Μια από τις πιο συχνές επιλογές για να γεμίσει κανείς τις «νεκρές» περιόδους του είναι οι τηλεοπτικές σειρές. Απογεύματα και βράδια με συνεχόμενα επεισόδια πολλών ωρών. Η ξαφνική ανάγκη να γεμίσουμε κάποιες τέτοιες ώρες είναι αυτή που οδηγεί στην αναζήτηση για νέες, συνήθως πιο άγνωστες σειρές. Όταν έχουμε παρακολουθήσει τις σειρές που βλέπουμε τακτικά δυο δρόμοι μας μένουν: η επανάληψη και η αναζήτηση.
Την προηγούμενη φορά έπεσα πάνω στο SKAM, τη διαδικτυακή σειρά σχετικά με τις ζωές εφήβων στη Νορβηγία. Αυτή τη περίοδο ανακάλυψα το Merlí. Κι έτσι από το Όσλο πάμε στην Καταλονία, σε μια από τις πιο δημοφιλείς και πετυχημένες σειρές της Καταλανικής δημόσιας τηλεόρασης TV3. Το Merlí έχει αρκετά κοινά χαρακτηριστικά με το SKAM. Και τα δυο ασχολούνται με τις ζωές εφήβων και τα θέματα που είτε τους απασχολούν είτε ανακύπτουν εκείνη τη περίοδο στις ζωές τους. Πολλά από τα θέματα που πραγματεύονται οι δυο σειρές είναι επίσης κοινά· φιλία, οικονομική κατάσταση οικογενειών, ψυχικές παθήσεις, σεξουαλική ταυτότητα, ερωτικές σχέσεις, σχέσεις και με την οικογένεια και ανεξαρτησία.
O Merlí Bergeron είναι ένας πενηντάρης καθηγητής φιλοσοφίας, χωρίς δουλειά, χωρίς δικό του σπίτι, ο οποίος πρέπει να ζήσει με τον γιο το Bruno όταν η μητέρα του φεύγει για τη Ρώμη. Ο Merlí και ο Bruno καταλήγουν στο σπίτι της μητέρας του Merlí και όλα περιπλέκονται όταν ο πατέρας βρίσκει δουλειά στο σχολείο του γιού. Σαν να μην αρκούσε αυτό από μόνο του, ο Merlí δεν είναι και ο πιο τυπικός καθηγητής που θα μπορούσε να υπάρξει. Κι αυτό γίνεται σαφές από την αρχή, όταν στο δεύτερο μάθημα η παράδοση γίνεται στη κουζίνα του σχολείου. Οι ανορθόδοξες μέθοδοί του γίνονται γρήγορα αιτία για τριβές με συναδέλφους και γονείς μαθητών.
Η σειρά δεν είναι, βέβαια, μια ιστορία για τον Merlí. Ο Merlí είναι o κεντρικός της άξονας, συνδέει τις υποθέσεις, οδηγεί σε εξελίξεις αλλά δεν είναι ο ήρωάς της. Πρωταγωνιστές είναι οι Περιπατητικοί. Έτσι, ονομάστηκε γρήγορα η βασική ομάδα των μαθητών της τάξης που παρακολουθούμε. Ο Bruno, o Pol, o Gerard, o Joan, η Berta, η Tania, ο Marc, η Monica και άλλοι. Ο καθένας από αυτούς έχει μια ιστορία να πει (ή καλύτερα να ζήσει). Ο Bruno είναι ομοφυλόφιλος που θέλει να το κρατήσει όσο γίνεται πιο κρυφό αλλά ερωτεύεται, ο Brunο κι o Gerard είναι παιδιά χωρισμένων γονιών, ο Ivan είναι αγοραφοβικός και μεγαλώνει σε μονογονεϊκή οικογένεια, ο Pol έχει χάσει νωρίς την μητέρα του, ζει σε πολύ φτωχικές συνθήκες, είναι ο δημοφιλής του σχολείου κι η ερωτική του ζωή θα περάσει έντονες ανατροπές, o Joan καταπιέζεται από έναν αυστηρό πατέρα.
Ο Merlí ήρθε να παρέμβει σε όλα αυτά, φέρνοντας στη ζωή τους τον επικίνδυνο αέρα της φιλοσοφίας. Τους προειδοποίησε από νωρίς: «Στόχος της φιλοσοφίας είναι να σας κάνει να αμφισβητήσετε ό,τι ξέρατε». Αλλά αυτό μπορεί να το κάνει η φιλοσοφία όταν την αντιμετωπίζει κανείς όπως ακριβώς ο Merlí, ως Πράξη, δρώσα κι ενεργή. Έτσι ο Merlí προσάρμοζε το μάθημα της φιλοσοφίας στις ζωές των μαθητών, δείχνοντας ουσιαστικά ποια μπορεί να είναι η σημασία της και ο ρόλος της. Δεν διδάσκεις φιλοσοφία όταν παραθέτεις μόνο ονόματα, έννοιες και ορισμούς. Διδάσκεις φιλοσοφία όταν την κάνεις σχετική, σημαντική και κατανοητή.
Και τώρα φανταστείτε μια εφηβική σειρά στην οποία ακούγεται η φράση «Η κανονικότητα συνεπάγεται μια σχέση εξουσίας. Η εξουσία ταξινομεί, ελέγχει, αποφασίζει τι είναι κανονικό». Ο Merlí διδάσκει Φουκώ όταν ακούγεται για πρώτη φορά στη τάξη το επιχείρημα «δεν είναι νορμάλ», μιλά για τη σπηλιά του Πλάτωνα όταν ξεκινά τα μαθήματά του με τον αγοραφοβικό Ivan, γνωρίζει στα παιδιά τον Guy Debord όταν ένα αποκαλυπτικό βίντεο μιας μαθήτριας κυκλοφορεί στο σχολείο.
Οι σχέσεις, ερωτικές και φιλικές των εφήβων είναι στο επίκεντρο στη σειρά όπως και στη πραγματική ζωή αλλά αδιαμφισβήτητα η πολύπλοκη σχέση του Bruno με τον Pol κυριαρχεί. Είναι εκεί όπου οι θεωρούμενες προκαθορισμένες ταυτότητες διαταράσσονται, εκεί που τα προσωπεία που η κοινωνική συμμόρφωση μας φορά σπάνε πιο ριζικά. Αν τα μαθήματα φιλοσοφίας του Merlí είναι ο πρώτος άξονας της σειράς, ο δεύτερος είναι μάλλον η σχέση των δυο αγοριών. Η σειρά παρ-ακολουθεί τις διακυμάνσεις αυτής της σχέσης, της φιλικής τους σχέσης, την πιθανότητα μετεξέλιξής της, την πορεία του Bruno προς το coming out, την αμφισβήτηση μιας υπερεκδηλωμένης στερεοτυπικής σεξουαλικής ταυτότητας αλλά κυρίως την υπονομευτική δύναμη του ερωτισμού.
Είναι προφανές ότι το Merlí είναι επηρεασμένο από το εξαιρετικό Dead Poets Society. Είναι η δεύτερη παραγωγή επηρεασμένη από το Dead Poets Society που βλέπω το τελευταίο διάστημα. Στο μέτριο Handsome Devil, ο καθηγητής Λογοτεχνίας Sherry καλεί τους μαθητές του να μην μιλούν με δανεική φωνή και τους ρωτά «Αν περάσετε όλη σας τη ζωή με το να είστε κάποιοι άλλοι, ποιος θα είναι εσείς;». Μπορεί να μοιάζει σαν ένα μπανάλ κλισέ αλλά αυτό δεν καθιστά λιγότερο αληθινό το ότι η Ποίηση, η Λογοτεχνία και η Φιλοσοφία είναι αυτές που θα συντροφεύουν πάντα τους ανθρώπους στα μονοπάτια της ενδοσκόπησης, της αναζήτησης και της αμφισβήτησης.
Αυτό που ανακαλύπτουμε κάτω από την επιφάνεια και στις τρεις αυτές παραγωγές είναι το ζήτημα της ταυτότητας. Πως αποφασίζει κανείς το ποιος θέλει να είναι και πως προσπαθεί να το πετύχει. Για αυτό το σκηνικό αυτών των παραγωγών είναι το σχολείο και η εφηβεία. Άλλο ένα κλισέ, βέβαια, καθώς η διαπραγμάτευση τη ταυτότητάς μας δεν είναι μια εφηβική περιπέτεια. Αυτή η διαδικασία, αυτή η διαπραγμάτευση σε κάθε περίοδο της ζωής μας λαμβάνει χώρα μόνο μέσα στο χάος των ανθρωπίνων σχέσεων. Μέσα από συναντήσεις που μπορούν να γίνουν Συμβάντα.
Υ.Γ. Συνήθως δεν θυμάμαι τους τίτλους των επεισοδίων από τις σειρές που βλέπω αλλά στο Merlí κάθε επεισόδιο έχει για τίτλο το όνομα ενός φιλοσόφου. Και η δεύτερη σεζόν φαντάζει δελεαστική καθώς περιλαμβάνει τα επεισόδια “Butler”, “Freud”, “Zizek”. Η τρίτη και τελευταία σεζόν της σειράς ξεκινά στις 18 Σεπτεμβρίου.
Social Links: