Sometimes It Snows In April

Στο προαύλιο του 8ου στα Πατήσια υπήρχε πριν από καμιά εικοσιπενταριά χρόνια ένα τεράστιο γκράφιτι του Prince. Με τον τότε κολλητό μου και νυν κουμπάρο μου Παναγιώτη αναρωτιόμασταν στα διαλείμματα ποιος μπορεί να είναι τόσο μεγάλος φαν του που να κάθισε για ώρες να τον ζωγραφίσει – δεν μπορούσαμε καν τότε να φανταστούμε κάποιον που να ακούει κυρίως Prince στην Ελλάδα. Ε, η μοίρα το έφερε και, κάμποσα χρόνια μετά, αυτόν τον μερακλή γκραφιτά τον κατάλαβα καλά.

Ακόμη και προτού συνειδητοποιήσω πόσο σπουδαίος ήταν ο Prince, κάτι έπαιζε μεταξύ μας: Τα μόνα κομμάτια που δεν με πείραζε στα δέκα μου όταν έκλεβαν την πρώτη θέση από τον Alice Cooper στο τσαρτ του Μέγκα (έξι #1 είχε στην Ελλάδα ο Alice μόνο από το Trash!) ήταν το Enjoy The Silence κι αυτό εδώ, που φαντάζομαι πλέον ξέρετε ότι το έγραψε ο Prince. Το μόνο βιντεοκλίπ που κατάφερε κι άφησε άφωνους εμένα και τ’ αδέρφια μου στο τότε MTV ήταν αυτό εδώ. Το κομμάτι που βάζαμε στα πάρτι στο Γυμνάσιο όταν θέλαμε να χορέψουμε με τις καψούρες μας (κρατά και εννιά λεπτά βλέπετε) ήταν κατά προτεραιότητα αυτό εδώ.

Βρίσκω γι’ αυτό πολύ περίεργο και πολύ στενάχωρο, που μια ολόκληρη γενιά ξέρει ελάχιστα τον skinny motherfucker with the high voice, θεωρώντας τον απλώς κάτι γραφικό από τα 80’s. Βέβαια οι σημερινοί εικοσάρηδες, δηλαδή εσείς που κυρίως διαβάζετε το σκρα-punk, δεν έχετε τη δυνατότητα να ακούσετε κομμάτια του ούτε στο youtube, ούτε στο spotify, ούτε σε παρόμοια, παρά μόνο ύστερα από πάρα πολύ ψάξιμο. Ο ίδιος ο Prince τα κατέβαζε, κυνηγώντας την τζάμπα ακρόαση ανελέητα, καθώς πίστευε ότι οι μουσικοί πρέπει να πληρώνονται καλά , ως απόδειξη σεβασμού για το έργο τους. Εμείς, ύστερα από πολύ ψάξιμο για να τα βρούμε, θα πάμε κόντρα στην επιθυμία του. Η περίσταση είναι ειδική και ο λόγος σημαντικός: να μαθευτεί το σπουδαίο έργο του. Αυτός είναι και ο σκοπός αυτού εδώ του κειμένου. Ελπίζω ο ίδιος να μας συγχωρούσε. Και ελπίζω να μας συγχωρήσετε και εσείς αν τα λινκ αργά ή γρήγορα πάψουν να ισχύουν, έχοντας κατέβει από τους συνεργάτες του.

Ακολουθεί μεγάλη κουβέντα, αλλά και η προσπάθεια της δικαιολόγησης της: ο Prince ήταν μια σπάνια μεγαλοφυΐα. Πρώτα απ’ όλα, ήταν ξεκάθαρα μια μουσική μεγαλοφυΐα – έφηβος έκλεισε συμβόλαιο με την Warner Brothers που του διασφάλιζε απόλυτη δημιουργική ελευθερία, πράγμα μέχρι τότε εντελώς ανήκουστο. Στους πρώτους του δίσκους, στο For You (1980) και στο Dirty Mind (1980) γράφει στίχους και μουσική, κάνει παραγωγή και arrangement και παίζει όλα τα όργανα ο ίδιος – η αναφορά στο οπισθόφυλλο “produced, arranged, composed and performed by Prince” συναγωνίζεται σε αυτοπεποίθηση και προκλητικότητα τις φωτογραφίες του στα εμπροσθόφυλλα. Αν μάλιστα προσέξει κανείς καλά σ’ αυτούς τους πρώτους δίσκους, καταλαβαίνει ότι αυτός που κοπανά τα ντραμς είναι ένας μικροκαμωμένος αλλά απολύτως σίγουρος για τον εαυτό του πιτσιρικάς.

Εξάλλου, είναι ελάχιστοι οι μουσικοί –πρόχειρα μου έρχεται ο Miles Davis στο μυαλό– που μπορούσαν να διαχειριστούν με τέτοια ευκολία τόσα πολλά και τόσα διαφορετικά είδη: φανκ, τζαζ, ροκ εν ρολλ, new wave, ψυχεδέλεια, μέχρι και μέταλ. Έγραψε όχι ένα, αλλά δύο ρυθμικά τραγούδια χωρίς μπάσο –πράγμα, πιστέψτε με, σπουδαίο– το When Doves Cry και το Kiss, έγραψε σκληρή φανκ όπως το Let’s Work, το Gett Off, το We Can Funk και το Musicology, έγραψε απίστευτη αργή σόουλ όπως το Diamonds And Pearls, το Satisfied και το When Eye Lay My Hands On U, έγραψε ψυχεδελικά διαμάντια όπως το Starfish and Coffee, το Mountains, έγραψε ποιοτική τζαζ όπως στο άδικα παραγωρισμένο N.E.W.S (2003), έγραψε ροκ ν’ ρολ ύμνους όπως το Raspberry Beret. Και αφήνω απ’ έξω ένα σωρό τεράστια κομμάτια.

Τραγούδια που ο ίδιος δεν τα θεωρούσε αρκετά καλά για να τα βάλει στα άλμπουμ και τα  προόριζε για b-side, έγιναν μεγάλες επιτυχίες. Έτσι ξεκίνησε το Kiss που κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή το άρπαξε από τα χέρια της προστατευόμενης μπάντας στην οποία το είχε χαρίσει, το Nothing Compares to U, το  How Come U Don’t Call Me Anymore που ανέδειξαν αργότερα η Stephanie Mills και η Alicia Keys. B-side είναι το εκπληκτικό 17 Days και το She’s Always in My Hair.

Στην έπαυλη-στούντιό του στη Μινεσσότα, εκεί όπου βρέθηκε νεκρός, κρατούσε στην διαβόητη Κρύπτη του χιλιάδες ηχογραφημένα τραγούδια, δεκάδες έτοιμα άλμπουμ που τράβηξε πριν κυκλοφορήσουν, ταινίες και άλλα που μπορεί τα δούμε, μπορεί και να μη τα δούμε ποτέ. Τόση ήταν η ροή της παραγωγής του που έγραφε #1 επιτυχίες και τις χάριζε απλώς και μόνο για να ρίξει στα δίχτυα του τραγουδίστριες – παράδειγμα, το ποπ διαμάντι Manic Monday των Bangles, που έγραψε ως δώρο στην Susanna Hoffs (μη το σνομπάρετε πριν το ακούσετε προσεκτικά και ιδίως την συγκλονιστική του γέφυρα) και σταμάτησε στο #2 μόνο και μόνο γιατί η πρώτη θέση ήταν καπαρωμένη από το δικό τoυ Kiss. Ψάξτε επίσης τη Sheila E. Και μια που λέμε για τραγούδια που έγραψε για άλλους, τσεκάρετε και αυτό.

Βεβαίως ήταν προκλητικός. Ήταν, μαζί με την Madonna, για την οποία έγραψε το Love Song στο Like A Prayer (1989), ο πιο σεξουαλικά φορτισμένος ποπ καλλιτέχνης της γενιάς του.

 

 

Στα 21 του, στο δεύτερο άλμπουμ του, το Prince (1979) προκαλεί με το Bambi στους στίχους του οποίου ζητά από μια φίλη του να αφήσει την αγαπημένη της και να πάει μαζί του γιατί «δεν καταλαβαίνεις; είναι καλύτερο με άντρα». Ο επόμενος δίσκος, το αριστουργηματικό Dirty Mind (1980), έχει μεταξύ άλλων, κομμάτια για το στοματικό σεξ και την αιμομιξία. Το Darling Nikki από το Purple Rain (1984) σόκαρε τόσο πολύ την Tipper Gore, τη γυναίκα του Al Gore, που έγινε η αιτία για το αυτοκολλητάκι Parental Advisory – Explicit Content.

 

 

Η μια άκρη στο εκκρεμές του ήταν το σεξ. Η άλλη ήταν ο Θεός. Κι αυτά τα δύο συνήθως μπλέκονταν, όπως στο ανατριχιαστικά ωραίο Anna Stesia που φαίνεται στην αρχή ως αναζήτηση ερωτικού συντρόφου για να γίνει στην πορεία γκόσπελ ύμνος, ή στο 1999 όπου μιλά για την επικείμενη πυρηνική Αποκάλυψη την οποία και θα περιμένει (ή θα ξορκίσει;) χορεύοντας. Γκόσπελ είναι και το Purple Rain, αλλά είναι και χίλια άλλα πράγματα μαζί.

Η προκλητικότητα του πολλές φορές είχε θετική κατεύθυνση. Συνέβαλε όσο λίγοι στην ένταξη των μαύρων μουσικών στο μέηνστρημ, θέτοντας ως ρητό όρο στην WB τα άλμπουμ και τα κομμάτια του να μην μπαίνουν στα τσαρτ της μαύρης μουσικής, αλλά στο λευκό new wave. Σχημάτισε τις μπάντες του, όπως προηγουμένως ο Sly Stone, με μόνο κριτήριο να είναι κανείς καλός μουσικός –είχαν μέλη κατά καιρούς λευκούς, μαύρους, λατίνους, στρέητ και γκέη– και συνήθως εντυπωσιακές γυναίκες, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα. Με στίχους όπως του Controversy κοπάνησε από τα μέσα τις εύκολες ταμπέλες και το ταμπλόιντ κομμάτι του σταρ σύστεμ. Με την περίφημη διαμάχη του με την WB στα 90’s, τότε που άλλαξε το όνομά του στο Σύμβολο, έβαλε στο προσκήνιο τα δικαιώματα των δημιουργών.

Από την άλλη, αναπόφευκτα ίσως, μερικές φορές ξέφευγε, όπως στα θρησκευτικά του. Αλλά κι εκεί, αυτό ήταν μάλλον μια απόδειξη της εκτός ορίων ελευθερίας, της ευχής και κατάρας των μεγαλοφυών πνευμάτων. Ήταν ακατανόητος αυθόρμητα, ήταν πόζα, ή κάτι ανάμικτο; Δείτε τι λέει ο Kevin Smith των Clerks γι’ αυτό και βγάλτε συμπέρασμα: I am something you will never comprehend.

 

O Prince ήταν συνολικά μεγαλοφυΐα. Δείτε απλώς, χωρίς να σας προκαταλάβω, πώς το περιγράφει αυτό ο Miles Davis. Δείτε από πόσους άλλους σούπερσταρ κλέβει την παράσταση εδώ και δείτε και τη συγκλονιστική του εμφάνιση στο Super Bowl το 2007.

 

 

Ο θάνατος του Prince Rogers Nelson ανακοινώθηκε στις 21 Απριλίου του 2016. Εξίσου μεγάλα ταλέντα –και μεγαλύτερα– υπήρξαν στο παρελθόν και σίγουρα θα ξαναεμφανιστούν. Απ’ όσα όμως πρόλαβα κι έζησα εγώ (κι άλλοι πεντέξι σαν κι εμένα που θα το διαβάσουν αυτό), σίγουρα, χωρίς καμία αμφιβολία, είναι το μεγαλύτερο. Τι να πει κανείς, μερικές φορές χιονίζει τον Απρίλη.