. Ακόμα καλύτερη δουλειά κάνουν όταν θολώνουν τα όρια, αποδομώντας τα δίπολα και οδηγώντας σε υπαρξιακά αδιέξοδα τους ήρωες.

Τα πρώτα επεισόδια με παρέσυραν με εξαιρετική φωτογραφία και μουσική, με μια γενικά πολύ έντονη ατμόσφαιρα, αλλά και με το σωστό συνδυασμό δράσης και διαλόγων. Ο ρυθμός ήταν άψογος, αν και αργότερα μάλλον κάπου χάθηκε. Συνήθως με τις σειρές με ενοχλεί το εξής: ξεκινάνε γρήγορα και δυνατά, κάνουν μια κοιλιά κάπου στη μέση και στο τέλος κλείνουν κάπως βιαστικά και πρόχειρα. Στο Raised by Wolves έχουμε μάλλον το αντίθετο πρόβλημα. Συμβαίνουν πολλά πράγματα πολύ νωρίς και πουθενά στο σενάριο οι δημιουργοί δεν πατάνε φρένο. Δε δίνουν λίγο χώρο και χρόνο στη σειρά να αναπνεύσει και να αναδείξει όλα της τα στοιχεία και τους χαρακτήρες. Παρ’ όλα αυτά, το σενάριο παραμένει από τα καλύτερα που έχω δει πρόσφατα σε σειρά, αν και ίσως φανεί υπερβολικό σε θεατές που δεν είναι μαθημένοι στο είδος.

Το casting είναι σε γενικές γραμμές πολύ καλό και οι ερμηνείες είναι απολύτως ικανοποιητικές. Οι χαρακτήρες των ανθρώπων, από τα παιδάκια μέχρι τους ενήλικες, αποδίδουν με ιδιαίτερη ένταση την αίσθηση του χαμένου σε έναν αφιλόξενο κόσμο, καθώς και την αδυναμία του ανθρώπου να ξεφύγει από την ιστορία του. Την παράσταση όμως κλέβουν οι Amanda Collin και Abubakar Salim στους πρωταγωνιστικούς ρόλους των ανδροειδών. Με σαφείς επιρροές από τα ανδροειδή του Blade Runner, οι ρόλοι τους και οι ερμηνείες τους θολώνουν τα όρια μεταξύ προγραμματισμένης συμπεριφοράς και προσωπικότητας, μεταξύ τεχνητής νοημοσύνης και ανθρωπιάς. Τέλος, οφείλω να αναφέρω ότι ο Travis Fimmel είναι δυστυχώς μάλλον απογοητευτικός, καθώς παραμένει εγκλωβισμένος στο καλούπι του χαρισματικού, ιδιοφυούς αλλά και ημίτρελου ηγέτη. Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές ένιωσα ότι έβλεπα το Ragnar Lothbrok του διαστήματος.

 

 

Παρά τις όποιες ατέλειες και αδυναμίες, αναμένω με τεράστιο ενδιαφέρον την επόμενη σεζόν. Ελπίζω να μη με έχει παρασύρει ο ενθουσιασμός, αλλά νομίζω πως το Raised by Wolves έχει τη δυνατότητα να ανανεώσει τηλεοπτικά το είδος της επιστημονικής φαντασίας. Το Raised by Wolves καταφέρνει να φέρει τους κλασικούς προβληματισμούς της επιστημονικής φαντασίας στο σήμερα. Αντλεί από το παρελθόν, θέτει τους προβληματισμούς που απασχολούν το παρόν και χρησιμοποιώντας σύγχρονες κινηματογραφικές τεχνικές και μοτίβα τους προβάλλει στο μέλλον, στην κατεστραμμένη Γη του αύριο και στην ανθρωπότητα που θα μαζεύει τα κομμάτια της.

Το ταξίδι στο διάστημα και η ανακάλυψη ενός νέου πλανήτη. Η προσπάθεια του ανθρώπου να επιβιώσει υπό αντίξοες συνθήκες με τη βοήθεια της ίδιας τεχνολογίας που τον έχει προηγουμένως οδηγήσει ένα βήμα πριν την απόλυτη καταστροφή. Αυτά είναι λίγα από τα κλασικά θέματα της επιστημονικής φαντασίας από τα οποία αντλεί η σειρά. Αναφερθήκαμε ήδη και στο κλασικό πλέον Blade Runner του Ridley Scott. Η τεχνητή νοημοσύνη, ως μέσο εξερεύνησης της ανθρώπινης φύσης αποτελεί κεντρικό στοιχείο του Raised by Wolves. Σε επίπεδο αισθητικής, οι λάτρεις του είδους θα εντοπίσουν μάλλον έντονες επιρροές και από άλλα έργα του Scott, όπως το επίσης κλασικό Alien, αλλά και το πιο πρόσφατο και λιγότερο επιτυχημένο Prometheus.

Η επικαιρότητα της σειράς μπορεί να εντοπιστεί σε πολλά επίπεδα. Αφενός πρόκειται για το ίδιο το μετα-αποκαλυπτικό σκηνικό. Αφετέρου, η πολυπολιτισμικότητα που χαρακτηρίζει το cast δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί μια δήλωση σε σχέση με τα ζητήματα του έθνους και της φυλής που απασχολούν όλον τον κόσμο και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ σήμερα. Το ίδιο ισχύει και για την παρουσία δυνατών και ανεξάρτητων γυναικείων χαρακτήρων που καθορίζουν τον εαυτό τους και την πλοκή, στοιχείο το οποίο οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι αποτελεί εδώ και χρόνια κομμάτι της επιστημονικής φαντασίας (βλέπε για παράδειγμα Ripley στο Alien και Sarah Connor στο Terminator).

 

 

Ο βασικός όμως λόγος που θεωρώ σημαντική σειρά το Raised by Wolves είναι άλλος και αφορά το πώς προσεγγίζει την επιστημονική φαντασία ως είδος. Καλώς ή κακώς, η επιστημονική φαντασία, ειδικά στο σινεμά και στην τηλεόραση, είναι πλέον mainstream. Σε αυτό το πλαίσιο, το κέντρο της μοιάζει συχνά να χάνεται. Όλο και περισσότερο, οι παραγωγές μοιάζουν να ανακυκλώνουν τα ίδια και τα ίδια θέματα, παρουσιάζοντάς τα με περίπλοκους τρόπους, λες και δεν πρόκειται για τέχνη, αλλά για οπτικοακουστικές ασκήσεις λογικής και μαθηματικών, πασπαλισμένες με λίγη φιλοσοφία –ναι, για σένα λέω, Dark. Ακόμα χειρότερα, η προσοχή συχνά στρέφεται στα εντυπωσιακά εφέ (τα οποία γενικά λατρεύω), στις όλο και πιο υπερβολικές φανταστικές τεχνολογίες και στις στυλιζαρισμένες μέχρι αηδίας σκηνές δράσεις που καταλήγουν να μετατρέπουν τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας σε απλές ταινίες δράσης με λέιζερ. Το Raised by Wolves επαναφέρει το κέντρο. Τα λέιζερ, τα ρομπότ και τα διαστημόπλοια είναι απλά διακοσμητικά και αφηγηματικά εργαλεία. Η εστίαση παραμένει στον άνθρωπο. Στις αγωνίες, τα συναισθήματα και τα πάθη του. Στις αντιφάσεις, τις ιδέες και τις επιλογές του. Στην κοινωνία του.