Σχεδόν αντανακλαστικά, στο όνομα Radiohead, η πρώτη σκέψη είναι το OK Computer. Σίγουρα από τις μεγαλύτερες κληρονομιές που θα μπορούσε να φέρει μια μπάντα, αδιαμφισβήτητα από τα εμβληματικότερα άλμπουμς όλων των εποχών. Από την άλλη, το να καταξιωθείς στον χώρο της μουσικής με τέτοιο τρόπο φέρει συνήθως και ένα βαρύ φορτίο. Το να φτάσει κάποιος ξανά σε αυτή την καταξίωση ή ακόμα και να την ξεπεράσει, κρύβει την παγίδα της απήχησης και ένα δίλημμα. Πεπατημένη οδός ή πειραματισμός;
Η πεπατημένη, λοιπόν, μπορεί να μην έβλαψε ποτέ κανέναν, αλλά σίγουρα δεν ήταν επιλογή για μουσικούς με τον χαρακτήρα των Radiohead. Η επιτυχία και η βράβευση του OK Computer δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα στην ψυχολογία του Yorke. Η συνεχής έκθεση του ίδιου αλλά και της υπόλοιπης μπάντας στην δημοσιότητα, τον έκανε να βλέπει την ίδια του την μουσική ως background music (μεγαλύτερη προσβολή που μπορεί να δεχτεί μουσικός), του έβαλε φρένο στην έμπνευση και προξένησε ψυχική εξάντληση σε όλους.
Ο Yorke μελέτησε για μεγάλο διάστημα την ηλεκτρονική μουσική, η οποία, όπως λέει, τον συγκίνησε εξίσου με την κιθαριστική και ίσως και ακόμα περισσότερο, λόγω των δομών της και της απουσίας των εκτεταμένων φωνητικών. Έτσι, ανακτά δυνάμεις και ξεκινάει να γράφει το Kid A, αποτινάσσοντας από πάνω του τον αυθεντικό ροκ ήχο των 90s που είχε δημιουργήσει.
Οι αλλαγές ήταν σχεδόν ριζικές αφού ό,τι θύμιζε πλέον τα παλαιότερα άλμπουμς αντικαταστάθηκε με synthesizers, drum machines και πολλά πνευστά όργανα και οι επιρροές είχαν να κάνουν από την τζαζ μέχρι την ηλεκτρονική μουσική του 20ού αιώνα.
Οι επιρροές αυτές διαφαίνονται αρκετά καθαρά στα κομμάτια του άλμπουμ, από το πρώτο μέχρι το τελευταίο, και είναι σχεδόν διαφορετικές για το καθένα. Ξεκινώντας το άκουσμα με το “Everything In Its Right Place”, πατάμε παύση και βάζουμε το live που έχει ως intro σ’ αυτό το ”Unravel” της Bjork (Homogenic, 1997) – αγαπημένο κομμάτι του Yorke. Το συγκεκριμένο κομμάτι, πέρα από το δικό μου αγαπημένο, είναι το πρώτο κομμάτι που έγραψε ο Yorke για τον δίσκο, καθώς και το πρώτο που έγραψε ποτέ σε πιάνο. Όσο το έγραφε και ο ίδιος παραδεχόταν ότι μάλλον δεν είναι και ο καλύτερος πιανίστας, ανακαλώντας και μια δήλωση του Tom Waits κατά την οποία “αυτό που τον έκανε σωστό τραγουδοποιό είναι η πλήρης άγνοια για τα όργανα που χρησιμοποιεί”. Ολοκληρώνοντάς το, πέρασε στα χέρια του Jonny Greenwood για να γίνει, τελικά, το “ανορθόδοξο” στα καλύτερα του.
Συνεχίζοντας την ακρόαση του δίσκου, περνάνε από το μυαλό ονόματα από Aphex Twin και Can έως Miles Davis. Τα πνευστά και οι μπασογραμμές στο τελευταίο μέρος του ”The National Anthem”, εντυπώνονται μονομιάς στο υποσυνείδητο και αποτελούν την πιο τρανταχτή απόδειξη για την βασική επιρροή της τζαζ – και συγκεκριμένα του Charles Mingus – στο Kid A.
Η επιλογή του να απέχουμε από μια κατάσταση την οποία δεν μπορούμε να διαχειριστούμε, έχει γίνει σίγουρα ευχή στο μυαλό ή τα χείλη όλων. Το ”How To Disappear Completely”, είναι αυτή η ευχή του Thom Yorke στα δικά μας αυτιά. Αντικατοπτρίζει το συναίσθημα του πανικού του μετά από ένα κατάμεστο live στο Δουβλίνο και όλη την πίεση που δεχόταν κατά την διάρκεια ηχογραφήσεων του OK Computer. Εκείνος αποφάσισε να κλείσει τα μάτια και να σκεφτεί ότι απουσιάζει από την εν λόγω σκηνή, εμείς κλείνουμε τα μάτια και ακούμε αυτό το αριστούργημα.
Το ομότιτλο κομμάτι, το Treefingers και το ”Idioteque”, υπηρετούν έναν απόλυτα ηλεκτρονικό ή και ambient ήχο. Ωστόσο, το ”Idioteque” είναι η ωδή στην ηλεκτρονική, χορευτική μουσική και σηματοδοτεί το πέρασμα της μπάντας από τις καθαρά κιθαριστικές συνθέσεις σε κάτι τελείως διαφορετικό. Η σύνθεση του εμπεριέχει samples από δύο διαφορετικά κομμάτια καταξιωμένων μουσικών στο είδος, το ”Mild und Leise” του Paul Ansky και το ”Short Piece” του Arthur Kreiger και το αποτέλεσμα επευφημήθηκε και από τους δύο. Έγινε από τα δημοφιλέστερα κομμάτια των Radiohead και η επιθυμία του Yorke να αποτυπωθεί στο κοινό ως κάτι που δημιουργεί απανωτές εκρήξεις στον εγκέφαλο, μάλλον πέτυχε. Hail Jonny Greenwood.
Όσο creepy κι αν ακούγεται, ο επίλογος του Kid A, το ”Motion Picture Soundtrack, έχει γραφτεί πριν από το ”Creep” και συνδυάζει τα 50s soundtracks της Disney με τα τότε καινούρια μουσικά πρότυπα και αυτοσχεδιασμούς.
Ο Thom Yorke δεν κινήθηκε ποτέ με γνώμονα το τι θα ευχαριστούσε το κοινό και στην προκειμένη αυτό ίσχυσε ακόμα περισσότερο. Στο Kid A επιλέγει ως frontman να μη βρίσκεται τόσο στο προσκήνιο, αλλά χρησιμοποιεί και πάλι την μουσική του ιδιοφυΐα και των -ακόμα πιο αξιόλογων- μουσικών του με τελείως ανατρεπτικό τρόπο. Μέχρι και η επιλογή των στίχων δεν ήταν τυχαία. Α όχι, ήταν. Συγκεκριμένα, οι στίχοι υπήρχαν, απλά πολλοί απ’ αυτούς είναι κομμένες εκφράσεις από την καθημερινότητα και η μία δίπλα στην άλλη δε βγάζουν νόημα σε πρώτο επίπεδο. Το πιο τρομακτικό βέβαια, συνεχίζει να είναι το ότι η ακολουθία των στίχων ”Ice age coming / Throw it in the fire” είναι τελείως τυχαία και βγαλμένη από τυλιγμένα χαρτάκια σε καπέλο.
Η κυκλοφορία του Kid A, είναι κάτι το οποίο δεν είχε πολυδιαφημιστεί. Για την ακρίβεια δεν είχε υπάρξει καν κάποιο single πριν από αυτή. Σημειώνεται ως το άλμπουμ που είχε προξενήσει την μεγαλύτερη προσμονή (μετά το In Utero), αλλά με την ελπίδα ότι οι Radiohead θα επαναφέρουν το ροκ στην τάξη. Προφανώς, κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ και στην αρχή και για αρκετό διάστημα μετά η δυσαρέσκεια ήταν εμφανής και μεγάλη. Το Kid A χαρακτηρίστηκε από “αποτυχημένη και καθόλου πρωτότυπη προσπάθεια” έως “το πιο γενναίο άλμπουμ των Radiohead ” και σε καμία περίπτωση δεν απέφυγε την σύγκριση με το OK Computer, παρότι και αυτό κέρδισε βραβείο Grammy.
Η Bjork είχε περιγράψει το Kid A ως την καταγραφή ενός γεγονότος ή μιας εικόνας που τρόμαξε τον Yorke. Αυτό φαίνεται πως αποτυπώνεται και στο artwork του δίσκου. Ο Stanley Donwood, χρόνια συνοδοιπόρος της μπάντας σε ό,τι αφορά το οπτικό κομμάτι, επιφορτίστηκε με το να αποδώσει μια δυστοπική πλευρά της μουσικής που όμως θα κοσμούσε την τέχνη. Έτσι, στο cover δίσκου, βρίσκεται αυτή η επίτηδες πιξελιασμένη οροσειρά που παραπέμπει σε κάτι παραμορφωμένο και απόκοσμο. Στην μέσα πλευρά του δίσκου υπάρχουν εικόνες που, με μια πρώτη ματιά, θυμίζουν εγκαταλελειμμένα πεδία μάχης μέσα στο χιόνι. Με μια δεύτερη ματιά, σ αυτό το ερημωμένο, εχθρικό περιβάλλον τα μόνα όντα που διακρίνει κανείς είναι τα “Demon Bears” σε μια κορυφή και μια ενδεχομένως προαστιακή οικογένεια τοποθετημένη σαν κολλάζ στο τοπίο. Οι εικόνες αυτές μπορεί να λένε μια ιστορία που στα μάτια κάποιων μπορεί να συνδέεται, όμως, στην πραγματικότητα, η σύνδεση των εικόνων αυτών πρέπει να γίνει με το περιεχόμενο του άλμπουμ. Artwork και Kid A βαδίζουν χέρι-χέρι για να συμβολίσουν αυτή την μεριά της τέχνης που δεν προέρχεται μόνο από κάτι ονειρεμένο, αλλά πολλές φορές από κάτι εφιαλτικό.
Οι Radiohead λοιπόν επέλεξαν να πειραματιστούν στο πιο κρίσιμο σημείο της πορείας τους. Εκεί που θα μπορούσαν να στεφθούν για πάντα βασιλιάδες του alternative rock . Οι Radiohead όμως δεν είναι οι Oasis (bring it on, Noel). Το γεγονός ότι το Kid A δε μπορεί να καταταχθεί με απόλυτη σιγουριά σε κανένα ροκ, ποστ ή ηλεκτρονικό είδος, δε σημαίνει ότι είναι ασυνάρτητο. Αντιθέτως, διασαφηνίζει την ιδιαίτερη-ιδιόρρυθμη μουσική ποικιλομορφία που το διακατέχει.
Το Kid A σαν τίτλος μπορεί να μη σημαίνει απολύτως τίποτα, αλλά σαν ενέργεια περιλαμβάνει όλα αυτά που ένας καλλιτέχνης με ώριμη σκέψη οφείλει να κάνει. Δηλαδή, να μετατρέψει με την πίστη στην τέχνη του κάτι που στα μάτια των άλλων φαντάζει εξωγήινο σε κάτι οικείο και προσιτό.
Social Links: