Μετά την επιτυχία του Daredevil, το γνωστό διαδικτυακό κανάλι Netflix προσθέτει άλλη μια σειρά στο universe της Marvel. Είναι η Τζέσικα Τζόουνς, μια υπερηρωίδα που διατηρεί γραφείο ιδιωτικού detective στη Νέα Υόρκη. Η ιστορία που εκτυλίσσεται στην σειρά είναι βασισμένη στο κόμικ Alias. Υπάρχουν διαφοροποιήσεις από την αρχική ιστορία αλλά ουσιαστικά η σειρά ασχολείται με το origin story της ηρωίδας και τηντη διείσδυση στο αποκλειστικά ανδρικό territory σύγκρουσή της με τον Kilgrave, έναν από τους πιο δυνατούς villains που έχουμε δει. Επίσης συνδέεται με τις επερχόμενες υπερηρωικές σειρές που έχει προγραμματίσει το Netflix και κυρίως με το The Defenders, στο οποίο θα συμμετέχει η Τζόουνς μαζί με τον Daredevil, τον Iron Fist και τον Luke Cage. Είναι η δεύτερη μετά την Black Widow υπερηρωίδα που βλέπουμε στο νέο τηλεοπτικό-κινηματογραφικό σύμπαν που δομείται τα τελευταία χρόνια και βέβαια η πρώτη που έχει πρωταγωνιστικό ρόλο (η Electra θα παραμείνει ξεχασμένη και δεν ανήκει έτσι κι αλλιώς στη νέα φουρνιά μεταφορών των κόμικς).
Όμως δεν αποφάσισα να γράψω για τη νέα υπερηρωική σειρά μόνο επειδή πρωταγωνιστεί γυναίκα αλλά γιατί η Τζέσικα Τζόουνς συγκεντρώνει αρκετά θετικά στοιχεία. Πρώτα από όλα δεν είναι απλά μια τύπισσα με μπικίνι που πολεμάει το κακό αλλά διεισδύει στο αποκλειστικά ανδρικό territory του ιδιωτικού detective. Τα αρχετυπικά χαρακτηριστικά ενός private investigator μπορούν να ανιχνευθούν στην κυνική πρωταγωνίστρια που καταναλώνει τεράστιες ποσότητες αλκοόλ και η ατμόσφαιρα της σειράς έχει μια ιδέα από νουάρ. Αν μιλήσουμε για τη σειρά συνολικά θα έλεγα ότι είναι μια πολύ καλή του είδους, όχι αριστούργημα αλλά σίγουρα αξιοπρόσεκτη και με πολύ ζουμί το οποίο θα αναλύσω παρακάτω. Κυρίως όμως το βασικότερο κατόρθωμα της σειράς είναι ότι η Jessica Jones είναι πραγματικά cool. Και αυτό είναι σημαντικό.
(γκάιντα playing) Σε μια εποχή που οι γυναικείοι ρόλοι είναι απλά τα love interests ή το sidekick ενός δυναμικού άντρα πρωταγωνιστή, που είτε είναι γραμματείς ενός πάμπλουτου υπερήρωα ή είναι οι στυγνοί, ψυχροί δολοφόνοι χωρίς χιούμορ (βλ. Guardians of The Galaxy) έρχεται η ….ΤΖΕΣΣΙΚΑ a warrior princess forged into the heat of battle.
Ας μιλήσουμε όμως σοβαρά τώρα, πραγματικά είναι δύσκολο να βρεθούν γυναικείοι χαρακτήρες με χιούμορ και δυναμική προσωπικότητα.Την Jessica δεν την κάνουν cool (μόνο) τα χαρακτηριστικά που θυμίζουν μάτσο νουάρ detectives. Είναι ολόκληρη η σύνθεση του χαρακτήρα της. Σε καμία περίπτωση δεν είναι τέλεια, είναι ένας άνθρωπος που παλεύει να επιβιώσει και να επουλώσει τα τραύματά του. Από τα φλασμπάκ της σειράς καταλαβαίνουμε ότι είναι ένας τραχύς και δύσκολος χαρακτήρας γενικότερα και δεν είναι μια απόρροια των τραυματικών εμπειριών της, όπως θέλει το κλισέ. Η δημιουργός της σειράς Melissa Rosenberg δεν την έχει πλάσει ως την ιδανική γυναίκα ούτε την αψεγάδιαστη υπερηρωίδα. Δεν είναι η Wonder Woman και αυτό φαίνεται και στις ενδυματολογικές επιλογές της. Η πρωταγωνίστρια επιλέγει να μην φορέσει στολή αλλά φούτερ, τζιν και δερμάτινο μπουφάν. Για να μπούμε όμως στο κυρίως πιάτο του άρθρου και της σειράς, αυτό που την κάνει ξεχωριστή είναι ότι υπήρξε θύμα κακοποίησης, λεκτικής, σωματικής και σεξουαλικής. Είναι ευαίσθητο θέμα που θίγεται και αφορά ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Συνήθως η απεικόνισή τους σε σειρές και ταινίες είναι ανέμπνευστη και κλισέ και θέλει τα θύματα να ακολουθούν είτε το δρόμο της απομόνωσης, αποκλεισμένοι από την κοινωνία, χωρίς ζωή σαν ζωντανά ζόμπι είτε να γίνονται οι ίδιοι θύτες ή δολοφόνοι των ατόμων που τους κακοποίησαν. Οι σεναριογράφοι εδώ αποφάσισαν να χειριστούν διαφορετικά το θέμα που αποτελεί βασικό πυλώνα της σειράς.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, η πρωταγωνίστρια Τζέσικα προσπαθεί να συνεχίσει την ζωή της μετά τις τραυματικές εμπειρίες που της δημιούργησε η σχέση της με τον κύριο villain της σειράς. Ο Kilgrave, ρόλος που ερμηνεύει εξαιρετικά ο David Tennant, έχει την ικανότητα να ελέγχει το μυαλό των ανθρώπων και να τους κάνει να υποτάσσονται στην θέλησή του. Θα παρατηρήσει κανείς ότι επιλέγει κατά βάση γυναίκες, μαύρους και παιδιά για να εκτελέσουν τις εντολές του. Αποφεύγει τους λευκούς άνδρες αφού ξέρει ότι θα προκαλέσει την προσοχή των αρχών. Όταν τυχαία γίνεται μάρτυρας μιας σκηνής όπου η ηρωίδα χρησιμοποιεί την υπερφυσική δύναμή της ενθουσιάζεται και την χρησιμοποιεί με παραπάνω από έναν τρόπους. Στα πρώτα επεισόδια δεν δηλώνεται ρητά αλλά καθώς η ιστορία προχωρά γίνεται αντιληπτό το βάθος του τραύματος που έχει προκαλέσει στα θύματα του και κορυφώνεται στις σκηνές που δυο βασικοί χαρακτήρες της σειράς μιλούν για τον βιασμό τους. Οι δύο γυναίκες που βιάστηκαν από τον Kilgrave δεν είναι δυο θλιβερές σκιές αλλά αποπνέουν δύναμη ακόμη κι αν είναι καταδικασμένες. Το σενάριο εξερευνά το θέμα του βιασμού και της χειραγώγησης του θύματος. Ο Kilgrave ωθεί τα θύματά του να κάνουν ο,τι θέλει ακόμα να φτάσουν και στην αυτοκτονία, τους δημιουργεί την αίσθηση ενός καθήκοντος, πρέπει οπωσδήποτε να το κάνουν. Η Jessica Jones σε μια σκηνή του λέει ότι ήταν σαν μύκητας που είχε εξαπλωθεί στον εγκέφαλό της αλλά ένα κομμάτι του εαυτού της προσπαθούσε να ξεφύγει κι εκείνος της απαντά ότι μόνη της το διάλεξε, επέλεξε να ζήσει μαζί του γιατί για δεκαοχτώ δευτερόλεπτα σταμάτησε να κυριεύει την σκέψη της κι όμως αυτή δεν έφυγε. Είναι όμως δεκαοχτώ δευτερόλεπτα αρκετά; ή μια μέρα ή δύο όταν σε μια τέτοια σχέση ο θύτης ουσιαστικά εκπαιδεύει το θύμα να δέχεται τα πάντα; Η πρωταγωνίστρια κατατρύχεται από ενοχές για όσα έκανε ενώ βρισκόταν υπό τον έλεγχο του εξουσιαστή της. Κάποια στιγμή καταφέρνει να ξεφύγει από τον έλεγχο του. Μήπως ήθελε όντως να κάνει όσα της ζητούσε; Η σειρά ακροβατεί ανάμεσα σε αυτά τα ερωτήματα και άλλα ακόμη. Ίσως για να τα επαναφέρει στη δεύτερη σεζόν. Παρόλα αυτά ακόμη και αν δεν δίνει απαντήσεις, κάνει ερωτήσεις που δεν έχουν ξανατεθεί σε mainstream σειρά.
Πέρα από την βασική θεματική της η ιστορία εξαπλώνεται και σε διάφορους άλλους χαρακτήρες που εμπλέκονται με τους πρωταγωνιστές. Ένας από αυτούς είναι ο Σίμπσον, αστυνομικός και πρώην στρατιώτης ο οποίος ξεκινά με καλές προθέσεις, να βοηθήσει την Τζέσικα και να προστατεύσει την Τρις (με την οποία διατηρεί ερωτική σχέση) και καταλήγει στο άλλο άκρο. Από την αρχή φαίνεται ότι πρόκειται για έναν άνθρωπο που έχει εσωτερικεύσει τον ρόλο του άνδρα-προστάτη και είναι αδύνατο να ξεπεράσει τα όρια και τα πρότυπα που του επιβάλλει η πατριαρχική κοινωνία. Καταλήγει να καταπατήσει την ελευθερία της Τρις και βαιοπραγήσει γιατί πρέπει πάση θυσία να κάνει το καθήκον του ως άντρας και ως σωτήρας. Ο Σίμπσον και ο Kilgrave είναι δυο είδη ανδρών που θεωρούν ότι αυτό που θέλουν οι ίδιοι είναι το σωστό και δεν κατανοούν γιατί υπάρχει αντίσταση. Μολονότι οι περιπτώσεις τους είναι διαφορετικές εκκινούν από το ίδιο σημείο. Η σειρά βέβαια δεν ρίχνει το βάρος μόνο στους άνδρες καθώς υπάρχει και αντίστοιχος γυναικείος ρόλος που βρίσκεται στη θέση του θύτη. Και φυσικά υπάρχουν άντρες σύμμαχοι της ηρωίδας. Ένας από αυτούς είναι ο Luke Cage, ο επόμενος υπερήρωας που θα αποκτήσει δική του σειρά στο Netflix.
Η προσπάθεια της Jessica Jones αποκτά άλλο βάρος αν σκεφτεί κανείς το πως παρουσιάζονται τέτοιου τύπου σχέσεις στην ποπ κουλτούρα. Συνηθέστερο φαινόμενο είναι ο ρομαντικοποίηση και η εξιδανίκευση τους. Το καλύτερο (ή μαλλον χειρότερο;) παράδειγμα από αυτό του μπεστ σέλερ 50 Shades of Grey. Η συγγραφέας E.L. James κάθισε κι έγραψε ένα erotic fan fiction με βάση το Twilight το οποίο αργότερα εκδόθηκε με αλλαγμένα τα ονόματα των ηρώων φυσικά. Οι πρωταγωνιστές είναι η ανασφαλής και υπερβολικά αθώα φοιτήτρια ‘Ανα και ο Κρίστιαν Γκρέι, ένας υπερβολικά πλούσιος και υπερβολικά όμορφος 27χρονος. Η σχέση τους είναι προβληματική από την αρχή. Είναι υπερβολικά κτητικός, δεν την αφήνει να κάνει τίποτα χωρίς την έγκρισή του και για αυτήν πρέπει να αποφασίζει αυτός. Δεν την αφήνει ούτε καν να διαλέξει τι θέλει να φάει.
“We don’t have long,” Christian says to the waiter as we sit. “So we’ll each have sirloin steak cooked medium, béarnaise sauce if you have it, fries, and green vegetables, whatever the chef has; and bring me the wine list.” “Certainly, sir.” The waiter, taken aback by Christian’s cool, calm efficiency, scuttles off. Christian places his Blackberry on the table.
Jeez, don’t I get a choice? “And if I don’t like steak?” He sighs. “Don’t start, Anastasia.” “I am not a child, Christian.” “Well, stop acting like one.” It’s as if he’s slapped me. I blink at him. So this is how it will be, an agitated, fraught conversation, albeit in a very romantic setting but certainly no hearts and flowers. “I’m a child because I don’t like steak?” Imutter trying to conceal my hurt
Ο Κρίστιαν Γκρέι είναι μια (όχι πολύ) εξεζητημένη εκδοχή του “alpha male” που προβάλλεται από τα μέσα και τις ταινίες ως το αποκορύφωμα της αρρενωπότητας. Είναι δυναμικός, ξέρει να επιβάλλεται, ξέρει ποιο είναι το σωστό κρασί με το κάθε γεύμα και τι πρέπει να θέλει μια γυναίκα. Τα βιβλία της E. L. James παρουσιάζονται ως ερωτικά όμως η σχέση που περιγράφεται σε αυτά έχει στοιχεία κακοποίησης λεκτικής και σωματικής. Υποτίθεται ότι ο Γκρέι μυεί στο BDSM την ηρωίδα αλλά το σεξ είναι κάτι σαν τρόπος τιμωρίας στο βιβλίο. Όταν για πλάκα (ε, ναι έχει και περίεργη αίσθηση του χίουμορ η συγγραφέας) εκείνη του λέει ότι χωρίζουν ο Γκρέι μπαίνει στο σπίτι της απροειδοποίητα και ουσιαστικά την βιάζει.
He bends and starts undoing one of my sneakers. Oh no… no… my feet. No. I’ve just been running. “No,” I protest, trying to kick him off. He stops. “If you struggle, I’ll tie your feet too. If you make a noise, Anastasia, I will gag you.”
και ακολουθεί αυτό που η συγγραφέας το θεωρεί υγιή αντίδραση
This is the first time I have ever had sex in my home, and as sex goes, I think it was pretty damn fine. But now I feel like a receptacle – an empty vessel to be filled at his whim. […] I have an overwhelming urge to cry, a sad and lonely melancholy grips and tightens round my heart. Dashing back to my bedroom, I close the door and lean against it trying to rationalize my feelings. I can’t. Sliding to the floor, I put my head in my hands as my tears begin to flow.
Δεν είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται ως ρομαντική και παθιασμένη μια σχέση κακοποίησης και χειραγώγησης. Είναι όμως η αμήχανη στιγμή που καταλαβαίνει κανείς ότι το «πάθος» όπως προβάλλεται έχει μπερδευτεί με την κακοποίηση. Ο Kilgrave και ο Κρίστιαν Γκρέι μοιράζονται και ένα άλλο κοινό εκτός από το ότι θεωρούν περιττή τη συναίνεση για να κάνουν σεξ κι αυτό είναι τα δώρα. Ένα μέρος του δικαιώματός τους πάνω στο σώμα και την ψυχή άλλων θεωρούν ότι το κερδίζουν γιατί το θύμα τους δεν περνάει άσχημα όταν μένει στα καλύτερα ξενοδοχεία και πίνει ακριβά κρασιά.
Το Jessica Jones και το 50 Shades Of Grey είναι δυο διαφορετικές προσεγγίσεις του ίδιου θέματος. Είναι η πλευρά του θύματος και η πλευρά του θύτη που έχει πείσει το θύμα του ότι πόθος ισούται με πόνο. Και μαντέψτε ποια πλευρά έχει μεγαλύτερο κοινό. Αυτή είναι λοιπόν η προσθήκη του Jessica Jones στην ποπ κουλτούρα, εκτός από έναν πολύ ενδιαφέροντα γυναικείο ρόλο. Δίνει μια πιο ρεαλιστική απεικόνιση των σχέσεων που βασίζονται στην κακοποίηση και την συναισθηματική χειραγώγηση. Ως τώρα η ποπ κουλτούρα σε αυτό τον τομέα είχε μια τάση αδιανόητα αναχρονιστική. Η εμπορική επιτυχία βιβλίων όπως το 50 Shades αντικατοπτρίζει άλλωστε το πώς ένα μεγάλο κομμάτι αντιλαμβάνεται το «πάθος» και τι θεωρεί ως αξιοζήλευτη σχέση και δε μπορεί βέβαια παρά να συμβαδίσει το mainstream με το εμπορικό. Η εμφάνιση μιας σειράς σαν το Jessica Jones είναι μια αναζωογονητική ένεση σαν κρύα μπύρα το πιο ζεστό μεσημέρι του Αυγούστου και μια καλή ευκαιρία για τέτοιου είδους συγκρίσεις.
ΥΓ: Άν είχατε την περιέργεια αλλά όχι τον χρόνο να δείτε τι είναι το φαινόμενο 50 Shades Of Grey, υπάρχει αυτό το μπλογκ που αναλύει κεφάλαιά του.
ΥΓ 2: Το άρθρο επικεντρώνεται στο θέμα του βιασμού, οπότε δεν συνιστά ριβιού. Η άποψή μου είναι ότι η σειρά έχει τα προβλήματά της, αλλά σε αποζημιώνει στα τελευταία επεισόδια.
Social Links: