Δέος φτιαγμένο από τσιμέντο: 19 μπρουταλιστικά αρχιτεκτονικά έργα

Αδρές γεωμετρικές επιφάνειες, τόνοι τσιμέντου που επιτίθενται θριαμβευτικά στο μάτι, πλήρης εναγκαλισμός του φονξιοναλισμού έναντι του διακόσμου και της φλυαρίας, σαφής επίδειξη διάφορων λειτουργικών πτυχών του κτιρίου στον εξωτερικό παρατηρητή και ενίοτε μια διάχυτη τάση για σπονδυλωτή (modular) άρθρωση της κατασκευής. Ο μπρουταλισμός, το όνομα του οποίου προέρχεται από το γαλλικό «brut» (ακατέργαστο) και όχι από το «brutal» (βάναυσο), όπως είθισται λανθασμένα να θεωρείται, σαφές τέκνο (ή ίσως μετεξέλιξη) του αρχιτεκτονικού μοντερνισμού, άνθισε στις μεταπολεμικές δεκαετίες σε αμφότερες πλευρές του Σιδηρού Παραπετάσματος, εφαρμοζόμενος κυρίως σε δημόσια κτίρια (από σχολεία και πάρκα μέχρι εκκλησίες), οικιστικά συμπλέγματα, αλλά και εθνικά μνημεία (στις σοσιαλιστικές χώρες) και φυλάκια (βλέπε τα οχυρά του Hoxha).

Η αισθητική του μπρουταλισμού, με σαφείς ενδείξεις ψυχρότητας, βάρους αλλά και μεγαλείου, με μια σχεδόν υπεράνθρωπη δυνητική παρουσία πάνω από τον άνθρωπο-χρήστη αλλά και πάνω από το ίδιο το περιβάλλον, μπορεί να θυμίζει πλέον κυρίως δυστοπικά τοπία (μια βόλτα στα χαλάσματα του Fallout ή άλλων post-apocalyptic παιχνιδιών μπορεί να πείσει για μια σχετική επιρροή), αλλά είναι υπεύθυνη για κάποια, το λιγότερο ενδιαφέροντα, κτίρια του περασμένου αιώνα. Η απόλυτη πηγή για μπρουταλιστικό υλικό είναι αυτό το tumblr ενός διδακτορικού φοιτητή αρχιτεκτονικής, του Michael Abrahamson, το οποίο περιλαμβάνει εκατοντάδες (ίσως και χιλιάδες) σχετικές φωτογραφικές αναρτήσεις, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει διάφορα ξενόγλωσσα αφιερώματα στα πρώην γιουγκοσλαβικά μνημεία, τα περισσότερα από τα οποία μπορούν να θεωρηθούν μπρουταλιστικά. Παρακάτω υπάρχουν κάποια ενδεικτικά παραδείγματα που καλύπτουν μεγάλο μέρος του φάσματος του αρχιτεκτονικού αυτού κινήματος.