Ιστορίες από τον Ειρηνικό 2: Αμερικανοί Υπερήρωες στο μακρινό Βανουάτου

Υπάρχει ένα νησί, η Τάννα του Βανουάτου (29.000 κάτοικοι, όσους και η Κέρκυρα), όπου η μεγάλη γιορτή του Φεβρουαρίου δεν είναι του Βαλεντίνου στις 14, αλλά στις 15 ανήμερα του Τζον Φρουμ – βοήθειά μας.

Η ιστορία ξεκινά από την εποχή όπου το αρχιπέλαγος ήταν ακόμη αποικία με το όνομα Νέες Εβρίδες. Άτυχο ακόμα και με τα αποικιοκρατικά σταθμά, το μετέπειτα Βανουάτου είχε αντί για έναν αφέντη, δύο – ήταν συγκυριαρχία των Βρετανών και των Γάλλων. Έτσι, εκεί όπου υπό άλλες συνθήκες, μαζί με την (ξερόβηχας) αξιοποίηση των φυσικών πόρων, οι άποικοι μπορεί και να αισθάνονταν μια κάποια ηθική υποχρέωση έναντι των γηγενών, στην περίπτωσή μας η συγκυριαρχία λειτούργησε ως προσάναμμα στον ούτως ή άλλως έντονο ανταγωνισμό Βρετανών και Γάλλων: με λίγα λόγια, ό,τι προλάβουμε ν’ αρπάξουμε πριν απ’ τους συνεταίρους.

Απέναντι σ’ αυτή την κατάσταση, ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα εμφανίστηκε στο Βανουάτου, όπως και σε άλλα μέρη της Μελανησίας, μια πολύ ιδιαίτερη αντίδραση: οι ντόπιοι άρχισαν να μιλούν για μυθικές μορφές που εμφανίζονταν στα χωριά τους, προτρέποντάς τους να παρατήσουν τον δυτικό πολιτισμό, τους κανόνες και τις στεναχώριες του και να ξαναγυρίσουν στον παραδοσιακό τρόπο ζωής τους. Για αντάλλαγμα, οι θεοί αυτοί θα τους χάριζαν τα αγαθά που χαίρονταν οι Ευρωπαίοι – το cargo. Τα καλύτερα κι απ’ τους δύο κόσμους!

Το σημαντικότερο απ’ αυτά τα θρησκευτικά –αντιαποιοκρατικά κινήματα, είναι αυτό το Jon Frum, που απέκτησε δυναμική από τα χρόνια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Τότε ήταν που αμερικανικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στα στρατηγικής σημασίας για τη μάχη του Ειρηνικού νησιά του Βανουάτου. Οι Αμερικανοί συμπεριφέρθηκαν τελείως διαφορετικά στους νησιώτες απ’ ό,τι οι αγγλογάλλοι: τους μιλούσαν με σεβασμό, τους έδιναν δουλειές για τις οποίες τους πλήρωναν καλά, τους χάριζαν τρόφιμα και εργαλεία. Κυρίως όμως, για πρώτη φορά στη ζωή τους, οι κάτοικοι του Βανουάτου έβλεπαν στον αμερικανικό στρατό λευκούς και μαύρους στρατιώτες να αντιμετωπίζονται ισότιμα.

Τα καλά πράγματα όμως κάποτε τελειώνουν. Μετά την συνθηκολόγηση των Ιαπώνων, οι Αμερικανοί έφυγαν από το Βανουάτου. Άφησαν όμως πίσω τους πέρα από μηχανήματα και εργαλεία, και την εικόνα ενός πιο δίκαιου κόσμου. Σύντομα, οι νησιώτες άρχισαν να βλέπουν στις ακρογιαλιές τον Τζον Φρουμ, το όραμα ενός μαύρου ναύτη του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού που τους υποσχόταν ότι το θα ξαναγυρίσει  μαζί με το US Navy –κάποια χρονιά στις 15 Φεβρουαρίου– για να τους φέρει κάργκο και ελευθερία, απαλλάσσοντάς τους από τους αποικιοκράτες.

Κάθε χρόνο τέτοια μέρα στην Τάννα ένα τιμητικό άγημα ντόπιων με ξύλινα όπλα και αμερικανικά εμβλήματα αποδίδει τιμές σε ένα ομοίωμα στρατιωτικού αεροδρομίου που κατασκευάστηκε ειδικά γι’ αυτή τη δουλειά, ενώ εγείρονται οι σημαίες των ΗΠΑ, των Ηνωμένων Εθνών και της Ελβετίας (ο κόκκινος σταυρός, ή έστω ο λευκός σταυρός σε κόκκινο φόντο είναι το σύμβολο του Τζον Φρουμ). Α, υπάρχει και κόμμα των Φρουμιστών, το συντηρητικό Nagriamel Customs Union, που κατέχει 3 από τις συνολικά 52 έδρες στο κοινοβούλιο του Βανουάτου.

Να πούμε τέλος ότι το κίνημα του Τζον Φρουμ δεν είναι το μόνο εν ενεργεία cargo cult της Τάννα. Στο χωριό Γιανονανέν π.χ. λατρεύουν ως θεό τον πρίγκηπα Φίλιππο, σύζυγο της βασίλισσας Ελισάβετ της Αγγλίας.  Το 2007 μάλιστα, η εκπομπή Meet the Natives του Channel 4 κατέγραψε το ταξίδι πέντε κατοίκων του χωριού στην Αγγλία προκειμένου να τον συναντήσουν – είναι από τα πιο συγκινητικά πράγματα που μπορείτε να δείτε, ψάξτε το! Δεδομένου δε ότι ο Φίλιππος έχει γεννηθεί στην Κέρκυρα, μάλλον πρόκειται για τον τελευταίο ζώντα Έλληνα θεό.

Δείτε κι αυτό: