Αυτές τις μέρες, πριν είκοσι χρόνια, ακούστηκε η πιο δυνατή «Κραυγή Αγωνίας» στις αμερικανικές αίθουσες. Ο Wes Craven κατασκεύασε μια σινεφίλ φάρσα στη συσκευασία μιας λειτουργικής ταινίας τρόμου, καταφέρνοντας να επαναδιαπραγματευτεί το είδος και τον τρόπο που αυτό έμπαινε σε νέα, μεταμοντέρνα μονοπάτια.
Γιατί το «Scream» παραμένει ένα σημείο καμπής για την σύγχρονη αντίληψη γύρω από το σινεμά του τρόμου; Πώς ένας σκηνοθέτης πορνοταινιών, μεταπηδώντας στον κινηματογράφο της μυθοπλασίας επεδίωκε και επιτύγχανε κάθε φορά στην πορεία της καριέρας του να επανεφευρίσκει τον εαυτό του και το genre που υπηρετούσε;
Ο Wes Craven τάραξε την νηνεμία των ’90s ήδη από την εισαγωγική σκηνή της ταινίας. Μέσα από ένα σινεφιλικό quiz για δολοφόνους και ταινίες τρόμου, ανασυστήνει ένα κατ’ ουσίαν τηλεπαιχνίδι κορυφώνοντας την αγωνία του κοινού μέσα από το φόνο της Drew Barrymore την στιγμή που τρομοκρατημένη και κυνηγημένη προσπαθεί να μιλήσει με τους γονείς της στο τηλέφωνο.
Εδώ βρίσκεται μια καινοτομία του σκηνοθέτη. Σπάει το κανόνα του είδους που θέλει τους γυναικείους χαρακτήρες αναλώσιμους στις ορέξεις του εκάστοτε μανιακού δολοφόνου και τους δίνει βάθος και σημαντική θέση στην οικοδόμηση της αφήγησης του. Αγωνιούμε και σχεδόν απογοητευόμαστε όταν η Barrymore δολοφονείται στην πρώτη σκηνή λίγο πριν σωθεί από τους συγγενείς της. Η Sidney Prescott υφίσταται τόσο ως επιζήσασα του μακελειού, απεκδυόμενη την ευθύνη για τις σεξουαλικές αμαρτίες της μητέρας της, αλλά και ως final girl που επιβιώνει έχοντας χάσει την παρθενιά της. Μ’ αυτό τον τρόπο, ο σκηνοθέτης έδωσε χώρο στους γυναικείους χαρακτήρες της ταινίας του, πετώντας παράλληλα στα σκουπίδια το «εγχειρίδιο» των κανόνων των οπαδών του είδους.
Το γεγονός αυτό ξένισε τους σκληροπυρηνικούς ακόλουθους ενός σινεμά που πάντα ανάσαινε στις παρυφές της κινηματογραφικής βιομηχανίας. Ο Craven κατόρθωσε να κάνει ένα mainstream slasher φέρνοντας το είδος στην επιφάνεια από το underground επίπεδο που παρέμενε και, την συγκεκριμένη δεκαετία, φυτοζωούσε. Δημιούργησε μια ταινία για την γενιά Χ η οποία νοιαζόταν μόνο για τα όπλα, τα video games και την τηλεόραση. Αυτή την τηλεόραση που, πέφτοντας στο κεφάλι του σινεφίλ δολοφόνου Stuart, σκότωσε συμβολικά το κοινό που αναπαριστούσε ο χαρακτήρας. Χειραγωγώντας την ποπ κουλτούρα και την γενιά που μεγάλωσε με το MTV ως σημείο αναφοράς, κατάφερε να δημιουργήσει ένα φαινόμενο της ίδιας κουλτούρας που ασκούσε κριτική.
Ένα σημαντικό κομμάτι της επιτυχίας του φιλμ βρίσκεται στην δραματουργία του. Βλέπουμε χαρακτήρες που αναπτύσσονται και έχουν βάθος ξέχωρα από το αιματηρό δολοφονικό πανηγύρι των δύο δολοφόνων. Επομένως, η ταινία στέκεται εξαιρετικά και ως ταινία χαρακτήρων χωρίς να καταρρέει η πλοκή της όσο πλησιάζουμε στο τέλος της όπως συνέβαινε στα κακέκτυπα των slasher που εμφανίζονταν εκείνη την περίοδο.
Η κληρονομιά του «Scream» όμως είναι η αλλαγή του τρόπου θέασης των ταινιών του είδους τα χρόνια που ακολούθησαν. Οι κινηματογραφικές αναφορές, χαρακτηριστικό ενός σινεφιλικού είδους όπως αυτό του τρόμου, έγιναν ο νέος χρυσός κανόνας. Η αυτοαναφορικότητα και η διακειμενικότητα κυριάρχησαν, χαρίζοντας ευφάνταστα trivia για τους θιασώτες του genre μετασχηματίζοντάς το.
Ο τρόμος των ’00s και της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα οφείλει την ύπαρξη του στο μεταμοντέρνο αστείο του Craven. Πέρα από το torture porn που ξεχύθηκε απ’ τις κινηματογραφικές οθόνες έχοντας ως πηγή την τηλεοπτικοποίηση του πολέμου και το διαδικτυακό virality των ωμοτήτων ανά τον κόσμο, η «Κραυγή Αγωνίας» ακούγεται ακόμα μέσα στις δημιουργίες του είδους.
Social Links: