Horrorscope: Ταινία ή βιβλίο; (Part 1)

Καλωσορίσατε στο σημερινό Horrorscope! Το συγκεκριμένο άρθρο θα δημοσιευτεί σε δύο μέρη με σκοπό να κρατήσω την προσοχή και την αγωνία σας. Κάθε φορά που κυκλοφορεί μια ταινία βασισμένη σε βιβλίο οι τρομολάγνοι του κόσμου αναρωτιούνται: αξίζει να διαβάσω το βιβλίο; Το ΣΚΡΑ-punk αφουγκράζεται τις απορίες σας και το πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα. Ταινία ή βιβλίο; Με αυτό θα ασχοληθούμε σήμερα, προκειμένου να σου σώσω χρόνο, φίλε αναγνώστη, αλλά κυρίως για να ταράξουμε μαζί τα νερά του καταστημένου της λογοτεχνίας που επιμένει ότι το βιβλίο είναι πάντα καλύτερο. Είναι τελικά;

Τρία πράγματα περίμενα εγώ με τη λήξη του καλοκαιριού. Πρώτον την άφιξη του φθινοπώρου (λογικός άνθρωπος γαρ), δεύτερον το remake του It στη μεγάλη οθόνη και τρίτον την κυκλοφορία του Gerald’s Game στη μικρή. Από τη μία το νέο «Αυτό» (θα έκανα το 1-0 αστείο, αλλά σε σέβομαι υπερβολικά, αγαπητέ αναγνώστη) θα έφερνε πίσω όλη τη νοσταλγία των παιδικών μας χρόνων, τότε που το καλοκαίρι κρατούσε για πάντα και ένας κλόουν τρομοκρατούσε την πόλη, αγνές αναμνήσεις δηλαδή. Στην ταινία η αλλαγή της χρονολογίας από τα 50s στα 80s ήταν πανέξυπνη εμπορικά, αφού σπεύδει να ικανοποιήσει τη λατρεία της pop κουλτούρας για τη δεκαετία με τα τσαντάκια-μπανάνα και τις γκέτες, που κορυφώθηκε με το Stranger Things.

Από την άλλη το Gerald’s game θα έδινε πνοή σε ένα από τα καλύτερα αλλά λιγότερο αναγνωρισμένα μυθιστορήματα του Stephen King που διαδραματίζεται σε μεγάλο μέρος σε ένα δωμάτιο με πρωταγωνίστρια μια γυναίκα δεμένη. Το πώς έβγαλε 400 σελίδες ο σατανάς και να είναι και καλές παραμένει μυστήριο.

Και τα δύο αποτελούν μεγάλα γεγονότα για την κοινότητα του τρόμου. Όχι μόνο λόγω των μυθιστορηματικών τους καταβολών, αλλά και για τα μεγάλα ονόματα των συντελεστών όπως του θεού Mike Flanagan (Absentia, Oculus, Hush, μέχρι και το δεύτερο Ouija έκανε καλή ταινία ο άνθρωπος, σκουπίδια πιάνει, χρυσός γίνονται) ο οποίος σκηνοθετεί για το Netflix το παιχνίδι του Τζέραλντ. Η φωτογραφία του It από την άλλη έχει γίνει από τον μαέστρο Chung-hoon Chung, που έχει δουλέψει στο παρελθόν για το Old Boy και το The Handmaiden και ξέρει να προσφέρει στο κοινό προσεγμένα πλάνα. Ο Αργεντινός σκηνοθέτης του It, Andy Muschietti, δεν έχει φτάσει τέτοιες δόξες –ακόμα. Οι πιο ψαγμένοι από εσάς όμως πιθανόν να τον αναγνωρίζετε από το σενάριο και τη σκηνοθεσία της ανατριχιαστικής ταινίας μικρού μήκους Mom που αργότερα μεγάλωσε σε ταινία κανονική με το Mama. Εκείνη η ταινία στην οποία πρωταγωνιστούσε ο Τζέιμι Λάνιστερ (Nikolaj Coster Waldau) και την παραγωγή έκανε o Guillermo del Toro ήταν επιτυχία εμπορικά. Παρά το χαμηλό σκορ στο Rotten Tomatoes ήταν υποψήφια για καμιά δεκαριά βραβεία, καταφέρνοντας να αποσπάσει το Best Horror στα Golden Trailer awards.

1. It

Ας ξεκινήσουμε με τις κυκλοφορίες που αναφέραμε εξ αρχής. Το Αυτό κυκλοφόρησε στην Ελλάδα για πρώτη φορά το 1994 από τις εκδόσεις Λιβάνη με εξώφυλλο τον Tim Curry που γύριζα πλάτη στη βιβλιοθήκη γιατί με άγχωνε. Επανακυκλοφόρησε φέτος από τον Κλειδάριθμο σε δίτομη υπερχορταστική έκδοση δίχως περικοπές, και εξώφυλλο τον μικρούλη Τζόρτζι που κρατάει ένα μπαλόνι (αυτό μάλλον δε θα με στοίχειωνε τόσο). Για να δούμε λίγο τα νούμερα… Το βιβλίο στην αμερικάνικη έκδοση είναι τουλάχιστον 1100 σελίδες. Η ταινία του Muschietti που αποτελεί το Part 1 κρατάει 2 ώρες κι ένα τέταρτο για προλάβεις να φας τα ποπκόρν, ενώ η παλιά μίνι σειρά του 1990 κρατούσε 3 ώρες και κάτι ψιλά. Υπάρχει περίπτωση να χώρεσαν 1000 σελίδες από αδικοχαμένα δέντρα σε τόσες λίγες ώρες; Αποκλείεται. Άρα: τι έχει το βιβλίο που δεν έχουν οι μεταφορές; Τι μας κρύβουν; Ακολουθεί spoiler στην επόμενη παράγραφο, που αναφέρει μια σκηνή του βιβλίου που δε θα βρείτε στις ταινίες. Αν έχετε σκοπό να το διαβάσετε ντε και καλά, προσπεράστε παρακαλώ στην μεθεπόμενη.

Είμαστε μεταξύ μας τώρα; Έφυγαν όσοι το επιθυμούσαν; Λοιπόν, ένα από τα πράγματα που μας κρύβουν στις μεταφορές είναι το όργιο μεταξύ παιδιών. Δε σας κάνω πλάκα, στο βιβλίο του King εντεκάχρονα κάνουν σεξ μεταξύ τους. Τι σκεφτόσουν Stephen King; Η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι ο συγκεκριμένος αποφεύγει συστηματικά να γράψει ερωτικές σκηνές, δε φτάνει καν στο σημείο που η κάμερα στρίβει προς το πορτατίφ του κομοδίνου, ο τύπος ντρέπεται. Από ότι φαίνεται όμως αν το σεξ είναι για παιδιά έκτης δημοτικού, ο συγγραφέας δε ντράπηκε. Δε ντράπηκε! Η συγκεκριμένη ότινάναι σκηνή σε συνδυασμό με την αναπόδραστη αλήθεια του ότι η ζωή είναι μικρή για βιβλία που φλυαρούν, βοηθάει στην ετυμηγορία.

Ταινία ή βιβλίο για το “It”;  Ταινία.

2. Gerald’s Game

Πάμε στο επόμενο μυθιστόρημα του King πριν να προχωρήσουμε σε άλλους συγγραφείς τρόμου, που συνωστίζονται στην αναμονή και φωνάζουν «τόπο στα νιάτα». Το παιχνίδι του Τζέραλντ είναι ένα μυθιστόρημα που βασίζεται κυρίως στην ανάπτυξη του χαρακτήρα, στο «γιατί είμαι όπως είμαι;» ερώτημα της πρωταγωνίστριας και στις αναμνήσεις της από την παιδική της ηλικία. Θεωρείται από τα πιο φεμινιστικά βιβλία του King καθώς εξερευνά την κακοποίηση, τον casual σεξισμό και τον τρόμο που σε πιάνει όταν κάποιος ανέμελα ερμηνεύει το «όχι» σου σαν «ναι». Την ίδια χρονιά (1992) κυκλοφόρησε το αδερφάκι αυτού του βιβλίου, με τίτλο Dolores Claiborne, άλλο ένα φεμινιστικό μυθιστόρημα, που συνδέεται με το συγκεκριμένο με μια ηλιακή έκλειψη μα και άλλα, λιγότερο προφανή, στοιχεία. Όταν είδα το trailer της ταινίας το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν ότι ο γυμνασμένος άντρας της παγιδευμένης Τζέσι καμία σχέση δεν είχε με τον παχουλό, αραιομάλλη δικηγόρο του βιβλίου. Αυτή η επιφανειακή διαφορά δεν είναι η μόνη. Δίχως spoilers να σας πω ότι υπάρχουν διαφορές στη σχέση μεταξύ του ζευγαριού καθώς και στον τρόπο με τον οποίο η Τζέσι καταλήγει με σιδερένια βραχιόλια. Παρόλ’ αυτά η ταινία καταφέρνει να αποκτήσει αυτόνομη αξία και να σταθεί πλάι σε ένα πολύ δυνατό μυθιστόρημα.

Ταινία ή βιβλίο; Και τα δύο.

3. Ψυχώ

Το επόμενο έργο είναι για όσους προτιμούν τον τρόμο τους σε ρεαλιστικά πλαίσια. Το Ψυχώ γράφτηκε από τον Robert Bloch το 1959. Παρότι έγινε πασίγνωστος για μια ρεαλιστικού τρόμου ιστορία ο Bloch ήταν ένα από τα νεότερα μέλη της παρέας του Λάβκραφτ και αφοσιώθηκε στο cosmic horror. Μπορείτε να τις τσεκάρετε στους δύο τόμους που κυκλοφόρησαν από την Άγνωστη Καντάθ. Όταν ένας απαιτητικός σκηνοθέτης ονόματι Alfred Hitchcock ανακάλυψε το Ψυχώ, έστειλε τους υπαλλήλους του να αγοράσουν όλα τα διαθέσιμα αντίτυπα του βιβλίου, πεπεισμένος πως η άγνοια των θεατών για την πλοκή θα έκανε θαύματα για την προώθηση της ταινίας. Ο Hitchcock μπορεί να ήταν δυσάρεστος σαν άνθρωπος, να είχε απαίσια συμπεριφορά απέναντι στις ηθοποιούς του και να είχε ξινισμένη μονίμως έκφραση, αλλά είχε όραμα. Και δίκιο, αφού η ταινία άφησε εποχή. Τόσο μάλιστα, που το 1998 έγινε ένα remake της ταινίας το όποιο είδα εγώ και δε σας προτείνω, καθώς ακολουθεί την ασπρόμαυρη ταινία καρέ-καρέ. Αν είναι να κάνεις μια ταινία που επαναλαμβάνει την ιδιοφυία κάποιου άλλου, σπαταλάς το χρόνο ολονών μας.

Το βιβλίο διαβάζεται και σήμερα ιδιαίτερα ευχάριστα και η παλιά ταινία κρατάει κάμποση από την αίγλη της, αν και με το Game of Thrones ο μοντέρνος θεατής έχει μουδιάσει απέναντι σε ξαφνικά αδικοχαμένους χαρακτήρες. Ταινία ή βιβλίο; Καταρχάς βιβλίο, και αν σας αρέσει το ασπρόμαυρο σινεμά και τα τρομαχτικά κρεσέντα, βάλτε και την ταινία. Θα περάσετε καλά.

4. The Haunting of Hill House

Μετά πάμε στην αγαπημένη Shirley Jackson που έχει εμφανιστεί κι άλλες φορές στο Horrorscope. Η Shirley μας έδωσε ένα πάρα πολύ ωραίο βιβλίο το 1959 με περίπλοκους γυναικείους χαρακτήρες, υποβλητική ατμόσφαιρα, σασπένς. Η κυκλοφορία του στα ελληνικά έγινε το 1993 από τις εκδόσεις Επιλογή. Η ταινία του 1963 θεωρείται από τις πιο πιστές και πιο έντιμες μεταφορές μυθιστορήματος ακόμη και σήμερα. Πάντως η αποτύπωση στην κάμερα ενός αρχοντικού όπου όλες οι γωνίες είναι ελαφρώς λάθος, τα πατώματα είναι στραβά, και η μεθυσμένη αρχιτεκτονική αποπροσανατολίζει ήταν μια εξαιρετικά μεγάλη πρόκληση για τα εφέ της εποχής. Ενώ λοιπόν η ταινία δείχνει τα χρονάκια της, το μυθιστόρημα διαβάζεται άνετα και σήμερα. Όσο για το remake, που σίγουρα έχετε πετύχει στο Star, με τον συμπαθητικό κατά τα άλλα Owen Wilson, κάθε σύγκριση με το πρωτογενές υλικό είναι καταστροφική. Δε βλέπεται μιλάμε. Επομένως, ταινία του 1963 ή βιβλίο; Βιβλίο. Η ανάγνωση σίγουρα θα σας αφήσει πιο έντονες αναμνήσεις.

5. Dracula

Για να πάμε τώρα σε κλασικούς χαρακτήρες. Ο Δράκουλας αποτελεί ένα από τα ιερά τέρατα του κινηματογράφου. Για τον Κόμη από την Τρανσυλβανία με την ιδιαίτερη οδοντοστοιχία έχουν γυριστεί περίπου πενήντα ταινίες (και λίγες λέω, εδώ ο Christopher Lee από μόνος του πρωταγωνίστησε σε καμιά δεκαριά). Η λογική των ταινιών ακολούθησε τη λογική της σειράς βιβλίων Πολυάννα που μία παντρεύεται, μία πάει διακοπές και ούτω καθεξής. Έτσι μας έμειναν οι καλτ ταινίες του τύπου «Οι νύφες του Δράκουλα», «Ο γιος του Δράκουλα», «Η κόρη του Δράκουλα», που αν μη τι άλλο σχηματίζουν ένα περίπλοκο οικογενειακό δέντρο. Η πιο γνωστή αναμφισβήτητα ταινία για τη γενιά μας είναι το Bram Stoker’s Dracula. Μπορεί ο Copola να έβαλε το όνομα του συγγραφέα στον τίτλο, όμως στις καρδιές μας αυτή η ταινία είναι ολοκληρωτικά δική του, κυρίως για τον τρόπο που παρουσιάζει τον Κόμη. Ο Stoker θα έκανε κωλοτούμπες στον τάφο του αν έβλεπε το τέρας που δημιούργησε να γίνεται τόσο ερωτεύσιμο. Ο Garry Oldman έδωσε ζωή σε έναν καταραμένο, μα ρομαντικό χαρακτήρα, που ντρέπεται για τη φύση του, έχει πονεμένο παρελθόν, είναι ικανός για αυτοθυσία, αλλά και για παντοτινή αγάπη.

 

Το βιβλίο γράφτηκε το 1897 και κυκλοφόρησε στα ελληνικά λιγουλάκι αργότερα, το 1992, από τις εκδόσεις Λιβάνης. Η γραφή του είναι αρκετά στεγνή για το σύγχρονο αναγνώστη. Κυρίως ευθύνεται για αυτό η δομή του μυθιστορήματος που απαρτίζεται από επιστολές, ημερολόγια πλοίου, καθώς και αποσπάσματα από εφημερίδες. Δεδομένου ότι υπάρχουν σήμερα πολύ καλύτερα βιβλία για αιμοδιψείς βρικόλακες, δε σας το προτείνω. Ταινία ή βιβλίο; Ταινία. Δαγκωτό.

Τα υπόλοιπα θα τα πούμε στο επόμενο μέρος του άρθρου. Το σκορ είναι πολύ κοντινό για την ώρα, με τις ταινίες να παίρνουν ελαφρύ προβάδισμά. Οι φετιχιστές των βιβλίων που είναι στο τσακ να σκίσουν τους σελιδοδείκτες τους, παρακαλώ να περιμένουν το επόμενο ημίχρονο. Τόσα παιχνίδια έχουν γυρίσει.

Μέχρι τότε ελπίζω να σας δούμε στο Φantasticon το Σαββατοκύριακο. Θα έχει ομιλίες, θα έχει βιβλία, θα έχει signing από το έτερον ήμισυ της στήλης το απόγευμα του Σαββάτου και θα έχει και πλάκα. Να είστε όλοι καλά!