With love from the city where the skinny carry strong heat
Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρει πολύς κόσμος τον Vince Staples ή καλύτερα δεν του δίνει την προσοχή που του αξίζει.
Προσωπικά νομίζω πως ο Vince είναι σίγουρα στο Top 5 των GOAT(Greatest Of All Time) rappers. Μπορεί ίσως να τον έβαζα και στην πρώτη θέση.
Γιατί ο Vince? Γιατί όχι ο Kendrick, ο Jay Z, ο Yeezy, ο Travis Scott ή ακόμα και οι πιο παλιοί όπως ο Tupac, o Biggie, o Raekwon ή ο Nas?
Για να δούμε λοιπόν λίγο πιο αναλυτικά γιατί ο Vince μπορεί να χαρακτηριστεί ως GOAT.
Πολύ συνοπτικά, υπάρχουν 5 παράγοντες που μπορούμε να πούμε πως συντελούν στο να είναι κάποιος πετυχημένος.
Ο παράγοντας 1 είναι η θεματολογία. Η θεματολογία δεν είναι κάτι που έχει κατά ανάγκην να κάνει με το περιεχόμενο αλλά περισσότερο με το αν αυτό που λες είναι ενδιαφέρον ή όχι. Μπορεί να είναι ενδιαφέρον επειδή είσαι καλός storyteller, μπορεί να είναι ενδιαφέρον επειδή είναι relatable και ο κόσμος μπορεί να συσχετιστεί σχετικά εύκολα με το βίωμα που παράγεται ή μπορεί να είναι ενδιαφέρον επειδή απλώς έχει πλάκα και είναι διασκεδαστικό. Μπορεί βέβαια και όλα μαζί.
Ο παράγοντας 2 είναι η εξέλιξη. Δηλαδή το πόσο πολύ ο καλλιτέχνης “σπρώχνει” τα όρια της τέχνης του και την οδηγεί μέσα από διαφορετικά μονοπάτια στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Αυτό μπορεί να σημαίνει πως ενσωματώνει διαφορετικές τεχνικές στο ραπ του (όπως το spoken word) ή να κάνει μετάβαση από ένα είδος ραπ σε ένα άλλο (από club anthems σε πιο conscious κομμάτια πχ). Μπορεί επίσης να έχει να κάνει με τις διαφορετικές ταχύτητες ή τα διαφορετικά είδη beat πάνω στα οποία πατάει ο ραπερ προκειμένου να καταλήξει κάπου.
Ο παράγοντας 3 είναι ο συσχετισμός αλήθειας/ψέματος. Εδώ χωράει γενικώς αρκετή κουβέντα αλλά θα προσπαθήσω όσο μπορώ να το περιορίσω χωρίς να γίνω ιδιαίτερα γραφικός. Νομίζω κανείς δεν έχει ακριβώς πρόβλημα με το να γράφει κάποιος υπερβολές. Ούτως ή άλλως η θεατρικότητα είναι εγγενές στοιχείο στο ραπ και στην καλλιτεχνική δημιουργία γενικότερα. Θα ήταν βαρετό εξάλλου να ακούμε μόνο αλήθειες. Αλλά, κάπου εδώ είναι που βρίσκεται η γραμμή, αυτά που ακούμε, οι ιστορίες δηλαδή μπορούν να μην είναι τελείως πραγματικές αλλά εάν υποτίθεται πως είμαστε κομμάτι ενός ρεαλιστικού μουσικού είδους, που μεταφέρει βιώματα, τότε πρέπει να προσέχουμε στο πως τα μεταφέρουμε.
Με άλλα λόγια, μπορεί ένας ράπερ να λέει πως έκανε το Χ πράγμα το οποίο ακούγεται πολύ τραβηγμένο. Μπορεί ναι, όμως από τη στιγμή που το λέει μπορούμε και εμείς να πούμε « Ε φίλε, αυτό δεν έγινε ποτέ, είσαι τρόμπας» Αυτό, τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Δεν μπαίνω προφανώς στο τριπάκι « ΕεΜ, Οι ΡαΠεΡ ΛεΝε ΨεΜμαΤα ΓιΑ ΝαΡκΩτΙκΑ κΑι ΒιΑ ΚαΙ κΑνΟυΝ ΚαΚο ΣτΗ ΝεΟλΑιΑ» γιατί αυτά τα θεωρώ άκρως συντηρητικά και μικροαστικά κατάλοιπα, we’re having none of this shit here.
Ο παράγοντας 4 είναι, ο οποίος εντοπίζεται μόνο στη ραπ, είναι το κατά πόσο άλλοι ράπερ είναι διατεθειμένοι να σε κράξουν. Το diss (disrespect) είναι κάτι εγγενές στο ραπ και είναι γενικώς ένας θεμιτός τρόπος αντιπαράθεσης (που βέβαια μερικές φορές φτάνει και στα όρια του ακραίου, αλλά δεν φταίει το ραπ γι’αυτό).
Σε γενικές γραμμές αν κάποιος απολαμβάνει το respect απ’όλους, δηλαδή δεν τον έχει dissarei ποτέ κανείς τότε σίγουρα κάνει κάτι καλά.
Τέλος ο παράγοντας νούμερο 5 είναι το κατά πόσο ένας ράπερ είναι δύσκολο να καταταγεί σε ένα συγκεκριμένο είδος. Αυτό νομίζω είναι και το πιο δύσκολο. Όλοι οι ράπερ, ακόμα και αν πειραματίζονται με κάποια είδη από δω και από κει, πάντα καταλήγουν να μπαίνουν σε ένα κουτάκι ( δεν φταίνε αυτοί γι’αυτό, φταίει συνήθως το Spotify ή τα iTunes).
Αυτό λοιπόν μπορεί να σημαίνει πως ένας ράπερ μπορεί να έχει μια τόσο ρευστή μουσική ταυτότητα η οποία είναι τόσο ιδιαίτερη που δεν μπορεί να μπει εύκολα σε ένα κουτάκι.
Είναι σχετικά δύσκολο για έναν ράπερ να συγκεντρώνει και τα 5 αυτά στοιχεία. Είναι ακόμα πιο δύσκολο, έως και ακατόρθωτο, για έναν σχετικά mainstream rapper να συγκεντρώνει αυτά τα 5 στοιχεία.
Νομίζω όμως πως μέσα στα τελευταία 6 χρόνια υπάρχουν μερικοί που το κατάφεραν και στην κορυφή τους, βρίσκεται ο Vince Staples.
Πάμε λοιπόν να δούμε γιατί και πως.
To 2014 έσκασε κυριολεκτικά σαν κομήτης το πρώτο EP του Vince, το Hell Can Wait, μια σχετικά low budget δουλειά με new school beats και βίντεο κλιπ γυρισμένα στη γειτονιά του, το North Beach της California.
Το 2015, μόλις ένα χρόνο αργότερα δηλαδή, έσκασε το album του «Summertime ‘06» και έγινε κυριολεκτικά χαμός. Μπήκε για τα καλά στο ρανταρ όλων των ράπερ και των δισκογραφικών. Ξεκίνησε tour με τα μεγαλύτερα ονόματα της σκηνής ( Mac Miller, Earl, Tyler, Schoolboy κλπ) και μέχρι σήμερα έχει κυκλοφορήσει 4 δίσκους, αρκετά single και μάλλον ετοιμάζεται για 5ο .
Πρώτα απ’όλα έχουμε τη θεματολογία. Εξαρχής ο Staples στόχευσε σε κάτι διαφορετικό. Μια θεματολογία που φέρνει μαζί ένα conscious rap μέσα όμως από ένα βιώμα που προέρχεται από το gangsta mentality.
Τις περισσότερες φορές ένας conscious ραπερ δεν χρησιμοποιεί αναφορές πάνω σε πράγματα όπως είναι τα λεφτά, το flexing ή το καταναλωτικό μοτίβο που συναντάμε συνήθως στους new school ραπερς. Άλλες φορές επίσης οι conscious ραπερς φροντίζουν να διαχωρίζουν πλήρως τη θέση τους από τους gangsta ραπερ γιατί θεωρούν πως οι 2οι έχουν λάθος προτεραιότητες.
Στην περίπτωση του Vince Staples είχαμε ένα περίεργο υβρίδιο που αποδέχεται μεν την πολύ υλική καταγωγή του από το ghetto αλλά και τις εμπειρίες που αυτό του δίνει χρησιμοποιώντας παράλληλα τα βιώματα του για να κάνει μια αρκετά αιχμηρή κριτική στο υπάρχον. Αυτή η κριτική περιστρέφεται γύρω από τον συστημικό και καθημερινό ρατσισμό, την φτώχεια, την αστυνομική βία και γενικώς όλα όσα μπορούν να θεωρηθούν κοινωνικά ζητήματα.
Δηλαδή δεν διώχνει από πάνω του την ταυτότητα του conscious για χάρη του υλιστή gangsta. Άλλωστε όπως γράφει, στο “Lift Me Up”, ένα από τα πιο ωμά και conscious tracks που έχουν βγει την τελευταία 5ετία,
«Fight between my conscious, and the skin that’s on my body
Man, I need to fight the power, but I need that new Ferrari”.
Μάλιστα όλο το κομμάτι είναι μια συνεχής αντίθεση ανάμεσα στη ζωή του στο ghetto όταν ήταν 13 χρονών και στη ζωή του τώρα που είναι σχετικά πλούσιος στην ίδια περιοχή.
Η πλειοψηφία των κομματιών του είναι αυτό το πράγμα. Μια συνεχής υπαρξιστική ματιά στον καταναλωτισμό και τις μιζέριες της καπιταλιστικής κοινωνίας μέσα από το βλέμμα όμως ενός gangsta.
Τώρα, η εξέλιξη του Staples είναι αρκετά αξιοσημείωτη. Μέσα στους 4 δίσκους του κατάφερε να πατήσει ό,τι beat μπορεί να φανταστεί κανείς. Από old school, σε boom bap, σε edm, σε techno beats, σε τραπ μέχρι και σε avant garde. Ο δίσκος που κυκλοφόρησε το 2016, το «Big Fish Theory», είναι ίσως από τους πιο πειραματικούς δίσκους, μουσικά, από την εποχή του 808s, ένα φουτουριστικό και ταυτόχρονα κοινωνικοπολιτικό και νιχιλιστικό αριστούργημα που γέρνει περισσότερο προς την techno παρά προς οπουδήποτε αλλού.
Όπως είπαμε και παραπάνω, συνήθως οι ράπερ δεν βγαίνουν από το μουσικό comfort zone τους γιατί δεν είναι σίγουροι αν μπορούν να αντεπεξέλθουν. Ο Vince δεν το έκανε αυτό μια, αλλά τρεις φορές όπου άλλαξε την τεχνοτροπία του από old school, σε trap, σε techno και πάλι πίσω.
Όσον αφορά το ποιος εν τέλει είναι ο Vince και γιατί αυτό έχει σημασία. Αναφέρθηκε παραπάνω ο παράγοντας 3, δηλαδή το πόσο αυθεντικός είσαι, ειδικά σε μια κουλτούρα όπου είναι φτιαγμένη πάνω στην εμπορευματοποίηση της εικόνας. Εδώ πάμε λίγο στα πιο βαθιά νερά.
Ο Staples, δεν το έχει κρύψει ποτέ, κάθε άλλο, είναι από μικρός (ίσως από τα 14 του) μέλος των Crips. Μέλος, όχι απλώς affiliated. Υπάρχει μια παρανόηση σε μερικά θέματα. Υπάρχει ένας βασικός διαχωρισμός στον κόσμο της αμερικάνικης ραπ όσον αφορά το gang life. Μπορείς να είσαι affiliate, δηλαδή υποστηρικτής ή συνεργάτης, που σημαίνει ότι δεν είσαι μέσα στη συμμορία, αλλά μπορεί να την χρησιμοποιείς για προστασία (προφανώς με αντάλλαγμα) . Αυτό σημαίνει βέβαια πως αν η συμμορία αποφασίσει πως δεν σε γουστάρει, τότε δεν σε γουστάρει.
Μετά μπορείς να είσαι μέλος. Δηλαδή να λειτουργείς ως στρατιώτης, να υπακούς στις εσωτερικές δομές εξουσίας και φυσικά να παίρνεις μέρος σε κάθε είδους παράνομες δραστηριότητες (κυρίως εμπόριο ναρκωτικών και δολοφονίες αντίπαλων μελών, μερικές φορές ευτυχώς και δολοφονίες αστυνομικών, χαχα πλάκα κάνω δεν το εννοώ χαχα).
Πολλοί ράπερ είναι το πρώτο και το κοινό τους μπερδεύει με το δεύτερο. Πολλοί λένε ότι κάτι από τα 2 αλλά δεν είναι τίποτα από τα 2. Πάρα πολύ λίγοι ράπερ όμως, είναι όντως μέλη και οι περισσότεροι το κρύβουν για ευνόητους λόγους.
Ο Staples δεν το έκρυψε ποτέ, δεν είμαι σίγουρος αν είναι ακόμα μέλος, μπορεί να είναι επίτιμος ή κάτι τέτοιο, αλλά το O.G. status του είναι certified και verified σε βαθμό που μπορεί να βγαίνει και να κράζει ή να βρίζει όποιον θέλει (δικαίως βέβαια όπως στην περίπτωση του R. Kelly) και να μην του λέει ΚΑΝΕΙΣ ΚΟΥΒΕΝΤΑ γιατί είναι ένας πάρα πολύ σκληρός καριόλης που μπορεί άνετα να σε σκοτώσει.
Όπως λέει άλλωστε είναι από κει που οι λεπτοί κουβαλάνε τα πιο δυνατά πιστόλια (from the city where the skinny carry strong heat).
Αυτή όμως ακριβώς η εμπλοκή με τις συμμορίες είναι που του έχει δώσει μια απίστευτη ωριμότητα και ένα πάρα πολύ οξυμένο κριτικό βλέμμα όσον αφορά την καθημερινότητα της ταξικής και ρατσιστικής διάρθρωσης της αμερικάνικης κοινωνίας. Έχει βιώσει και τον καθημερινό ρατσισμό αλλά και την ταξική καταπίεση, για την οποία δεν μιλάνε πολύ στα πλαίσια της αμερικάνικης αριστεράς (φιλελεύθεροι γαρ) με τρόπο που θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι διπλά άτυχος (ή ήταν).
Παράγοντας 4. Κανείς ποτέ δεν τον έχει dissarei. Δύο βασικοί λόγοι. Ο πρώτος αναλύθηκε λίγο πολύ πριν, ο τύπος είναι certified G.
Ο δεύτερος λόγος όμως είναι επειδή έχει αποδείξει πως μπορεί να «πατήσει σχεδόν τα πάντα», δηλαδή έχει αποδείξει την αρτιότητα της τεχνοτροπίας του και επίσης το περιεχόμενο είναι αποδεκτό από όλους. Η θεματολογία του είναι κάτι που αγγίζει όλο το φάσμα της ραπ και ως εκ τούτου δεν αφήνει περιθώρια για αμφισβήτηση.
Όλα τα παραπάνω μας φέρνουνε και στον 5ο πυλώνα, δηλαδή το γεγονός πως ο Vince είναι ένας τόσο ρευστός ράπερ που δεν μπορεί να τον κατατάξεις σε ένα μόνο είδος. Αυτό είναι κάτι που φαίνεται και από το κοινό του, έχει φανς σε όλο το φάσμα από gangstas, hip hop heads, «ψαγμένους χιπστερ» (I feel personally attacked by my own comments) αλλά έχει και φανς πάρα πάρα πολλούς ραπερ οι οποίοι παραδέχονται ανοιχτά ότι τους αρέσει (πράγμα αρκετά δύσκολο κυρίως για έναν ράπερ που είναι 25 χρονών).
Ο Staples νομίζω πως είναι ογκόλιθος για το σύγχρονο ραπ, ή για το ραπ εν γένει, γιατί ακριβώς πολύ σπάνια εμφανίζονται ραπερ που μπορούν με άνεση να ραπάρουν για τα πάντα και ταυτόχρονα να μην χάνουν καθόλου απο την ουσία τους, δηλαδή να παθαίνουν Kanye από ένα σημείο της καριέρας τους και μετά.
Αν δεν τον έχετε τσεκάρει, να το κάνετε οπωσδήποτε ξεκινώντας από το Summertime ’06 που νομίζω πως είναι άνετα στους 5 καλύτερους δίσκους του ραπ ever.
Social Links: