Horrorscope: Ταινία ή Βιβλίο; (Part II)

Καλωσορίσατε στο σημερινό Horrorscope και το δεύτερο μέρος της μάχης ταινία ή βιβλίο. Όπως είπε κι ένας αγαπημένος αναγνώστης της στήλης «μόνο για τις μεταφορές του King θα γινόταν αφιέρωμα μέχρι του χρόνου». Κι ακόμη κι αν αποκλείαμε τελείως τον King από τις λίστες λόγω όγκου, το θέμα είναι πολύ μεγάλο για να εξαντληθεί πλήρως στα πλαίσια της στήλης. Το συγκεκριμένο χορταστικό άρθρο έχει σκοπό να παρουσιάσει ενδεικτικά παραδείγματα από διάφορες πλευρές: βιβλίο και ταινία από ίδιο δημιουργό, βιβλίο και ταινία που προσπαθούν να ακολουθήσουν την ίδια γραμμή, βιβλίο και ταινία που είναι ντιπ άσχετα μεταξύ τους και τρέχα γύρευε.

Εξάλλου με το Halloween να πλησιάζει, το τρομοένστικτό μας είναι οξυμένο και βλέπουμε παντού κοστούμια κλόουν, σκιές από γυμνά κλαδιά και κολοκύθια. Τι πιο ταιριαστό λοιπόν από μια λίστα που βάζει το βιβλίο ενάντια στον κινηματογράφο και σας φτιάχνει μια λίστα με τα καλύτερα; Μην απαντάτε, η ερώτηση είναι ρητορική. Πάμε.

1.Horns: Joe Hill

Ο Ιγνάτιος ξυπνάει με κέρατα. Όχι, δε του τα φόρεσε η κοπέλα του επειδή έχει γελοίο όνομα και ποιος να τον πάρει στα σοβαρά. Η φουκαριάρα βρέθηκε στο δάσος με τον ίδιο τρόπο που όλοι βρίσκονται στα λογοτεχνικά δάση: νεκρή. Ο πρωταγωνιστής κατηγορείται για το φόνο, και παράλληλα βιώνει τις συνέπειες του νέου του αξεσουάρ για τα μαλλιά το οποίο κανείς άλλος δε φαίνεται να προσέχει: ο κόσμος του εξομολογείται τα πιο σκοτεινά μυστικά του. Θα καταφέρει ο να λύσει το μυστήριο της δολοφονίας πριν να ολοκληρωθεί η μεταμόρφωσή του σε δαίμονα;

Τόσο η ταινία όσο και το βιβλίο δείχνουν με μαύρο χιούμορ τη σκοτεινή πλευρά των ανθρώπων. Στο βιβλίο που είναι σχεδόν 400 σελίδες υπάρχει ο χώρος να αποκαλυφθεί η σαπίλα του γείτονά σου με ανατριχιαστική λεπτομέρεια. Επίσης στο βιβλίο βλέπουμε τη σκοτεινή πλευρά όλων των χαρακτήρων, εκτός φυσικά από του πρωταγωνιστή, γιατί όποιος είναι έξω από το χορό δεν ομολογεί τις αμαρτίες του σε ξένους. Μια άλλη διαφορά λόγω μέσου είναι η μουσική. Ο Ιγκ είναι γιος γνωστού μουσικού και αυτό παίζει ρόλο στη ζωή του. Η μουσική όμως δύσκολα αποτυπώνεται πετυχημένα σε γραπτό λόγο. Άλλο να διαβάζεις αναφορές στους Rolling stones κι άλλο να ακούς κομμάτια στην κατάλληλη σκηνή. Από την άλλη το βιβλίο κάνει μια σχετική κοιλιά σε ένα flashback, το οποίο σοφά παίρνει μόλις λίγα λεπτά κινηματογραφικού χρόνου. Τέλος να παινέψουμε τον Daniel Radcliffe που παίζει εξαιρετικά σε αυτή την ταινία. Ήταν επιτυχημένη απόφαση κάστινγκ σε αντίθεση με το ρόλο του σε μια άλλη μεταφορά, που θα τσεκάρουμε αργότερα. Η ταινία είναι ένα πετυχημένο b-movie που ερμηνεύει ωραία μια υπόθεση που συνδυάζει τον τρόμο με τον έρωτα και το μυστήριο.

Ταινία ή βιβλίο; Ταινία. Αξίζει να δείτε τον Harry Potter με άλλο μάτι.

 

2. Carrie

Το βιβλίο που μας έκανε να φοβόμαστε την περίοδο ακόμη περισσότερο, έχει μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη δύο φορές, μια το 1976 και μια το 2013. Και στις δυο η εναρκτήρια σκηνή της Κάρι, που δεν της είπε ποτέ η θρησκόληπτη μάνα της για της χαρές της γυναικείας φύσης, είναι ένα φριχτό περιστατικό που ξεκινάει με την πρώτη της περίοδο στα ντους του σχολείου και καταλήγει με αηδιασμένες συμμαθήτριες να της πετάνε σερβιέτες και ταμπόν. Ο τρόμος είναι ήδη εκεί αλλά σα να μην έφταναν αυτά η Κάρι ανακαλύπτει ότι έχει δυνάμεις τηλεκίνησης και τα πράγματα ξεφεύγουν. Εδώ που τα λέμε οποιοσδήποτε αν είχε δυνάμεις τηλεκίνησης στο λύκειο θα το ισοπέδωνε το ρημάδι. Η βασική διαφορά μεταξύ του βιβλίου και των μεταφορών: καμία από τις ταινίες δεν κατάφερε να αποδώσει το μέγεθος των δυνάμεων της Κάρι και της καταστροφής που φέρνει όταν η οργή της πέφτει στην πόλη σαν μια ντουζίνα τυφώνες. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι οι ταινίες είναι στο ίδιο επίπεδο μεταξύ τους.

Αυτή του 1976 έχει τα ιδιαίτερα κουρέματα και ρούχα της εποχής, αλλά αποδίδει στην ολότητά του το χαρακτήρα της Κάρι που από ταπεινό χαμομηλάκι εξελίσσεται σε γυναίκα. Η Sissy Spacek ήταν υποψήφια για Όσκαρ για την ταινία, και καλά έκανε αφού έπαιξε εξαιρετικά. Φαν φακτ: όταν πήγε για οντισιόν είχε βάλει στα μαλλιά της βαζελίνη για να φαίνονται λιπαρά και φόρεσε ένα φόρεμα που της είχε ράψει η μάμα της στο λύκειο, στο πετσί του ρόλου δηλαδή. Η ταινία του 2013 ήταν εντάξει για μεσημέρι Κυριακής αλλά το κάστινγκ της πανέμορφης Chloe Grace Moretz δεν ήταν τόσο πειστικό. Ως λεπτή ξανθιά με χαριτωμένη μύτη και αλαβάστρινο δέρμα είναι λίγο δύσκολο να χάψουμε την όλη φάση του παρία. Γενικά η ταινία ήταν πιο ωραιοποιημένη από ότι θα θέλαμε αφού στην iconic σκηνή με το αίμα η όμορφη Κάρι λερώνεται σε συγκεκριμένα σημεία και ακόμη και όταν η κατάσταση ξεφεύγει η ηθοποιός ελέγχει τις εκφράσεις της ώστε να είναι τουλάχιστον ugly-pretty (όπως είναι το fashion term της Tyra Banks). Συγγνώμη Chloe, αλλά η Sissy μας στοίχειωσε με ένα ματωμένο χαμόγελο όλο δόντια. Επίσης η τοποθέτηση του βιβλίου σε σύγχρονη εποχή με κάνει να διστάζω για τον τρόπο που της κάνουν bullying. Δουλεύοντας με παιδιά μπορώ να σας πω ότι πλέον βγάζουν τις κακίες τους ψηφιακά. Η τεχνολογία έδωσε στο δειλό bully όλα τα εργαλεία να μη κοιτάξει ποτέ το θύμα του στα μάτια όσο του καταστρέφει τη ζωή.

Ταινία ή βιβλίο; Βιβλίο.

 

3. Shining

Κλείνοντας την τριάδα της οικογένειας Κινγκ και υιός, εδώ έχουμε την αργή κάθοδο στην τρέλα ενός οικογενειάρχη που αναλαμβάνει να προσέξει ένα ξενοδοχείο για τους μήνες της νεκρής σεζόν. Στην ταινία το μάτι του οικογενειάρχη γυαλίζει ευθύς εξαρχής και μας αποκαλύπτεται σταδιακά σαν ένας χειριστικός χαρακτήρας. Οι υπόλοιποι χαρακτήρες αλλάζουν εξίσου και εδώ ακολουθούν κάποια spoilers και όσοι θέλετε να τα αποφύγετε συνεχίστε την ανάγνωση μετά τη φωτογραφία του Νίκολσον. Η σύζυγος στο βιβλίο περιγράφεται ως εκθαμβωτική ξανθιά, ενώ στην ταινία η Shelley Duvall είναι ένα σκέλεθρο ανθρώπου, μια φοβισμένη γυναίκα που δεν ξέρει πότε θα γυρίσει η τελευταία βίδα του άντρα της. Ο μικρός Danny στο βιβλίο είναι πανέξυπνος, με εξελιγμένο λεξιλόγιο και παρότι έχει ένα φανταστικό φίλο που βλέπει ανά φάσεις, θυμίζει παιδί που τα βγάζει πέρα κάποιους μήνες χωρίς σχολείο. Στην ταινία μιλάει με απλά λόγια, βλέπει καρτούν και μιλάει με κριπιαστική φωνή όταν υποδύεται τον φανταστικό του φίλο. Ακόμη και το ξενοδοχείο αλλάζει από μέσο σε μέσο. Στο βιβλίο τα ίδια τα ντουβάρια είναι διαβολικά και προσπαθούν να απορροφήσουν τις δυνάμεις του Danny. Στην ταινία το ξενοδοχείο είναι η τοποθεσία εξέλιξης ενός οικογενειακού δράματος: έχει ρόλο καταλύτη σε μια κατάσταση που είναι ούτως ή άλλως στοιχειωμένη.

Γενικά άλλο πράγμα ήθελε να πει ο Κινγκ και άλλο ο Κιούμπρικ. Ο Κινγκ ήθελε να μιλήσει για τη μάχη του ανθρώπου απέναντι στο κακό, ενώ ο Κιούμπρικ ήθελε να δείξει τα λάθη στους θεσμούς του γάμου, της οικογένειας και της εργασίας. Αυτή η αποδόμηση των θεσμών κάνει την ταινία διαχρονική, και άξια να σταθεί με δικά της πόδια.

Ταινία ή βιβλίο; Κάθε σύγκριση θα ήταν άστοχη καθώς μιλάμε για μήλα και πορτοκάλια. Δε μιλάμε για μεταφορά, μα για δύο διαφορετικά έργα που έτυχε να έχουν το ίδιο premise. Και τα δύο λοιπόν.

4. Hellraiser

Το μόνο της λίστας όπου και τα δύο μέσα μοιράζονται τον ίδιο δημιουργό. Ο πολυμήχανος Μπάρκερ έγραψε το Hellbound Heart και αργότερα ανέλαβε το σενάριο και τη σκηνοθεσία της μεταφοράς του. Αν νομίζετε ότι αυτό εγγυάται πιστή μεταφορά, θα απογοητευτείτε καθώς υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στο βιβλίο και την ταινία. Πρώτα από όλα οι χαρακτήρες: στο βιβλίο έχουμε ένα ζευγάρι όπου η γυναίκα βαριέται τον άντρα της απίστευτα, μια φίλη του συζύγου που τον νοιάζεται περισσότερο από όσο θα ήθελες να νοιάζεται το ταίρι σου μια φίλη, και τον αδερφό του συζύγου που είναι αλήτης κι ερημοσπίτης. Στην ταινία η φίλη αντικαθιστάται πετυχημένα από την κόρη του συζύγου (από προηγούμενο γάμο στο χωριό, δεν τον ξέρεις) κι όπως και να το κάνουμε μια κόρη που προσπαθεί να προστατέψει τον πατέρα της είναι πιο συμπαθής από μια τύπισσα που χώνεται εκεί που δεν τη σπέρνουν. Κατά δεύτερον, στο βιβλίο ο Pinhead παρουσιάζεται σαν ένα πλάσμα με γυναικεία φωνή ενώ στην ταινία είναι προφανώς άντρας. Η ταινία είχε μικροσκοπικό budget πάντως προσφέρει ακόμη και σήμερα αηδία με τα τέρατά της. Το βιβλίο έχει τη δική του αξία, αλλά είναι κατώτερο σε σχέση με άλλα γραπτά του ίδιου συγγραφέα όπως τις συλλογές διηγημάτων του στα βιβλία του αίματος.

Βιβλίο ή ταινία; Ταινία.

5. The birds

Δεν περίμενα ότι θα βρω μεταφορά πιο άσχετη με το πρωτογενές υλικό από τη λάμψη, αλλά τα κατάφερα. Η Daphne du Maurier μας έδωσε μια νοβελέτα στο βιβλίο The apple tree τόσο δυνατή που μεταφέρθηκε στο τρίο: ραδιόφωνο, τηλεόραση, κινηματογράφος. Εμείς φυσικά θα ασχοληθούμε με την ταινία του Χίτσκοκ αλλά η συγγραφέας έχει επίσης γράψει το My cousin Rachel που έγινε ταινία φέτος, το Don’t look now που έχει ακόμη άψογη βαθμολογία στο Rotten Tomatoes και το Rebecca, πάλι σκηνοθετημένο από τον Χίτσκοκ. Στην ίδια τη Maurier δεν άρεσε η μεταφορά με τα πουλιά, πιθανότατα γιατί ο Χίτσκοκ πήρε το έργο της και του άλλαξε τα φώτα. Το premise είναι το ίδιο: τα πουλιά τρελάθηκαν. Οι χαρακτήρες όμως και η ίδια η υπόθεση δεν έχουν καμία σχέση.

Στη νοβελέτα είμαστε στην Κορνουάλη και παρακολουθούμε ένα ντόπιο οικογενειάρχη που προσπαθεί να σώσει τους δικούς του από επιθέσεις πουλιών, λίγο μετά το δεύτερο παγκόσμιο. Στην ταινία είμαστε στην Καλιφόρνια, ο πόλεμος δεν αναφέρεται ιδιαίτερα, και η πρωταγωνίστρια είναι μια πανέμορφη, ξανθιά, ζάμπλουτη τύπισσα που για να ισορροπήσει η ζυγαριά της ζωής πρέπει να υποφέρει ένα ζωντανό εφιάλτη με γλάρους, κοράκια και λοιπά φτερωτά. Η πρωταγωνίστρια φτάνει στη μικρή κοινότητα προκειμένου να κάνει φάρσα σε έναν αρρενωπό δικηγόρο (έτσι τους έφτιαχναν τότε, γεννιόντουσαν με κοστούμι οι άντρες) και καταλήγει να μένει περισσότερο από όσο σχεδιάζει γιατί ξεκινούν αδικαιολόγητες επιθέσεις αέρος. Οι διάλογοι είναι όλο ένταση καθώς το ψαροχώρι ταράζεται από την παρουσία της και κατόπιν από την όλη φάση με τα πουλιά. Το σενάριο εξερευνά τα στερεότυπα απέναντι στην αμαρτωλή γυναικεία φύση, στον ανταγωνισμό μεταξύ γυναικών και τον άντρα που είναι λίγο μπουνταλάς και κάνει ό,τι του πει η μάνα του. Μη σας ξεγελά το προοδευτικό σενάριο πάντως, ο Χίτσκοκ όπως έχουμε αναφέρει στο παρελθόν δεν ήταν απλά για ποστ στο Ναι, είσαι μισογύνης, ήταν για καταγγελία στην αστυνομία. Καταρχήν την έπεσε στην ηθοποιό και εκείνη τον απέρριψε. Μετά της είπε ότι θα χρησιμοποιούσε πουλιά-ρομπότ να της επιτίθενται, ενώ στην πραγματικότητα έβαλε να της πετάνε ζωντανά πουλιά στη μούρη (η παρομοίωση για το τι ήθελε να κάνει ο Χίτσκοκ με το δικό του πουλί παραείναι προφανής και δε θα την κάνουμε). Μετά της είπε ότι ο τηλεφωνικός θάλαμος στον οποίο μπαίνει η χαρακτήρας είναι άθραυστος, για να πάρει φυσική αντίδραση από την ηθοποιό όταν τα τζάμια άρχισαν να σπάνε, όπως και τα νεύρα της δηλαδή. Η ταινία The girl υποτίθεται ότι ρίχνει φως στην απαίσια σχέση σκηνοθέτη και ηθοποιού αλλά για μένα αυτή η ερμηνεία είναι ελλιπής. Ο Hitchcock είχε γενικό θέμα με τις γυναίκες και υπάρχουν πολλά άρθρα αν θέλετε να ψάξετε το θέμα και να τσατιστείτε βραδιάτικα. Πάντως η ταινία είναι εξαιρετική.

Βιβλίο ή ταινία; Είναι τόσο διαφορετικά μεταξύ τους και τόσο καλοφτιαγμένο που επιμένω: και τα δύο.

6.Frankenstein

Η ιστορία της Mary Shelley γράφτηκε σε πλαίσια ενός φιλικού διαγωνισμού ανάμεσα στην ίδια, τον Λόρδο Byron, τον άντρα της τον αλήτη Percy Shelley (θα δικαιολογηθώ μετά) και τον John William Polidori, όσο έκαναν διακοπές παρέα. Αυτή η ευχάριστη εκδρομή στην Ελβετία σκεπάζει πολλά από τα βάσανα της Mary για τα οποία ευθύνεται ως επί το πλείστον ο Percy. Δεν τον έλεγες άπιστο ακριβώς, αφού είχαν ανοιχτό γάμο και η Mary έκανε επίσης εξωσυζυγικές σχέσεις, η πιο ενδιαφέρουσα από όλες με τον πολιτικό Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο.

Ο Percy όμως έκανε σχέση και με τη αδερφή της Mary, ε κι εκεί όσο πολιτισμένη και να είσαι σου βγαίνει ένα «με την αδερφή μου ρε;» Τελικά την άφησε έγκυο… Μετά τη γέννηση του γιου του άντρα της από την αδερφή της (wtf), η Mary έφερε στον κόσμο πρόωρα μια κόρη που δεν επέζησε. Αν και η Mary κατάφερε να κάνει αργότερα ένα γιο, η συγγραφή για το δημιούργημα ενός επιστήμονα που φέρνει την καταστροφή του, δεν μπορεί να είναι τυχαία. Εκτός αυτού η Mary είχε τραγική ζωή, καθώς είδε δύο από τα τρία παιδιά της να πεθαίνουν, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα λόγω των χρεών του Percy, έπασχε από βαριά κατάθλιψη και πέθανε στα πενήντα. Ακόμη κι εκείνες οι διακοπές στο σπίτι του Byron δεν είχαν τη χαρά που περίμενε.

Τέλος πάντων, η Mary έγραψε το Frankenstein, το δημοσίευσε ανώνυμα και όλοι πίστεψαν ότι το έγραψε ο άντρας της, γιατί έτσι. Η ιστορία μεταφέρθηκε σε ράδιο, θέατρο, τηλεόραση και κινηματογράφο. Η πιο χαρακτηριστική μεταφορά είναι αυτή του 1931 με τον Boris Karloff που είναι καταπληκτικός. Παρά την εξαιρετική του ερμηνεία, η ταινία δρα διαφορετικά από το βιβλίο. Το βιβλίο μιλά για τις συνέπειες της επιστήμης χωρίς ηθική πυξίδα και το τέλος του τιμωρεί το δημιουργό. Η ταινία περιλαμβάνει αυθαίρετα ένα όχλο με τσουγκράνες και η πλοκή δρα υπέρ του Φρανκενστάιν, λες και το λάθος του να φτιάξεις ένα πλάσμα θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα.

Ταινία ή βιβλίο; Βιβλίο, ένα εξαιρετικό παράδειγμα γοτθικής λογοτεχνίας με ένα από τα πιο μελαγχολικά τέρατα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

 

7.The woman in black

Tο έχουμε ξανασυζητήσει στη στήλη οπότε ξέρω ότι ξέρετε πόσο καλό βιβλίο είναι. Η ταινία του 2012 όμως… Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Ο πρωταγωνιστής στο βιβλίο είναι ένας λογικός άνθρωπος που δε πιστεύει σε φαντάσματα. Στην ταινία ο Daniel Radcliffe παίζει έναν βασανισμένο πατέρα που έχασε τη γυναίκα του στον τοκετό, και δουλεύει μόνο και μόνο για να ζήσει τον γιο του. Το βιβλίο έχει αυτό που θα λέγαμε slow build που ανεβάζει την ένταση και κάνει τον αναγνώστη να φοβάται για τη μοίρα των παιδιών μπροστά σε ένα κακό πνεύμα. Στην ταινία τα παιδιά πέφτουν σαν τις μύγες οπότε η ένταση ξεπερνιέται καθώς το χειρότερο συμβαίνει, ξανά και ξανά, μουδιάζοντας το θεατή. Στο βιβλίο το τέλος είναι έντιμο. Δε λέω αν είναι καλό ή κακό, αλλά στις τελευταίες σελίδες διαλέγει μια πλευρά και μένει εκεί. Στην ταινία, το τέλος περνάει από το καλό, στο κακό, στο καλό και δε συμμαζεύεται και οι τόσες ανατροπές με τσατίσανε. Για να είμαι όμως δίκαια να πω ότι η ταινία είχε ανατριχιαστικές στιγμές όπου το πνεύμα συνυπάρχει στον ίδιο χώρο με τον χαρακτήρα χωρίς να το βλέπει αυτός. Είναι σαν να παίζεις το πιο τρομαχτικό Where’s Waldo του κόσμου. Αλλά, παιδιά, το πιο σοβαρό λάθος που έκανε η ταινία ήταν το καστ. Ο Radcliffe είναι μια χαρά ηθοποιός αλλά δεν πείθει για άνθρωπος με παιδί τεσσάρων χρονών. Δηλαδή πότε το έκανε; Όταν ήταν τελειόφοιτος στο Χόγκουαρτς;

Ταινία ή βιβλίο; Βιβλίο.

 

Ελπίζω να διασκεδάσετε διαβάζοντας το σημερινό Horrorscope και να βρήκατε ζουμερές προτάσεις για ταινίες και αναγνώσματα τώρα που έρχεται και η πιο τρομαχτική νύχτα του χρόνου. Σίγουρα το debate ταινία ή βιβλίο είναι καυτό αλλά στα πλαίσια της στήλης έχουμε πλέον ισοπαλία. Ίσως φταίει που κανένα μέσο δεν είναι εκ φύσεως ανώτερο του άλλου, μα χρησιμοποιεί τις δικές του δυνατότητες ώστε να πει μια ιστορία. Όποιος σας πει το αντίθετο μάλλον σας το παίζει κουλτουριάρης. Τα ξαναλέμε στο επόμενο άρθρο!