Μετά τη κρίση του 2008 που για μια στιγμή απειλήθηκε πολύ πραγματικά, ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα, άρχισε εμφανώς μια υποχώρηση της σοσιαλδημοκρατίας, του καπιταλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο. Οι μεγάλες κρίσεις του καπιταλισμού, σταθερά αντιμετωπίζονται με την αποκάλυψη του σκληρού, αυταρχικού του προσώπου. Και για αυτό παρατηρείται μια μετακύλιση σε καπιταλισμό με ασιατικές αξίες με ένα πέπλο φιλελεύθερης ηθικής. Ακριβώς για αυτό το λόγο έχει θεριέψει η λαϊκίστικη ακροδεξιά σε όλη την Ευρώπη, αφού η αστική Δημοκρατία ήδη απειλείται από τις αντιλαϊκές πολιτικές της φιλελεύθερης εξουσίας.
Μέσα σε αυτά τα πολιτικά πλαίσια, δεν θα μπορούσε εν τέλει να ξεφύγει η τοπική αυτοδιοίκηση. Πολλοί θεωρούσαν και θεωρούν πως η τοπική αυτοδιοίκηση είναι κάτι το εντελώς αποκομμένο από την εξουσία και την ιδεολογία και πως ξεχωρίζουν τα πρόσωπα. Η πολιτική όμως δεν είναι τίποτα άλλο από υπεράσπιση συμφερόντων. Οπότε το, ποιων τα συμφέροντα θα υπερασπιστεί ένας πολιτικός, δεν είναι ξέχωρο ούτε από την ιδεολογία του, ούτε από την σχέση του με την κεντρική εξουσία.
Αν εξετάσει κανείς το έργο του Γιάννη Μπουτάρη στη Θεσσαλονίκη, σε πρακτικό επίπεδο, δεν έχει κάτι ιδιαίτερα στέρεο στα χέρια του. Τα καθημερινά προβλήματα των πολιτών παραμένουν, ενώ στο ανθρωπιστικό θέμα, στην προσπάθεια για την αντιμετώπιση της φτώχειας και των κοινωνικών δομών δεν έχει υπάρξει ιδιαίτερη μέριμνα. Μονάχα χορηγίες από ιδιώτες και ιδρύματα και πόρους από τα προγράμματα ΕΣΠΑ. Κατά τα άλλα από τον προϋπολογισμό του 2014 μόνο το 1,18% προορίζεται για την κοινωνική πολιτική. Ουσιαστικά λοιπόν το καινούργιο που έφερε ο κ. Μπουτάρης στην Θεσσαλονίκη, είναι ο εαυτός του. Ένας φιλελεύθερος αντιπολιτικός (σε σημεία) πολιτικός με προοδευτικό πρόσημο. Αλλά τι είναι αυτό το προοδευτικό πρόσημο αν όχι, οι σχετικές ελευθερίες και «ισορροπίες» των φιλελεύθερων που ούτως ή άλλως, σήμερα δεν αρκούν. Το πρόταγμα τους δεν είναι αλληλεγγύη. Είναι συνεργασίες. Δεν είναι πολυπολιτισμικότητα. Είναι κοσμοπολιτισμός. Δεν είναι ανοιχτή κοινωνία. Είναι κοινωνία πολιτών. Δεν είναι ανοιχτά σύνορα. Είναι ανεκτικότητα.
Ο Martin Luther King δεν είχε μιλήσει ποτέ για ανεκτικότητα, μίλαγε για ανθρώπινα δικαιώματα. Οι νέες αυτές έννοιες που ισοπεδώνουν την γλώσσα και αφαιρούν νοήματα, έχουν την σημασία τους και λόγω ύπαρξης στην νεοφιλελεύθερη νεογλώσσα και αυτό διαφάνηκε τελικά και με τον κ. Μπουτάρη. Ο Theodor Adorno συμπυκνώνει όλη την νεοφιλελεύθερη μενταλιτέ σε δύο γραμμές : «Η μπουρζουαζία είναι ανεκτική. Η αγάπη τους για τους ανθρώπους όπως είναι, προέρχεται από το μίσος τους για τα δίκαια ανθρώπινα όντα».
Ξαφνικά λοιπόν (το γράφω σχηματικά – νομίζω εξηγήθηκε επαρκώς γιατί δεν είναι και τόσο ξαφνικά) ο κ. Μπουτάρης χάνει το όποιο προοδευτικό πρόσημο και κάνει λόγο για σύσταση ιδιότυπων ομάδων κρούσης από μέλη των ΚΑΠΗ, που θα εκδιώχνουν τοξικομανείς με την απειλή της αστυνομίας, ενώ προσφάτως κήρυξε πόλεμο στους ρακοσυλλέκτες. Ο κ. Μπουτάρης λοιπόν κάνει μια στροφή και τα βάζει με τους κάτω – κάτω στην ιεραρχία. Τα βάζει με τους αδύναμους, διώκει αυτούς που χρειάζονται περισσότερο την προσοχή και την βοήθειά του. Αλλά η στροφή είναι μικρή. Γιατί ο κ. Μπουτάρης δεν έχει καμία διαφορά στο τέλος της μέρας από την νεοφιλελεύθερη εξουσία που χρησιμοποιεί τον φιλελευθερισμό και τον διαφωτισμό προσχηματικά και επιφανειακά, ενώ στην ουσία οι πολιτικές του είναι το λιγότερο νεοσυντηρητικές.
Αν έκανε κάποια εντύπωση η στροφή του είναι γιατί ανέτρεψε το σχήμα good cop/bad cop. Τι εννοώ με αυτό: Στην ποπ κουλτούρα υπάρχει ένα στάνταρντ πλέον αφήγημα που ξεκίνησε με τις buddy cop ταινίες και αυτό είναι το αφήγημα του καλού και του κακού μπάτσου. Ένα δίδυμο που αποτελείται από έναν μπάτσο που πάει by the book, με τους κανόνες, έχει μια στοιχειώδη ηθική κτλ και από τον κακό μπάτσο που είναι μακιαβελικός ως προς τις μεθόδους του και θα παραβεί εντολές, θα παραβεί κανόνες και θα περάσει σε ευθέως αντιανθρώπινες πρακτικές αν χρειαστεί, καθώς ο σκοπός, αγιάζει τα μέσα. Σε αυτό το σχήμα είχαμε συνηθίσει λοιπόν τον κ. Καμίνη στο ρόλο του κακού μπάτσου που θεωρεί υπεύθυνους τους μετανάστες για την δίωξή τους από τους Ναζί και που φωνάζει τρεις διμοιρίες ΜΑΤ για να διώξει τους άστεγους. Τώρα έχουμε μια ανατροπή του σχήματος αυτού, με τους δύο Δημάρχους να διεκδικούν τον ίδιο ρόλο.
Όμως τελικά δεν έχει σημασία. Καλός μπάτσος, κακός μπάτσος, παραμένει μπάτσος. Το σημαντικό είναι ότι στις περιόδους κρίσης μόνο ο αγώνας, η αλληλεγγύη, η ελευθερία (όχι των αγορών) και η αυθεντική δημοκρατία, μπορούν να ανατρέψουν την κατάσταση. Κανένας νεοφιλελεύθερος δεν μπορεί να βοηθήσει, γιατί είναι κομμάτι του προβλήματος.
Social Links: