Η φωτογραφία της Saffiyah Khan να κοιτάζει με σιγουριά, υποτίμηση, θάρρος και υπεροχή στα μάτια του παραγωγού φόβου, του ακροδεξιού σανοκέφαλου του EDL, μας αναγκάζει να σταθούμε και να σκεφτούμε. Να…

Η πολιτική της φωτογραφίας

Η φωτογραφία της Saffiyah Khan να κοιτάζει με σιγουριά, υποτίμηση, θάρρος και υπεροχή στα μάτια του παραγωγού φόβου, του ακροδεξιού σανοκέφαλου του EDL, μας αναγκάζει να σταθούμε και να σκεφτούμε.

Να σκεφτούμε, σε ένα πρώτο επίπεδο, το προφανές: με τη γαλήνια ματιά της, με το χαμόγελό της ακυρώνει το βαρύ όπλο των ακροδεξιών, την εκτροφή του φόβου μας. Ακυρώνει την ίδια την απειλή. Την εξορίζει στη σφαίρα του απίθανου.

Η ένταση στο βλέμμα πλαισιώνεται από την αδιαφορία των άλλων. Ο αστυνομικός και ο υπάλληλος με τα πορτοκαλί είναι συμβατικά και μόνο εκεί. Συντονίζουν και αποστρέφουν το βλέμμα αλλού, απέχουν από τη δράση. Η παρουσία του τρίτου άντρα είναι πιο αινιγματική. Εστιάζει στην επικοινωνία των δύο πρωταγωνιστών της φωτογραφίας, επηρεάζεται από αυτήν, αλλά η νοητή συμμαχία που συμπράττει παραμένει άγνωστη σε εμάς.

Η φωτογραφία ως πολιτικό σχόλιο ενέχει μεγάλη δυναμική. Οπτικοποιεί το ανείπωτο και πάντα με μια μερικότητα. Για να θυμηθούμε τα λόγια του Barthes για τις φωτογραφίες που τον συγκινούν, με το να εκφράζουν «μια εσωτερική ταραχή, μια γιορτή, ένα παίδεμα, είναι η πίεση του άφατου πού θέλει να ειπωθεί».

Tι είναι αυτό που δεν λέγεται μέσα από τη φωτογραφία; Είναι η άρνηση να τοποθετηθείς εκεί που σε έβαλαν; Η άρνηση της κοπέλας να διαφύγει της εν δυνάμει βίας που θα της ασκηθεί; Η συμμαχία που στήθηκε σε κλάσματα του δευτερολέπτου μεταξύ μιας κόρης μεταναστών και μιας γυναίκας που φορούσε χιτζάμπ;

Είναι μάλλον η ενστικτώδης αντίδραση μπροστά στην ασυμμετρία των δυνάμεων. Είναι η στιγμή που διαλέγεις παράταξη και συμμαχία. Μια συμμαχία δευτερολέπτων σε συμβατικό χρόνο και αιωνιότητας σε μιντιακό χρόνο.