Constantine: δαίμονες, μαγεία και φόροι κληρονομιάς

Το κείμενο ΔΕΝ περιέχει spoilers.

Αφού κατέκτησαν το σινεμά σε δυσανάλογο βαθμό, τα superhero comicsεξαπλώνονται και καθιερώνονται και στην τηλεόραση: έχουμε ήδη γράψει για το Arrow και για το Gotham, οπότε ας συνεχίσουμε με την DC. Αυτή τη φορά, για να έχω μια πιο πλήρη άποψη από αυτήν που προσφέρει μόνο ο πιλότος, είδα τα δύο πρώτα επεισόδια του Constantine και γράφω λίγο πριν την κυκλοφορία του τρίτου, ώστε αν θέλει κάποιος να το ξεκινήσει, να προλάβει. Πρόκειται για μια αξιόλογη προσπάθεια, που είναι όμως πιθανό να παγιδευτεί προσπαθώντας να αναμετρηθεί με την ίδια της την κληρονομιά.

Εξηγούμαι: η σειρά βασίζεται στο κόμικ Hellblazer της DC/Vertigo, το οποίο ξεκίνησε το 1988 και έληξε το 2013, για να ξαναγίνει αμέσως reboot με το όνομα Constantineστο πλαίσιο του New 52. Ο πρωταγωνιστής είναι –προφανώς– ο John Constantine, ένας Βρετανός ντετέκτιβ του απόκρυφου/μεταφυσικού με υπέροχο καυστικό χιούμορ και μηδενικό σεβασμό για τις συμβάσεις του υπερηρωικού κόμικ. Ο ήρωας είναι δημιούργημα του τιτάνα Allan Moore και πρωτοεμφανίστηκε το 1985 –ακριβώς την εποχή που θεωρείται συμβατικά ως η έναρξη της σύγχρονης εποχής για το είδος δηλαδή– στο εμβληματικό The Swamp Thing Saga. Αυτό το τελευταίο έχει και την ιδιαίτερη σημασία του για το πώς εξελίχθηκε ο ήρωας και για το τι αποθέματα υπάρχουν για την τηλεοπτική μεταφορά.

Πάμε τώρα στην ίδια τη σειρά. Στο τιμόνι βρίσκεται ο David Goyer, που, μεταξύ άλλων, έχει γράψει το σενάριο για την τριλογία του Dark Knight και για το Man ofSteel. Φαίνεται πως η DC έχει πάρει πολύ στα σοβαρά το τηλεοπτικό θέμα. Τον ήρωα ερμηνεύει ο Matt Ryan, που τουλάχιστον του μοιάζει εμφανισιακά και έχει βρετανική προφορά, αντίθετα με τον ανεκδιήγητο Keanu Reeves στην ταινία του 2005. Το πρώτο επεισόδιο είναι, όπως έγραψε πολύ σωστά μια κριτική, η εξήγηση στους θεατές των κανόνων του παιχνιδιού: όταν έχεις έναν τόσο ασυνήθιστο χαρακτήρα που δεν είναι μάλιστα υπερήρωας sensu stricto, και όταν το πεδίο εμπλέκει μαγεία, δαίμονες και αγγέλους με έναν στοιχειωδώς αξιοπρεπή τρόπο, τότε είναι απαραίτητο να πεις στον θεατή ότι τα πράγματα λειτουργούν «κάπως έτσι».

Όπως έγραψαν και άλλοι, ο πιλότος καταφέρνει να παίξει με πολλά πράγματα χωρίς να γίνει κουραστικός, γελοίος ή ασύνδετος. Δεν θα συνοψίσω τι έγινε –υπάρχουν πολλά άλλα μέρη για να διαβάσει κανείς κάτι τέτοιο–, οπότε ας περάσουμε κατευθείαν στην ανάλυση. Το παρελθόν και η ιδιότητα του ήρωα δίνονται σε γενικές γραμμές καλά, και μόνο σε ελάχιστα σημεία καταφεύγουν οι συγγραφείς στο «τώρα παγώνει ο χρόνος και οι χαρακτήρες συνομιλούν για το παρελθόν τους ενώ δεν γνωρίζονται σχεδόν καθόλου». Μια φορά γίνεται αυτό στο πρώτο επεισόδιο ουσιαστικά, και είναι ίσως η χειρότερη στιγμή του. Οι δυναμικές μεταξύ των χαρακτήρων είναι κάπως αδέξιες όταν πρέπει να υπάρξει διάλογος χωρίς δράση (μια από τις βασικότερες ενδείξεις, κατά τη γνώμη μου, ότι δεν πρόκειται για μια Σπουδαία Σειρά, όπως λένε και στο Αμέρικα), αλλά όλο αυτό διορθώνεται από το οπτικό πανηγύρι που συμβαίνει στην οθόνη.

Οι δημιουργοί έχουν δώσει μεγάλη βάση στο occult κομμάτι. Τα εφέ είναι ικανοποιητικότατα –εκτός από 1-2 περιπτώσεις, αλλά δεν είναι και HBO το NBCστην τελική–, και η σκηνοθεσία βοηθάει συνήθως στην δημιουργία μεταφυσικής κομιξοατμόσφαιρας. Τα διάφορα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται για λογής μαγείες είναι καλόγουστα, με αποκορύφωμα ένα σπίτι/κρησφύγετο που είναι απλά εξαιρετικό. Τα ξόρκια και οι προσευχές του Constantine στα λατινικά είναι πειστικά και δεν ακούγονται γελοία. Ίσως να πρέπει να γίνουν κάπως λιγότερο Χάρυ Πότερ οι κινήσεις των χεριών του. Οι δαίμονες είναι καλοσχεδιασμένοι και η διαδικασία των εξορκισμών επίσης πειστική, αν και κάπως βεβιασμένη για να χωρέσει στον τηλεοπτικό χρόνο (πρόκειται για 45λεπτα και όχι για μονόωρα επεισόδια). Και από αυτήν την βάση στο occult ξεκινάμε για να περάσουμε στο δεύτερο επεισόδιο.

Σε αυτό γίνεται η εισαγωγή ακόμη ενός χαρακτήρα, ενώ ο Constantine ξεκινά –μετά από μια πολύ βολική και αρκετά αμήχανη συγγραφικά εξέλιξη στο πρώτο επεισόδιο– για το μεγάλο (;) του ταξίδι σε σημεία των ΗΠΑ όπου εκδηλώνεται το Κακό. Αυτό το μοτίβο είναι ενδιαφέρον από δύο απόψεις: πρώτον, γιατί θα επιτρέψει στα επόμενα επεισόδια να είναι μικρές σχεδόν αυτοτελείς ιστορίες εκδήλωσης του Κακού ανά την επικράτεια, με προτίμηση σε ξεχασμένες μικρές επαρχιακές πόλεις. Δεύτερον, την ίδια δομή συναντάμε, μεταξύ άλλων, αλλά κατεξοχήν, στο The Swamp Thing Saga, όπου ο Constantine αποτελεί τον μέντορα του Swamp Thing στον μεγάλο πόλεμο που έχει ξεσπάσει με το Κακό και ο οποίος εκδηλώνεται σε μικρά και ξεχασμένα από τον κόσμο σημεία της χώρας. Άλλωστε, το μοτίβο της εμφάνισης του Κακού σε τέτοια περιβάλλοντα είδαμε και στο πολυσυζητημένο –και πολύ αρτιότερο, παρά τα προβλήματά του– True Detective .

Ήδη από τον πιλότο του Constantine έγιναν αναφορές στο μεγαλύτερο Κακό που έρχεται. Βέβαια, δεν ξέρω πόσο εύκολο είναι να μεταφερθεί στην τηλεόραση ο έντονα υπαρξιακός τόνος τόσο του The Swamp Thing Saga, όσο –κυρίως– και του ίδιου του Hellblazer. Αυτό θα απαιτούσε πραγματικά καλούς συγγραφείς και σκηνοθέτες, και αμφιβάλλω αν αυτή η σειρά τους έχει. Άλλωστε, συχνά τα στάνταρ θεατών και δημοσιογράφων είναι θλιβερά χαμηλά, καθώς δεν μπορούν να πάνε παραπέρα από το αν η υπερηρωική, εν προκειμένω, σειρά έχει καλογυρισμένο ξυλίκι ή «πειστικές ερμηνείες». Και κάπως έτσι επιστρέφουμε στην κληρονομιά που λέγαμε στην αρχή.

Τελική ετυμηγορία: Σε μια εποχή κατά την οποία τα κόμιξ αποτελούν πρώτης τάξεως υλικό για ταινίες και –εσχάτως– σειρές, το Constantine βρίσκεται ταυτόχρονα σε πολύ πλεονεκτική και πολύ μειονεκτική θέση: βασίζεται μεν σε ένα φοβερά πλούσιο υλικό, αλλά δεν φαίνεται να είναι σε θέση να το υποστηρίξει με μια αντίστοιχα στιβαρή τηλεοπτική μεταφορά. Ωστόσο, αν δεν λάβει κανείς υπόψη το βάρος που κουβαλάει στην πλάτη της, η σειρά είναι αξιοπρεπέστατη μέχρι τώρα: είναι προσεγμένη αισθητικά, έχει αρκετές αναφορές στο κόμικ και φαίνεται πως γίνεται μια προσπάθεια με τις πλάτες της DC. Ό,τι πρέπει λοιπόν, για να δει κανείς ένα 45λεπτο επεισόδιο την εβδομάδα.