Πηγαίνοντας να δω το Imitation Game ήξερα λίγο-πολύ τι με περίμενε. Αρκετά καλές ερμηνείας, χολιγουντιανά στρογγυλέματα, τεχνικά άρτια απόδοση ενός μελάτου σεναρίου και μιας τελείως άνοστης σκηνοθεσίας. Δηλαδή περίμενα μια από τις κλασικές ταινίες των 3 αστεριών που στο τέλος παίρνουν πάντα το Όσκαρ γιατί είναι όσο πχιοτικές χρειάζεται. Αλλά όχι… το Imitation Game ήταν κάτι παραπάνω από μια συνηθισμένη οσκαρική ταινία. Το Ιmitation Game ήταν ένα γιγαντιαίο και στρογγυλό κλισέ, τα βασικά μέρη της δομής του οποίου θέλω να μοιραστώ μαζί σου φίλε Σκραπάνκη.
(Σημείωση: η κριτική είναι τελείως προσωπική και εμπαθής, και κυρίως έρχεται σε αντίθεση με την άποψη του κριτικού του περιοδικού μας για την ταινία)
Το ηθικό μήνυμα: κάθε οσκαρική ταινία πρέπει να έχει και ένα «ηθικό μήνυμα». Στο Imitation Game το μήνυμα αυτό δεν χρειάστηκε να δοθεί με κάποιον επιπλέον τρόπο καθώς ξεπήδαγε αυτομάτως από την ίδια την αφήγηση της ιστορίας. Αυτός γλύτωσε εκατομμύρια κόσμο από τον θάνατο και εμείς τον ωθήσαμε στην αυτοκτονία με το να μην αναγνωρίσουμε τη διαφορετικότητά του.
Η διαφορετικότητα: ο βασικός πυλώνας πάνω στον οποίο χτίστηκε η ταινία. Ο Άλαν Τούρινγκ είναι διαφορετικός επειδή είναι gay και επειδή είναι και πολύ έξυπνος. Το Milk συναντάει το Beautiful Mind και κάπου εδώ η οσκαριά χτυπάει κόκκινο. Όχι γιατί είναι κακή σαν ιδέα, όσο γιατί σε όλη την διάρκεια της ταινίας, σε κάθε πλάνο πάνω στον Άλαν ήσουν προετοιμασμένος ότι θα σκάσει μια ταμπέλα neon που με τεράστια γράμματα θα έγραφε «LOOK AT HIM. HE IS DIFFERENT AND WEIRD».
H σχέση με του άλλους: η οποία καθορίζεται προφανώς από το ότι ο Άλαν είναι σπασικλάκι. Σε κάποια φάση, στο πρώτο τρίτο της ταινίας ο Άλαν έχει τους πάντες απέναντί του και τον ανώτερό του (πιστό στο δόγμα των Λάνιστερ) να τον μισεί. Στο τέλος την λέει στον Λάνιστερ, και γίνεται συμπαθητικός στους συνεργάτες του. I didn’t see that coming.
Το Eureka: σε μια ταινία based on a true story υπάρχει πάντα το κακό ότι ξέρεις τι θα γίνει στο τέλος. Για τον λόγο ακριβώς αυτό, οι στιγμές κορύφωσης είναι πολύ σημαντικές σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο είδος ταινίας. Η στιγμή της κορύφωσης στην προκειμένη ήταν το πιο κλισέ πράγμα όλης της ταινίας. Ξεκινάει από μια εισαγωγική σκηνή, όπου σε χαλαρούς ρυθμούς ο Άλαν και οι φίλοι του καλοπερνάνε. Και όλοι μαζί κάνουν γλυκιά πλακίτσα στον πρωταγωνιστή ο οποίος μετά από μια φαινομενικά ασήμαντη αναφορά φτάνει να «κερδίζει τον παγκόσμιο πόλεμο». Ενώ ο κολλητός του γκομένιζε με μια τύπισσα, ο Άλαν άρχισε να ουρλιάζει μέσα στο μπαρ (θέε μου πόσο αντισυμβατικός) ρωτώντας την κάτι που αυτή είπε για πλάκα.
Και ακολουθεί η κυρίως σκηνή της ανακάλυψης: ο Άλαν τρέχει σαν νέος Αρχιμήδης προς το εργαστήριο για να επιβεβαιώσει ότι η ιδέα του θα λειτουργήσει. Και τον ακολουθούν όλοι οι φίλοι του. Και πετάνε όλα τα χαρτιά σε μια διονυσιακή έξαψη και κάνουν καλό teamwork. Για κάποιο λόγο, για τους παραγωγούς των κλισεδιών, κάθε μεγάλη ιδέα προκύπτει μεν από ένα σπουδαίο μυαλό αλλά γίνεται συλλογικά. Ο ένας συμπληρώνει φωναχτά τον συλλογισμό του άλλου με άγχος και ενθουσιασμό μέχρι που ο τελευταίος που παίρνει το λόγο χαμηλώνει τη φωνή και, σε ένα πέρασμα από το άγχος στην έκπληξη πια, ψελλίζει αυτό που ήταν εξαρχής ζητούμενο, καταλαβαίνοντας ταυτόχρονα το σκεπτικό του πρωταγωνιστή. Ο Άλαν είχε δίκιο και όλοι αγκαλιάστηκαν χαρούμενοι, και ο Άλαν αντάλλαξε ένα χαμόγελο με αυτόν που στην αρχή της ταινίας είχε πάει να τον πλακώσει στο ξύλο και από κάτω έπαιζε συναισθηματική μουσικούλα. ΚΛΙΣΕ.
Το συναίσθημα μπροστά στη δύσκολη απόφαση: ο Άλαν αποκρυπτογράφησε αμέσως ότι οι Γερμανοί θα επιτεθούν σε μια νηοπομπή. Ο Άλαν θα μπορούσε να τους σώσει αλλά δεν το κάνει γιατί, αν το κάνει, οι Γερμανοί θα υποπτευθούν ότι ο κώδικάς τους αποκρυπτογραφήθηκε, θα τον αλλάξουν αμέσως και η ανακάλυψη θα πάει στράφι. Και, ξεφεύγοντας από το γεγονός ότι ο Σαμαράς θα δει τον εαυτό του στο πρόσωπο του Άλαν, ενώ εκθέτει το σκεπτικό του, αποκαλύπτεται ότι σε ένα πλοίο από αυτά που θα πληγούν βρίσκεται ο αδερφός ενός από την ομάδα του Τούρινγκ. Και κάπου εκεί αρχίζεις να χτυπάς το κεφάλι σου στο κάθισμα.
Το τέλος: Οι κλασικές 3-4 προτάσεις που εμφανίζονται στο τέλος κάθε ταινίας based on a true story. Οι θεατές, αφού προηγηθεί ένας μετριοπαθής ύμνος στα κατορθώματα του πρωταγωνιστή, θα ενημερωθούν για τη συνέχεια της ιστορίας του. Μαθαίνουμε, λοιπόν, ότι από έρευνες ιστορικών η αποκρυπτογράφηση των μηνυμάτων των Γερμανών γλύτωσε τον κόσμο από δύο ακόμα χρόνια πολέμου. Και μετά ρωτάτε γιατί βλέπουν ο κόζμος την ιστορία σαν παρτίδα του Risk.
Τα κλισέ αυτά, για να μιλήσουμε και λίγο πιο σοβαρά, εντάσσονται σε μια γενικότερη προσπάθεια των δημιουργών της ταινίας να την κάνουν εύκολη και κατανοητή στους πάντες. Άλλωστε, η υιοθέτηση γνωστών και πετυχημένων καλουπιών κατά τη δημιουργία μιας ταινίας είναι ο πιο καλός οδηγός επιτυχίας για βραβεία ευρείας κατανάλωσης, όπως είναι τα Όσκαρ. Και η ταινία αυτή είναι φτιαγμένη για έναν και μόνο λόγο: για να πάρει το Όσκαρ. Το πρόβλημα της είναι ότι, σε αντίθεση με άλλες οσκαρικές ταινίες των τελευταίων χρόνων που μπήκαν σε αυτά τα καλούπια, το Imitation Game δεν προσφέρει καμία απολύτως πρωτοτυπία. Το 12 years a slave ήταν πολιτικώς ορθό αλλά περιείχε βία, το Τhe King’s Speech είχε ένα πραγματικά πρωτότυπο ρόλο και το Slumdog Millionaire είχε μια έξυπνη ιδέα. Το Imitation Game, πέραν από μια καλή ερμηνεία του Cumberbatch δεν μπορεί να στηριχτεί πουθενά αλλού. Αν κερδίσει το Όσκαρ θα είναι ίσως η χειρότερη ταινία που τα κατάφερε σε όλη την ιστορία της Ακαδημίας.
-(Λόγος να γίνεται αλλά ο ομοφυλόφιλος Τούρινγκ ήταν μόνον πλατωνικώς ομοφυλόφιλος. Καμία ερωτική σκηνή δεν θα δει κανείς στην οθόνη. Δικαίωμά του να είναι gay αλλά είναι family friendly ταινία. Μην βλέπουν και τα παιδιά μας τις ανωμαλίες του, ας τις κάνει σπίτι του)
-(Χάρη στο Imitation Game έμαθα για την καινούργια ταινία του Andrey Zvyagintsev. Πρόκειται για τον σκηνοθέτη του The Return, μιας από τις καλύτερες ταινίες της προηγούμενης δεκαετίας. Δείτε την).
Social Links: