5 χρόνια ΣΚΡΑ-punk: φτιάχνουν οι Έλληνες κυκλώματα κι ιστορία οι παρέες

Νομίζω πως γενικά είμαι άνθρωπος των επετείων. Αυτό μπορεί να ακούγεται πολύ μίζερο, αλλά ακούστε με για λίγο: οι επέτειοι, πέρα από ευκαιρίες για γελοίους εορτασμούς, παρελάσεις και σημαιάκια σε μπαλκόνια, είναι και οδοδείκτες. Ειδικά όταν πρόκειται για τις δικές μας επετείους, μας δείχνουν πού ήμασταν –ή πού πιστεύουμε πως ήμασταν–, πού είμαστε και προς τα πού ελπίζουμε να πάμε. Μπορείτε να πείτε ό,τι θέλετε για το επαγγελματικό μου κόλλημα με το παρελθόν, αλλά δεν μπορείτε να αμφισβητήσετε ότι τα 5 χρόνια ζωής που κλείνει σήμερα το ΣΚΡΑ-punk είναι μια πραγματικά μεγάλη υπόθεση.

Δεν θα επαναλάβω το πώς ξεκίνησε το περιοδικό, ούτε το πόσο δύσκολη αποδείχθηκε η ομαλή λειτουργία του τον πρώτο καιρό. Αυτά μπορείτε να τα βρείτε στα αντίστοιχα κείμενα της πρώτης και της δεύτερης επετείου. Από τη δεύτερη επέτειο και μετά, όταν αποφασίσαμε πια ότι έχουμε στα χέρια μας ένα κανονικό ηλεκτρονικό περιοδικό, η λειτουργία του ΣΚΡΑ άρχισε να αλλάζει: λειτουργούσαμε πλέον όχι τόσο βάσει μιας παρέας που είχε ένα σάιτ, αλλά βάσει μιας διευρυμένης συντακτικής ομάδας όπου ο καθένας και η καθεμία συνέβαλλε ιδέες, ερεθίσματα, απόψεις· άρχισε να υπάρχει μια ομαλότερη κατανομή εργασιών, ως αποτέλεσμα αφενός του όγκου που είχε αρχίσει να συγκεντρώνεται, αφετέρου της υπέροχης διαδικασίας του brainstorming, που σου μαθαίνει να ακούς τους άλλους και όσα προτείνουν (αντί να ακούς τη δική σου φωνή και σκέψη στους άλλους, σαν εγγαστρίμυθος). Αυτή η συντακτική ομάδα έχει αλλάξει με τα χρόνια, άνθρωποι έρχονται και φεύγουν –πάντα με φιλικούς όρους, κι αυτό το θεωρώ τρομερά σημαντικό και σπάνιο (και είναι σπάνιο σε τέτοια εγχειρήματα, πιστέψτε με)– και ο καθένας αφήνει το δικό του στίγμα σε αυτό το έντυπο, που όσο περνάει τα χρόνια αλλάζει και εξελίσσεται.

 

Τι είναι, λοιπόν, και τι θέλει το ΣΚΡΑ-punk, ξαναρωτάω μετά από 5 ολόκληρα χρόνια. Σε ένα πρώτο επίπεδο, το ΣΚΡΑ-punk είναι μια προσπάθεια να παντρέψουμε την ποπ κουλτούρα (όρο που χρησιμοποιούμε πεισματικά από την πρώτη μας μέρα) με την πολιτική· σε ένα δεύτερο επίπεδο, το ΣΚΡΑ-punk είναι μια πλατφόρμα για να εκφραστούμε όπως θέλουμε, για ό,τι μας απασχολεί, προσπαθώντας να ισορροπήσουμε μια φαινομενικά επαγγελματική εξωτερική εικόνα με μια κοινότητα ανθρώπων με κοινές ανησυχίες· σε ένα τρίτο, και κομβικότερο επίπεδο, το ΣΚΡΑ-punk είναι ένα κύτταρο ανάμεσα σε άλλα.

Με μια πρόχειρη έστω ματιά, είναι σαφές πως τα τελευταία χρόνια έχουν αναδυθεί στην Ελλάδα νέα μέσα, κυρίως ψηφιακά, στα οποία καλλιεργήθηκε μια εν πολλοίς νέα αντίληψη για τα πράγματα –αφενός λόγω της ελευθερίας φόρμας και περιεχομένου που προσφέρει το ίντερνετ, αφετέρου λόγω της βίαιας ρήξης που έφερε η κρίση. Κάποια από αυτά τα μέσα μετεξελίχθηκαν σε επαγγελματικά, πράγμα πολύ χαρμόσυνο και ελπιδοφόρο από την άποψη ότι αρκετοί άνθρωποι ζουν από τη γραφίδα τους, κάτι καθόλου αυτονόητο στη σημερινή συγκυρία. Βρεθήκαμε κι εμείς αρκετές φορές μπροστά σε αυτό το μεγάλο ερώτημα: γιατί να συμμετέχει ενεργά κάποιος σε ένα περιοδικό, αφιερώνοντας δεκάδες ώρες τη βδομάδα, χωρίς να πληρώνεται;

Προσωπικά, θεωρώ απαραίτητο η εργασία κάποιου να αμείβεται. Στη δική μας περίπτωση, ωστόσο, όπως και σε αυτές άλλων συγγενικών εντύπων, πρόκειται περισσότερο για μια πλατφόρμα έκφρασης αυτών που μας καίνε, με μεράκι, φιλότιμο, λεβεντιά, μουσακά, και άλλες ελληνικές λέξεις που δεν μεταφράζονται σε καμία άλλη γλώσσα του κόσμου. Η προσπάθειά μας να έχει το περιοδικό μια αξιοπρεπή εμφάνιση και εύρυθμη λειτουργία εντάσσεται ακριβώς σε αυτή τη λογική: να εκφραζόμαστε όπως θέλουμε μέσα σε ένα περιβάλλον που θα είναι όπως το θέλουμε.

Σε αυτή τη λογική θεωρούμε πως λειτουργούμε μέσα σε ένα νέο τοπίο, όπου ο ακαδημαϊκός, ο δημοσιογραφικός, ο πολιτικός και ο κριτικός λόγος μπορούν να συνυπάρχουν. Αυτή η δύσκολη διελκυστίνδα ξεκίνησε ως αναζήτηση ταυτότητας και έχει πλέον παγιωθεί ως μια ισορροπία που προσπαθούμε να κρατάμε όσο μπορούμε καλύτερα, επιμένοντας στη δημοσίευση σχεδόν αποκλειστικά πρωτότυπου υλικού.

 

Θεωρούμε πως είμαστε πια σαφώς μέρος μιας γενιάς ανθρώπων που προσπαθούν να μιλήσουν για τα πράγματα κάπως διαφορετικά, με νέα μέσα, νέο λεξιλόγιο και νέες αναλυτικές κατηγορίες· εκφέρουμε έναν θραυσματικό λόγο, κυκλώνοντας κομμάτια και στριφογυρίζοντας γύρω από θεματικές που παλαιότερα θεωρούνταν εντελώς ξένες ή αναντίστοιχες μεταξύ τους: οι τηλεοπτικές σειρές και η κριτική θεωρία, τα memes και η ιστορική ανάλυση, τα σόσιαλ μύδια και ο πολιτικός σχολιασμός.

Ταυτόχρονα, μας εμπνέει η έννοια της συντροφικότητας και των κυττάρων διαλόγου που μας κληροδότησαν οι προηγούμενοι, σε μια κουλτούρα της ευρύτερης Αριστεράς που, αν και αλλάζει μορφές, διατηρεί τα βασικά της διακυβεύματα. Πρόσφατα, ένας φίλος που κινείται στον εκδοτικό χώρο με ρώτησε τι θεωρώ πως μένει ως στίγμα από όλα αυτά τα νέα εγχειρήματα. Παρά την αμηχανία μου στο καίριο ερώτημα, νομίζω πως η απάντηση είναι η θέλησή μας να αναμετρηθούμε με νέα ερωτήματα, όπως ο κατακλυσμός της παγκοσμιοποιημένης ποπ κουλτούρας της εποχής και οι πολιτικές ταυτότητας, χρησιμοποιώντας τα νέα μέσα όχι ως μια «ψηφιακή εφημερίδα», αλλά ως έναν διαφορετικό τρόπο γραφής, έκφρασης και ύπαρξης στο πολιτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πεδίο.

Ας κάνουμε, λοιπόν, και τον απαραίτητο απολογισμό. Όταν έγραφα το κείμενο για την επέτειο των δύο ετών, το περιοδικό είχε 8.352 λάικ στο ΦΒ· τώρα έχει 18.855. Έχουμε διοργανώσει 9 πάρτι (8 δικά μας και ένα σε συνδιοργάνωση, στα οποία μας τιμάτε σταθερά και μαζικά με την παρουσία σας), 3 εκδηλώσεις (δύο ομιλίες εκ των οποίων η μία σε συνδιοργάνωση, καθώς και ένα διήμερο κινηματογραφικών προβολών), είχαμε τη δική μας ραδιοφωνική εκπομπή για 3 σεζόν, ενώ συχνά πυκνά μας καλούν ως ομιλητές σε διάφορες εκδηλώσεις.

Έχουμε, επίσης, μεγάλη και σταθερή παραγωγή πρωτότυπων κειμένων (έχουμε δημοσιεύσει συνολικά σχεδόν 900 κείμενα), φτιάχνουμε μεγάλα αφιερώματα όπου συχνά θέτουμε πρώτοι στην Ελλάδα σημαντικά ζητήματα με συστηματικό και σφαιρικό τρόπο, βρισκόμαστε σε συνεργασία με ποιοτικούς εκδοτικούς οίκους και συγγενικά έντυπα, ενώ όλο και περισσότεροι αξιόλογοι άνθρωποι από διαφορετικά πεδία αρθρογραφούν ή δίνουν συνεντεύξεις στο ΣΚΡΑ-punk. Το σημαντικότερο, όμως, και το θεμέλιο πάνω στο οποίο βασίζονται όλα: έχουμε πλέον μια σταθερή αναγνωστική βάση χιλιάδων ανθρώπων. Αν δεν είχαμε εσάς, δεν θα είχε κανένα νόημα να συνεχίσουμε, και γι’ αυτό σας ευχαριστούμε θερμά και ειλικρινά.

 

Αυτά τα 5 χρόνια το περιοδικό κινδύνευσε αρκετές φορές να μείνει ανενεργό, καθώς δεν είναι πάντα εφικτό να βρεθεί χρόνος ενασχόλησης –και, πιστέψτε με, απαιτεί πολλή ενασχόληση. Αυτή τη στιγμή, όμως, μπορώ να πω με μεγάλη χαρά ότι η συντακτική μας ομάδα, και με μια σειρά από υπέροχες προσθήκες, λειτουργεί καλύτερα από ποτέ –κυρίως γιατί λειτουργεί ως ομάδα ανθρώπων που δένονται μεταξύ τους, που μοιράζονται ένα κοινό όραμα και κοινούς προβληματισμούς. Νομίζω πως δικαιούμαστε να είμαστε περήφανοι γι’ αυτό που έχουμε και ευγνώμονες που μπορούμε να το μοιραζόμαστε με άλλους· καταλαμβάνει, άλλωστε, μεγάλο κομμάτι της ζωής μας και πορεύεται παράλληλα με αυτή, μεγαλώνοντας και αλλάζοντας όπως κι εμείς οι ίδιοι.

Όσο περνούν αυτά τα χρόνια, έχω καταλήξει πως το σημαντικότερο δεν είναι το πόσο γράφει κανείς ή το πόσα events διοργανώνει· είναι το πώς συνδέεται με κάτι που συνδημιουργεί και με τους ανθρώπους που το απαρτίζουν κάθε φορά. Αν δεν ίσχυε αυτό, θα καθόμασταν στο σπίτι μας και θα είχαμε ο καθένας και η καθεμία το δικό του μπλογκ. Αυτή η φάση πέρασε όμως και τα συλλογικά εγχειρήματα ξαναζούν με νέα μορφή και φρεσκάδα. Δεν υπάρχει λόγος να γράψω περισσότερα για το πόσα σημαίνει για εμάς το ΣΚΡΑ-punk· δεν υπάρχει, επίσης, λόγος να μην κλείσω αυτό το κείμενο με μια μνημειώδη φράση που ταιριάζει απόλυτα με την εξίσου μνημειώδη cover photo του κειμένου (η οποία μας εμπνέει από την πρώτη μέρα λειτουργίας του περιοδικού), φλερτάροντας με την απόλυτη γραφικότητα –ήμουν, άλλωστε, πάντα αδίστακτος σε αυτό–: «ιστορία γράφουν οι παρέες».