Τον παλεύω πολύ αυτό τον δίσκο. Προσπαθώ ακόμα, ακούγοντάς τον περίπου για εκατοστή φορά και γράφοντας αυτό το κείμενο να καταλάβω τι με τραβάει σε αυτόν. Μου αρέσει όντως ή η συνειδητή λατρεία μου προς τον Nick Cave συνεπάγεται μια τέτοια επιβολή; Σκέφτομαι ότι αρκετές φορές, ακούγοντάς τον, πιάνω τον εαυτό μου μηχανικά να αναζητά τις παλαιότερες κυκλοφορίες, σκέψεις όμως τις οποίες διακόπτω απότομα. Έχω την εντύπωση ότι καταλαβαίνω τον δίσκο, όσο γράφω αυτό το κείμενο, χωρίς να έχω μια καθορισμένη δομή.
Στα τυπικά, πρόκειται για τον 17ο δίσκο του σχήματος των Nick Cave & The Bad Seeds. Πιστοί στο μοτίβο της ανά τριετία κυκλοφορίας που καθιέρωσαν τα τελευταία χρόνια, το Ghosteen, έρχεται ακριβώς τρία χρόνια μετά το Skeleton Tree, ολοκληρώνοντας μια –όπως δήλωσε ο ίδιος ο Nick Cave– τριλογία που ξεκίνησε με το Push the Sky Away. Αποτελείται από δύο μέρη: το πρώτο περιστρέφεται γύρω από τα παιδιά· το δεύτερο γύρω από τους γονείς τους και συνομιλεί με την «επόμενη ημέρα» της απώλειας του γιου του.
Μουσικά, επικυρώνει την πλήρη απομάκρυνση από τον «ροκ ήχο» –τα drums και η ηλεκτρική κιθάρα είναι πραγματικά απόντα– μια διαδικασία την αφετηρία της οποίας μπορεί να παρατηρήσει κανείς στα τελευταία του άλμπουμ, γεγονός το οποίο καθιστά αυτόματα τον δίσκο πιο δυσπρόσιτο στο κοινό της πρώιμης δημιουργίας του. Η «ανακάλυψη» του synth, η σταθερά ambient ατμόσφαιρα, η διαρκής εναλλαγή των αντιτιθέμενων μουσικών μοτίβων «του σκότους και του φωτός», «της απόγνωσης και της ελπίδας», η έμφαση στην απαγγελία και η απομάκρυνση από το τραγούδι είναι στοιχεία που θα μπορούσε να πει κανείς ότι δίνουν ένα «κάπως βαρετό» αποτέλεσμα, με εξαιρέσεις 2-3 κομμάτια τα οποία, παρότι δεν ξεφεύγουν ακριβώς από τον μουσικό κανόνα του δίσκου, καταφέρνουν να αποκτήσουν μια αυτοτέλεια. Μεγάλο ζήτημα οι πειραματισμοί για κάποιον με τόσο παγιωμένη βάση και χαρακτηριστικό ήχο.
Αυτές ήταν και οι δικές μου πρώτες σκέψεις, με την πρώτη ακρόαση να μου αφήνει μια γλυκιά κατά βάση απογοήτευση, μια ενθύμηση της ύστερης κοενικής παράδοσης και τα συγκλονιστικά «Waiting for you» και «Sun Forest» καρφωμένα στο μυαλό μου. Η επόμενη ημέρα όμως ήταν διαφορετική. Η δεύτερη ακρόαση έφερε την τρίτη και τα πράγματα άρχισαν κάπως να καθαρίζουν. Πρόκειται αναμφίβολα για τον δυσκολότερο δίσκο του Nick Cave. Δεν είναι μόνο αυτό το «κάτι» που μεγαλώνει μέσα σου με κάθε ακρόαση, είναι πολύ περισσότερο αυτή η προϋπόθεση της πλαισίωσης, η ανάγκη για βαθιά κατανόηση αυτού που ακούς. Αναρωτιέμαι αν έχω ξανακούσει δίσκο με τόσο αυστηρή συνοχή.
Γράφοντας αυτό το κείμενο, αντιλαμβάνομαι πια την έννοια της τριλογίας. Ο δίσκος συμπυκνώνει με τον συγκλονιστικότερο τρόπο τον κύκλο του εσωτερικού κόσμου του Nick Cave, από το φως της «άγνοιας του μέλλοντος» του Push the Sky Away στο ακατέργαστο σκοτάδι του Skeleton Tree – και από εκεί στο Ghosteen. Στην υπόσχεση για τη νέα ανατολή του ήλιου, την επανάληψη του προαιώνιου κύκλου σε διαφορετικές πλέον βάσεις.
Το Ghosteen είναι όλα όσα εναποθέσαμε στο Skeleton Tree να είναι, δεδομένου του ότι ο θάνατος του 15χρονου γιου του Nick Cave από ατύχημα βρήκε το Skeleton Tree σχεδόν ολοκληρωμένο και επηρέασε το αποτέλεσμα του δίσκου λιγότερο από ό,τι πιστεύαμε. Αν το Skeleton Tree ήταν η πρώτη ομολογία του σοκ ή η προαναγγελία του –όπως αναφέρει και ο ίδιος στο «One More Time with Feeling»–, το Ghosteen συμπυκνώνει την ώριμη διαπραγμάτευση της απώλειας αλλά και το αναγκαίο βήμα προς τα εμπρός, πάντοτε με το βλέμμα κολλημένο προς τα πίσω. Ο θάνατος είναι η διαμεσολάβηση της νέας ζωής. And I love you, and I love you, and I love you / Peace will come, a peace will come, a peace will come in time / A time will come, a time will come, a time will come for us.
Το Ghosteen, λοιπόν, είναι μια σπουδή στη διαχείριση του τραύματος. Μια οριακή ακροβασία μεταξύ της καταβύθισης και της συμφιλίωσης με τον ανείπωτο πόνο. Πρόκειται για την πιο ώριμη και ολοκληρωμένη κυκλοφορία του, μια ωριμότητα διαμεσολαβημένη όμως μέσα από το μεγαλύτερο κόστος. Σκέφτομαι τώρα ότι ίσως πρόκειται για έναν από τους καλύτερους δίσκους του 2019, ίσως και έναν από τους καλύτερους του Nick Cave, σίγουρα τον καλύτερο που άκουσα φέτος. Μικρή σημασία έχουν αυτά όμως. Ποιος νοιάζεται για τα αξιολογικά μου σχόλια, όταν υπάρχει κάτι μεγαλύτερο; Το Ghosteen είναι ένα ανοικτό παράθυρο προς τον εσωτερικό κόσμο του Nick Cave, χτισμένο με τα καλύτερα εργαλεία της ποιητικής του, ένα παράθυρο που ο ίδιος αυτή τη στιγμή χρειάζεται ανοικτό. Πλαισίωση, λοιπόν – εκεί κρύβεται το μυστικό του δίσκου.
Social Links: