Ο πεζοναύτης ελεύθερος σκοπευτής Chris Kyle (Bradley Cooper) σώζει εκατοντάδες ζωές συναδέλφων του στο πεδίο της μάχης με την ακρίβεια του, γεγονός που τον καθιστά θρύλο. Μετά από τέσσερις θητείες στο Ιράκ επιστρέφει σπίτι του στην οικογένεια του αλλά ο πόλεμος είναι κάτι που δεν μπορεί να αφήσει πίσω του.
Ο Ελεύθερος σκοπευτής κατέχει το ρεκόρ στο αμερικάνικο box-office για άνοιγμα ταινίας το μήνα Ιανουάριο με εισπράξεις 90.000.000 δολαρίων. Το προηγούμενο ρεκόρ προσέγγιζε τα 42.000.000 δολάρια. Οπότε καταλαβαίνουμε την προσμονή του αμερικάνικου κοινού για την δραματοποίηση της προσωπικής ιστορίας ενός ήρωα – εντός και εκτός εισαγωγικών – του Πολέμου στο Ιράκ ο οποίος έμεινε στην ιστορία του αμερικάνικου στρατού ως ο ελεύθερος σκοπευτής με τους περισσότερους επιβεβαιωμένους θανάτους (160) σε μόλις τέσσερις αποστολές στο Ιράκ.
Το πατριωτικό θέμα της ταινίας και η ηρωοποίηση ενός στρατιώτη που σκότωσε και παιδιά, προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις και δημόσιες αντεγκλήσεις ανάμεσα στους υποστηρικτές του φιλμ και στους επικριτές του με προσωπικές επιθέσεις επωνύμων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σωρεία άρθρων και αναλύσεων στον ηλεκτρονικό και έντυπο Τύπο. Τον τελευταίο λόγο έχει όμως το κοινό. Η ταινία βρίσκεται στη δεύτερη θέση των εισπράξεων όλων των εποχών όσον αφορά τις ταινίες που έχουν χαρακτηριστεί ως «ακατάλληλες για ανηλίκους» (R-rated) πίσω από το Τα πάθη του Χριστού. Επομένως μια μεγάλη μερίδα των θεατών που παρακολούθησαν την ταινία ταυτίζονται συναισθηματικά με το δράμα που βιώνει ο ήρωας επιστρέφοντας στο σπίτι του προσπαθώντας να ενσωματωθεί σε μια κανονικότητα από την οποία έχει πια αποκοπεί πλήρως. Σε ένα «εσωτερικό» μέτωπο όπου ο πόλεμος δεν έχει λήξει και ίσως δεν τελειώσει ποτέ. Όμως, η κοινή θεματική και των δύο ταινιών, όπως η θυσία και η αυταπάρνηση για αυτά που προστατεύουμε, νοηματοδοτεί το ρεπουμπλικανικό αφήγημα της σύγχρονης αμερικάνικης ηγεμονίας με την ταινία να μην αποκλίνει από αυτό συνδέοντας την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους με την αποστολή στο Ιράκ.
Αν στο «πρώτο επίπεδο» το φιλμ φαντάζει μια προσπάθεια του Ρεπουμπλικάνου Ίστγουντ να «κρατήσει τη σημαία ψηλά», πίσω από αυτό υποβόσκει μια ειλικρινής αμφισβήτηση αυτής της έννοιας και του «αμερικανισμού» (sic) των ηρώων του. Ο 85χρονος Ίστγουντ είναι ένας απλός σκηνοθέτης που παραμένει σε επαφή με τα σκηνοθετικά του επιτεύγματα, όπως το Γράμματα από την Ίβο Τζίμα, παρά την προχωρημένη ηλικία του, διατηρώντας την δάδα της δημιουργίας αναμμένη. Ο Ελεύθερος Σκοπευτής αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, το τρίτο μέλος της θεματικής τριλογίας του σκηνοθέτη για την φύση του πολέμου, τα σημάδια που αφήνει στην ανθρώπινη ψυχή, την έννοια της πατρίδας και αν αξίζει να πεθάνουμε γι’ αυτή που ξεκίνησε με το Οι Σημαίες των Προγόνων μας και συνεχίστηκε με το Γράμματα από την Ίβο Τζίμα. Το δεύτερο είναι η σκηνοθετική παρακαταθήκη του Ίστγουντ στην κινηματογραφική τέχνη. Ένα αριστουργηματικό (αντί)πολεμικό υπαρξιακό δράμα με μια συναισθηματική λυρικότητα που σε σμπαραλιάζει, αποτέλεσμα που επετεύχθη όταν ανέλαβε τα ηνία της ταινίας ο ανθρωπισμός του σκηνοθέτη.
Ο Κάιλ είναι ένας Τεξανός hillbilly χωρίς ιδιαίτερο σκοπό στην ζωή του που αποφασίζει να καταταγεί στους πεζοναύτες συγκλονισμένος από την τηλεοπτική εικόνα της επίθεσης στους Δίδυμους Πύργους το 2002. Ο 26χρονος Κάιλ (στην ταινία είναι 30 χρονών) αποφασίζει να θέσει τις ικανότητες του δεινού σκοπευτή, τις οποίες κατέχει από την παιδική του ηλικία, στην υπηρεσία της πατρίδας του ώστε να προστατέψει τα αδέλφια του στη μάχη ακολουθώντας τις διδαχές του πατέρα του που του έμαθε ότι στον κόσμο υπάρχουν τρία είδη ανθρώπων: Οι θύτες, τα θύματα και οι προστάτες. Διαποτισμένος από το τρίπτυχο Θεός-Πατρίδα-Οικογένεια, αφήνει την γυναίκα του Τάγια ( Sienna Miller) και φεύγει για το Ιράκ ώστε να γίνει προστάτης των συναδέλφων του
Ο Ίστγουντ κρατάει μια ρεαλιστική ισορροπία ανάμεσα στη δράση και στο δράμα, κάνοντας μας να νοιαστούμε για τον χαρακτήρα του Cooper ξεπερνώντας τις ιδεολογικές μας αποχρώσεις. Παρουσιάζει τις σκληρές συγκρούσεις στο πεδίο της μάχης αλλά και τις εσωτερικές συγκρούσεις του ήρωα μπροστά στις δύσκολες αποφάσεις που πρέπει να πάρει για την προστασία των Aμερικάνων στρατιωτών. Σίγουρα δεν αμφισβητεί την ηθική διάσταση του Πολέμου στο Ιράκ όπως δεν το κάνουν και χιλιάδες αναλώσιμοι στρατιώτες που πεθαίνουν για την πατρίδα τους και ουσιαστικά, από την πατρίδα τους. Χωρίς τον πόλεμο, ο Κάιλ θα ήταν ένας ακόμα απόβλητος της αμερικάνικης κοινωνίας ζώντας στο περιθώριο της.
Με ένα καλά δομημένο μοντάζ που διατηρεί την δραματουργική ισχύ του, το φιλμ σε παγιδεύει με τους έντονους ρυθμούς του και σε απορροφά. Τα τελευταία πενήντα λεπτά της ταινίας είναι συγκλονιστικά αφού περνάμε από το πεδίο της μάχης στο εσωτερικό μέτωπο. Στο γυρισμό στην πατρίδα. Σπίτι για τον Κάιλ είναι η γυναίκα του η οποία του υπενθυμίζει ότι πρέπει πραγματικά να «γυρίσει». Να γίνει αυτός που ήταν πριν τον σημαδέψει ο πόλεμος. Πριν τον κάνει προσωπική υπόθεση. Η κατακερματισμένη ψυχολογία του ήρωα συνδυάζεται με τις εικόνες των σακατεμένων βετεράνων. Με σπασμένη φωνή ψελλίζει στο τηλέφωνο: «I’m ready to come home». Με την βοήθεια ψυχολόγου θα προσπαθήσει να ενταχθεί στην νέα πραγματικότητα και να αφιερωθεί στο μάζεμα των συντριμμιών αυτού του πολέμου. Δηλαδή να βοηθήσει τους άλλους που έχουν επιστρέψει από το μέτωπο.
Ο Bradley Cooper είναι καλός στην απόδοση της macho σκληρότητας και της αφελούς παιδικότητας του τεξανού σκοπευτή (με τον οποίο μίλησε κάποιες φορές στο τηλέφωνο πριν πεθάνει) ενώ έκανε εντατικό πρόγραμμα εκγύμνασης για να ανταποκριθεί στην σωματοδομή του ήρωα. Το σενάριο ανήκει στον Jason Hall που διασκεύασε το βιβλίο που έγραψε ο ίδιος ο Καιλ σε συνεργασία με άλλους δύο συγγραφείς. Η ταινία είναι υποψήφια για έξι Όσκαρ (καλύτερης ταινίας, Α’ ανδρικού ρόλου, διασκευασμένου σεναρίου, μοντάζ, ηχητικού μοντάζ και μιξάζ)
Ο Ελεύθερος Σκοπευτής είναι μια ταινία για την αγριότητα του πολέμου και τις χαρακιές που αφήνει ανεξίτηλα στον άνθρωπο πνευματικά, σωματικά και ψυχικά. Είναι μια ανθρώπινη ταινία κι όταν μιλάμε γι ανθρώπους δεν χωρούν ιδεολογίες, πολιτικές, σημαίες και πατρίδες. Τίποτα από τα προηγούμενα δεν θα σε αποτρέψει να μην λυγίσεις στην θέα κατεστραμμένων ανθρώπων από ένα πόλεμο που τον έκαναν δικό τους χωρίς να είναι. Καμιά σημαία δεν είναι ικανή να κρύψει την ασχήμια του πολέμου. Το ειρωνικό φινάλε της ταινίας θα έρθει να επισφραγίσει αυτή την οπτική εντάσσοντας τον εαυτό της στην μακρά γενεαλογία των φιλμ που καταπιάστηκαν με το τραύμα του πολέμου όπως π.χ. αυτό του Βιετνάμ.
Κλείνοντας, κάθε φορά που εμφανίζεται μια διαμάχη για την ουσία τέτοιων ταινιών, θυμάμαι τα λόγια του Όλιβερ Στόουν σε μια συνέντευξη του όταν ρωτήθηκε για την αποτυχία του Αλέξανδρου: «Εσείς οι Ευρωπαίοι νοιάζεστε πολύ περισσότερο για την πολιτική ενώ εμείς οι Αμερικάνοι για το συναίσθημα».
Social Links: