(Το άρθρο περιέχει (λίγα) spoilers)
Παρακολουθώντας την καινούρια προσθήκη στο franchise του James Bond, το Spectre, αμέσως ήρθε στο μυαλό μου το εξαιρετικό documentary Citizenfour για την ιστορία του Edward Snowden, του αναλυτή της αμερικάνικης Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας (NSA) ο οποίος υπέκλεψε μυστικά έγγραφα στα οποία αποδεικνύεται η εκτεταμένη παρακολούθηση, η οποία λαμβάνει χώρα στις Η.Π.Α., σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής. Η μεγαλύτερη κατασκοπευτική ιστορία του 21ου αιώνα μόλις αποκτούσε την κινηματογραφική της υπόσταση αφού το σκάνδαλο Snowden είχε ξεκινήσει από τον Μάιο του 2013 και κρατάει μέχρι σήμερα.
Η κουλτούρα παρακολούθησης, η προτεραιότητα της εθνικής ασφάλειας εις βάρος της ελευθερίας έκφρασης και διακίνησης ιδεών, οι παράνομες κρατήσεις υπόπτων, τα «λευκά κελιά», τα βασανιστήρια, ο «Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας» ήταν το τίμημα της 11ης Σεπτεμβρίου. Η λέξη πρόληψη άρχισε να ακούγεται όλο και περισσότερο. Η αποτυχία αποτροπής της τρομοκρατικής επίθεσης έφερε στο φως την σύγχυση που επικρατούσε για το μετασχηματισμό της πληροφορίας στην ψηφιακή εποχή. Τα κατεστημένα κέντρα παροχής και αποδοχής της ροής των πληροφοριών θεωρούνταν πεπαλαιωμένα ενώ νέα δίκτυα ψηφιακής πληροφόρησης έκαναν την εμφάνιση τους προσλαμβάνοντας και κατασκευάζοντας την πληροφορία μέσα από το δικό τους φίλτρο. Ο παγκόσμιος ιστός, τα κινητά τηλέφωνα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έμοιαζαν με νευρώνες διέλευσης πληροφοριών. Αυτό που έμενε ήταν η κατασκευή ενός εγκεφάλου με σκοπό να καταλήγουν εκεί.
Στην πρόσφατη ταινία, o Bond αντιμετωπίζει μια παγκόσμια εγκληματική οργάνωση με το όνομα SPECTRE η οποία προσπαθεί μέσω του προγράμματος «9 Οφθαλμοί» να συνδέσει τις 9 μεγαλύτερες υπηρεσίες πληροφοριών ώστε να μπορεί να ελέγχει οποιαδήποτε πληροφορία διακινείται στον πλανήτη και να προλαμβάνει τυχόν επιθέσεις. Βιτρίνα του προγράμματος είναι ο C (Andrew Scott), o καινούριος επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Μεγάλης Βρετανίας που έχει βάλει σκοπό να τερματίσει το πρόγραμμα «007» και την ΜΙ6 ως απομεινάρια μιας περασμένης εποχής. Οι αντιδράσεις της Νότιας Αφρικής στο πρόγραμμα κάμπτονται όταν ένα τρομοκρατικό χτύπημα λαμβάνει χώρα στο Cape Town. Παρατηρούμε την απεικόνιση της ευκολίας με την οποία διεθνείς εγκληματικοί οργανισμοί ρευστοποιούν την πολιτική κατάσταση κυρίαρχων κρατών. Αυτές οι ιδέες οδήγησαν τους David C. Earnest και James N. Rosenau να γράψουν ότι το franchise του James Bond είναι μια ματιά στο μέλλον της παγκοσμιοποίησης όπου από το πεδίο της προστασίας των πολιτών ενός κράτους από την βία και την εκμετάλλευση ενός άλλου κυρίαρχου έθνους, περνάμε στην δυσκολία προστασίας τους από διεθνικούς εγκληματικούς μηχανισμούς, σέχτες ή εταιρίες.
Το reboot του James Bond με τον Daniel Graig στον πρωταγωνιστικό ρόλο έριξε την αυλαία στον «παλιό κόσμο» των ταινιών κατασκοπίας και έκλεισε το μάτι στον καινούριο. Τέρμα οι ανταλλαγές κατασκόπων του Ψυχρού Πολέμου πάνω σε γέφυρες. Δεν χρειάζονται διπλοί πράκτορες πια. Όλα καταγράφονται και παρακολουθούνται. Μια οργουελιανή ονείρωξη που έγινε πραγματικότητα. Ο χαρακτήρας του Μποντ ακολουθεί το κινηματογραφικό νήμα που αρχίζει με την τριλογία του Bourne και φτάνει ως αυτόν. Το κινηματογραφικό υπο-είδος των κατασκοπευτικών ταινιών εξελίχτηκε και μαζί μ’ αυτό άλλαξαν και οι πρωταγωνιστές του. Από τους αψεγάδιαστους υπερ-πράκτορες στους κατεστραμμένους αντι-ήρωες μιας αντι-ηρωικής εποχής γεμάτη από συνωμοσίες και απογοητεύσεις. Ο συνδετικός κρίκος που ενώνει τον Jason Bourne, τον James Bond και τον Ethan Hunt είναι η εποχή τους. Άλλωστε και ο Tom Cruise στο Επικίνδυνη Αποστολή: Μυστικό Έθνος αντιμετωπίζει μια παρόμοια κατάσταση με αυτή του Spectre.
Το δυνατό σημείο της πλοκής του Spectre είναι το γεγονός ότι όλες οι ταινίες από το Casino Royale μέχρι τώρα συνδέονται. Έχει υφανθεί μια πλεκτάνη όπου ο Μποντ δεν μπορεί να ξεφύγει. Παρακολουθείται από την αρχή ως το τέλος. Όλοι οι villains των ταινιών είναι μέλη της ίδιας εγκληματικής οργάνωσης. Γρανάζια ενός μεγαλύτερου σχεδίου εκδίκησης και βεντέτας. Ο συνωμοσιολογικός μανδύας σηκώνεται από τα πρόσωπα που εκπροσωπούν την προηγούμενη κατάσταση πραγμάτων. Όταν «σπάει» ο villain του Quantum of Solace – αυτοσαρκαστικό σχόλιο πάνω στην χειρότερη ταινία του reboot- και η νεκρή Μ προτρέπει τον Μποντ να ψάξει ένα συγκεκριμένο εγκληματία, ο πρωταγωνιστής ενώνει τα κομμάτια του παζλ όλων των ταινιών του με προεξάρχουσα την πιο αυτοαναφορική: το Skyfall, για να φτάσει ως την αλήθεια.
Η κάμερα του Sam Mendes αιχμαλωτίζει το παρελθόν και το συγκρίνει με το μέλλον. Το κατεστραμμένο κτίριο της ΜΙ6 στέκει φτωχό δίπλα στο καινούριο κτίριο των υπηρεσιών ασφαλείας. Στο σύμβολο του παρελθόντος, ο Μποντ θα αντιμετωπίσει την μοίρα του να μπει στον τοίχο των πεσόντων για την πατρίδα ενώ στο σύμβολο του μέλλοντος θα αναμετρηθεί η παλιά με την νέα εξουσία. «Take a look at the world… chaos… because people like you, paper-pushers and politicians, are too spineless to do what needs to be done so I made an alliance to put the power where it should be, and now you want to throw it away for the sake of democracy, whatever the hell that is. How predictably moronic» θα πει ο C σημαδεύοντας τον καινούριο Μ (Ralph Fiennes). Γιατί αυτό είναι η ουσία εδώ. Η δημοκρατία και οι αντοχές της. Όπως λέει και ο Snowden: « Δεν θέλω να ζω σε ένα κόσμο όπου όλα παρακολουθούνται».
Social Links: