Τα βιντεοπαιχνίδια στον κόσμο των παιδιών

Τα βιντεοπαιχνίδια όπως και τα περισσότερα μέσα υπόκεινται και αυτά σε ηλικιακές κατηγορίες καταλληλότητας και όπως συμβαίνει με τα περισσότερα μέσα αυτές οι κατηγορίες δεν αποτρέπουν κανέναν από το να κάνει αυτό που θέλει. Τα παιδιά θα δούνε Game of Thrones όπως και εμείς είδαμε Terminator και Robocop, θα ακούσουν hip hop και metal όπως και εμείς, θα παίξουν Call of Duty και Grand Theft Auto όπως ακριβώς και αρκετοί από εμάς παίξαμε αυτά τα games όταν μεγαλώναμε. Η συνηθισμένη αντίδραση είναι «και εμείς τα κάναμε στην ηλικία τους και δεν πάθαμε τίποτα» ίσως να στέκει και εν μέρει αυτή η απάντηση, το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να διαβάσω έρευνες και να ανατρέξω στις δίκες μου εμπειρίες

Οι έρευνες είναι αρκετά ξεκάθαρες στο θέμα, τα video games κάνουν καλό στα παιδιά, διεγείρουν την φαντασία και την δημιουργικότητα, βοηθάνε τα παιδιά να βρίσκουν λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και οξύνουν τόσο τα αντανακλαστικά όσο και την γενικότερη αντίληψη τους, δεδομένου πάντα ότι υπάρχει ένα μέτρο και δεν γίνεται κατάχρηση. Στα παιχνίδια με πολλούς παίχτες αρχίζουν λίγο και θολώνουν οι γραμμές γιατί εκεί η όλη εμπειρία εξαρτάται καθαρά από τους ανθρώπους, έχω κάνει εξαιρετικούς φίλους στα χρόνια που ασχολούμαι και αντίστοιχα έχω γνωρίσει ανθρώπους που έχουν βγάλει τον χειρότερο εαυτό μου.

Το πρωταρχικό σημείο συζήτησης όμως δεν είναι ούτε η φαντασία ούτε ο ανταγωνισμός, ούτε η συντροφικότητα, το μόνιμο θέμα είναι η βία. Τι γίνεται όταν ένα παιδί παίζει βίαια παιχνίδια. Είναι η ίδια συζήτηση που έχει γίνει για τα κινούμενα σχέδια, τις ταινίες και τη μουσική, με τουλάχιστον αμφιλεγόμενα αποτελέσματα. Αντίθετα με τις θετικές έρευνες και αναφορές  για τα παιχνίδια, δεν υπάρχουν ξεκάθαρες έρευνες που να επιβεβαιώνουν ότι τα βίαια παιχνίδια οδηγούν σε βίαιη συμπεριφορά στον έξω κόσμο, παρόλα αυτά υπάρχουν αρκετές ενδείξεις ότι τα περισσότερα παιδιά σε αντίθεση με τους εφήβους δεν έχουν μερικές φορές την δυνατότητα να διαχωρίσουν το φανταστικό από το πραγματικό, έτσι αν ένα παιδί ασχολείται με ένα παιχνίδι που του λέει ότι ο μοναδικός τρόπος για να λύσει ένα πρόβλημα είναι η εκδίκηση και η βία τότε δεν είναι παράλογο να θεωρήσουμε ότι μόλις βρεθεί σε έναν μικρο-καυγά στο σχολείο να αντιδράσει βίαια. Δεν διαφωνώ με την θεωρία ότι κάποιοι τίτλου μπορούν να οδηγήσουν σε προβλήματα, πχ. Ένα σκληρό παιχνίδι τρόμου θα μπορούσε εύκολα να κρατήσει ξύπνιο ένα παιδί την νύχτα ή να του ενεργοποιήσει μια συγκεκριμένη φοβία.

Είναι όμως στην πραγματικότητα το παιχνίδι αυτό που φταίει ή είναι οι γονείς που το αγόρασαν και δεν πρόσεξαν την εξέλιξη του παιδιού όσο ασχολούνταν με αυτό, και αν η απάντηση είναι ότι φταίνε οι γονείς δικαιολογείται η επιστολή προς αυτούς από δεκαέξι σχολεία στην Αγγλία που αναφέρει πως αν υποπέσει στην αντίληψή τους ότι κάποιο παιδί παίζει παιχνίδια που είναι για 18+ τότε το σχολείο θα καλέσει την αστυνομία για παραμέληση ανηλίκου; Σαφώς και όχι, πέρα από το γεγονός ότι δεν έχει νομική ισχύ καθώς το PEGI (Πανευρωπαϊκό σύστημα πληροφόρησης ηλεκτρονικού παιχνιδιού) αφορά την πώληση τον παιχνιδιών σε ανήλικους και από εκεί και πέρα λειτουργεί σαν οδηγός ενημέρωσης, απειλεί τους γονείς και δημιουργεί ένα κλίμα στιγματισμού και διάκρισης για το ίδιο το παιδί και μια πολεμική κατάσταση ανάμεσα στην οικογένεια και το σχολείο.

Σε όλα τα παραπάνω ο κοινός παρονομαστής είναι το παιδί, ένα παιδί που παρουσιάζεται εγκλωβισμένο μέσα στην κανονικότητα των κανόνων και την προσπάθεια των ενηλίκων να το κάνουν πιστό και υπάκουο. Τα παιδιά δεν είναι ηλίθια, έχουν άγνοια κινδύνου αλλά δεν τους λείπει η κριτική σκέψη όταν αυτή καλλιεργηθεί από γονείς και σχολείο. Το να πεις σε ένα παιδί «μην παίξεις το συγκεκριμένο παιχνίδι» ή θα το κάνει να υπακούσει ή θα το κάνει να αντιδράσει αλλά και στις δυο περιπτώσεις χωρίς να ξέρει γιατί. Αυτό που χρειάζεται είναι να του μιλήσεις, να του εξηγήσεις γιατί ένα παιχνίδι που κάνει την βία μονόδρομο το κάνει αυτό, είναι ζήτημα ζωής και θανάτου ή μήπως υπάρχει και άλλος δρόμος; Χρειάζεται ενεργή συμμετοχή και κουβέντα. Υπάρχουν εκατοντάδες παιχνίδια που μπορούν να κάνουν καλό στο παιδί όπως NBA, FIFA, Civilization, Minecraft, Terraria, Starcraft, Hearthstone, Portal κ.ά. Είναι ωφέλιμο να πάρει το παιδί την παιδεία που χρειάζεται για να καταλάβει και να αγκαλιάσει μια συνεχώς αναπτυσσόμενη κουλτούρα και να μην πέσει θύμα φτηνής τεχνοφοβίας και συντηρητισμού. Το να δαιμονοποιηθούν τα βιντεοπαιχνίδια είναι ο εύκολος και τεμπέλικος δρόμος, το να βρεθούν αυτά που θα το κάνουν καλύτερο άνθρωπο είναι υποχρέωση.