Είμαστε στο μακρινό 1995. Στις 3 Αυγούστου 1995, λοιπόν, όλα τα φώτα της δημοσιότητας είναι στραμμένα στο Madison Square Gardens της Νέας Υόρκης, αφού εκεί λαμβάνουν χώρα τα Source Awards.
Το The Source ξεκίνησε το 1988, ως μια περιοδική στήλη αφιερωμένη στην κουλτούρα του χιπ-χοπ. Μέχρι τα μέσα του ’90 είχε καταφέρει να εδραιωθεί ως η μόνη πολιτισμική δύναμη του χιπ-χοπ, εκτός μουσικής, ικανή να «ανεβάσει» και να «ρίξει» καλλιτέχνες και αγορές δίσκων κατά το δοκούν. Οι ράπερ και οι δισκογραφικές εκείνη την περίοδο κυριολεκτικά σφάζονταν για αποκλειστικές συνεντεύξεις και εξώφυλλα στο Source.
Οι συντάκτες του Source, μια παρέα λευκών μεσοαστών από το Χάρβαρντ που τους ένωνε η αγάπη για τη ραπ μουσική και τα logistics, πήραν πρέφα αρκετά νωρίς τον επερχόμενο χαμό που θα προκαλούσε το πρώτο και μοναδικό medium αφιερωμένο στο χιπ-χοπ και το διαχειρίστηκαν πάρα πολύ σωστά, βγάζοντας πολλά εκατομμύρια στην πορεία.
Τον Αύγουστο του 1995 λοιπόν διοργάνωσαν τα 2α Βραβεία Ραπ για το περιοδικό τους – μια αρκετά σημαντική διοργάνωση, καθώς έως τότε η ραπ δεν ήταν ακριβώς καλοδεχούμενη στα «επίσημα» βραβεία, πέραν ελάχιστων εξαιρέσεων.
Οπότε έπρεπε να βρεθεί κάτι που να ανταποκρίνεται στις ολοένα και αυξανόμενες ποσοτικές και ποιοτικές ανάγκες αυτού του ανερχόμενου μουσικού είδους.
Οπότε, λοιπόν, επιστρέφουμε στα βραβεία: η συγκεκριμένη νύχτα είχε πολύ ζουμί. Είναι η τηλεοπτική στιγμή όπου το beef μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Ακτής φτάνει το ζενίθ του, με τα γνωστά τραγικά αποτέλεσμα που ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια. Είναι το βράδυ όπου ο Suge Knight, ιδιοκτήτης της Death Row Records (Δυτική Ακτή) ξεσπαθώνει εναντίον του P. Diddy, ιδιοκτήτη της Bad Boy Records (Ανατολική Ακτή). Είναι το βράδυ όπου ο Biggie Smalls (Bad Boy Records) γυρνάει σπίτι έχοντας σηκώσει ουκ ολίγα από τα σημαντικά βραβεία της βραδιάς και είναι και το βράδυ όπου ο Snoop Dogg μαζί με τον Dre, με τη σειρά τους, dissαραν όλη την Ανατολική Ακτή. Με άλλα λόγια, εκείνο το βράδυ και η δεκαετία μέσα στην οποία εντάσσεται είναι ένα πεδίο που κυριαρχείται πλήρως από την αντιπαράθεση Δυτικής-Ανατολικής Ακτής.
Όλα τα ονόματα εκείνης της περιόδου συμμετέχουν σε αυτό τον πόλεμο, μερικοί λιγότερο, μερικοί περισσότερο.
Όμως, παραδόξως, κάτι ακόμα σημαντικό εκείνο το βράδυ: το βραβείο του πρωτοεμφανιζόμενου ραπ σχήματος, ένα βραβείο αρκετά πολυπόθητο για πολλούς, δεν πήγε σε κανέναν από τη Δυτική ή Ανατολική Ακτή.
Παράξενο για μια χρονική στιγμή όπου η αντιπαράθεση, όπως είπαμε παραπάνω, κυριαρχεί.
Τι ήταν, λοιπόν, αυτό που έσπασε τη διχοτόμηση? Τι ήταν αυτό που άξιζε να πάρει το βραβείο παραπάνω από τον Nas, λ.χ.;
Λοιπόν, ήταν οι Outkast από τον βρόμικο Νότο και συγκεκριμένα την Ατλάντα.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η είδηση έσκασε σαν κεραυνός εν αιθρία και οι Outkast έφαγαν αδιανόητη γιούχα on stage, γιατί προφανώς δεν μπορούσε κανείς να καταλάβει πως δύο πιτσιρικάδες από τον Νότο ήρθαν για να «σπάσουν» την παραδοσιακή και βαρετή διχοτόμηση Ανατολικής και Δυτικής Ακτής.
Απο κει και πέρα οι Outkast συνέχισαν την εμβληματική πορεία τους, βγάζοντας συνολικά έξι δίσκους και αλλάζοντας την πορεία του ραπ, πάλι με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.
Οπότε πάμε να δούμε λίγο τους τρόπους με τους οποίους οι Outkast έβαλαν τον Νότο στον χάρτη του χιπ-χοπ μια για πάντα.
Ξεκινώντας την επίσημη πορεία τους το 1994 με τον δίσκο Southernplayalisticadillacmuzik, μπλέκουν τη φανκ, την τζαζ, με έναν ερωτικό αλλά και ταυτόχρονα οξύ κοινωνικό λυρισμό που κατευθείαν τους ξεχωρίζει από την gangsta φάση του ’90. Συνεχίζοντας το 1996 με το ATLiens, έναν δίσκο με εμφανείς αναφορές στην αποξένωση των μαύρων του Νότου («Aliens» = ξένοι, «ATL» = Ατλάντα) αλλά ταυτόχρονα με στοιχεία dab, gospel και ψυχεδελικού ροκ, φτάνουμε στο 1998 και το Aquemini. And this is where shit gets real.
Από τους λίγους ραπ δίσκους που δέχτηκαν διθυραμβικές κριτικές από όλα τα μουσικά ΜΜΕ, το Aquemini ήταν που ήρθε και εδραίωσε το ντουέτο από την Ατλάντα ως μια ασυγκράτητη δημιουργική δύναμη.
Ιστορίες από τα γκέτο του Νότου, φόροι τιμής σε ακτιβιστές των κοινωνικών δικαιώματων της δεκαετίας του ’60, bangers, μπαλάντες, samples από bluegrass και αφροφουτουρισμός. Ωχ, πόσος αφροφουτουρισμός. Ένα καλλιτεχνικό είδος που κυριολεκτικά μέχρι τότε. Πολύ σύντομα, αφροφουτουρισμός είναι μια εναλλακτική μορφή ιστορίας που φαντάζεται τι θα γινόταν π.χ. στην Αφρική αν δεν είχαν πάει να την «εκδημοκρατίσουν» οι λευκοί αποικιοκράτες. Ένα καλό παράδειγμα είναι η φανταστική Wakanda που εμφανίζεται στην ταινία Black Panther.
Η μίξη τόσων πολλών φαινομενικά ασύνδετων ειδών τώρα μπορεί να θεωρείται δεδομένη, όμως τη δεκαετία του ’90 ήταν αρκετά «τραβηγμένο» κάποιος να ενσωματώσει bluegrass στον ήχο του. Τζαζ ναι, φανκ επίσης, ίσως και gospel. Αλλά ας πούμε ψυχεδελικό ροκ; Γιατί; Δεν είχε ποτέ καμία σχέση η «μαύρη» κουλτούρα με το ψυχεδελικό ροκ ή το ροκ γενικά; Αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπήρχαν μαύροι καλλιτέχνες που παίζαν ροκ προφανώς, αλλά περισσότερο ότι το μαύρο κοινό δεν κατανάλωνε ροκ. Μετά τους Outkast αυτό άλλαξε αρκετά, τόσο πολύ ώστε στους επόμενους δίσκους τους Stankonia και Love Below –κυρίως στον δεύτερο– χρησιμοποίησαν live instrumentals στις ηχογραφήσεις και όχι απλώς samples.
Έπειτα έχουμε το κομμάτι του λυρισμού. Ο André 3000 θεωρείται ούτως ή άλλως ένας από τους πιο λυρικούς ραπερ ever, με θεματολογία που αλλάζει σε κάθε τραγούδι και ξεκινάει από ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης ή καθημερινότητας και επεκτείνεται σε θρησκευτικές θεωρίες, ζητήματα πνευματισμού, ιστορίες από την παιδική του ηλικία και πολλές φορές straight up abstract και μεταφυσικές ρίμες για εξωγήινους, ρομπότ, πνεύματα και τα λοιπά.
Από το «Rosa Parks» (εμφανές που αναφέρεται), στο «B.o.B» (Bombs over Baghdad) και την πολεμική κατάσταση στα γκέτο, το «Ms. Jackson» και την ταραγμένη σχέση του με την Erykah Badu μέχρι το «Roses» και τον μουσικό φόρο τιμής στο μιούζικαλ West Side Story, το πεδίο του André είναι κυριολεκτικά ανεξάντλητο.
Ένα άλλο βασικό σημείο είναι η δύναμη της εικόνας και των κλιπ στους Outkast. Τροφοδοτούνται απ’ όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, αλλά το θέμα βρίσκεται στο πώς τα αποδίδουν. Χρησιμοποιώντας πάντα ζωηρές αποχρώσεις και απίστευτα πολύχρωμες αμφιέσεις, κάθε βίντεο είναι σαν πίνακας ζωγραφικής που ταυτόχρονα έχει και μια θεματική ιστορία που συνδέεται εντελώς με τους στίχους. Δηλαδή δεν βλέπουμε ένα μάτσο μαντραχαλάδες με χορεύτριες από πίσω να ραπάρουν γονατίζοντας στο τσιμέντο αλλά βλέπουμε μια πραγματική προσπάθεια να «δέσει» το οπτικουαστικό υλικό μεταξύ του ώστε να παραχθεί ένα άρτιο αποτέλεσμα. Οι εκατομμύρια διαφορετικές αμφιέσεις και μεταμφιέσεις του André και του Big Boi επανέφεραν το βίντεο κλιπ στην αρχική του μορφή, δηλαδή αυτή του visual storytelling, σε μια εποχή όπου τα βίντεο κλιπ είχαν αρχίσει ειλικρινά να κουράζουν και αναπαράγουν το ίδιο πράγμα.
Είτε μιλάμε για ονειρικά sequences («Prototype») είτε για χαλογουϊνικά σκηνικά («The Whole World»), τα χρώματα και οι ιστορίες των Outkast ανταποκρίνονται τέλεια στη δυναμική των στίχων τους.
Το τελευταίο και εξίσου σημαντικό σημείο είναι η ώθηση που έδωσαν οι Outkast στη σκηνή της Ατλάντα και του Νότου γενικότερα, ώστε να γίνει αυτό που είναι σήμερα.
Όπως όλοι ξέρουμε, η τραπ ξεκίνησε το ταξίδι της από την Ατλάντα. Το ίδιο και η mumble rap. Είναι πιθανό, αν δεν έβαζαν το χέρι τους οι Outkast, η ραπ να μην ήταν αυτό που είναι σήμερα.
Ονόματα όπως ο T.I., ο Gucci Mane ο Future και ο Lil Wayne έχουν ονομάσει τους Outkast μια από τις κύριες επιρροές τους, όχι μόνο στιχουργικά και στυλιστικά αλλά κυρίως γιατί προσάρμοσαν το ραπ στις ανάγκες του Νότου, σε μια εποχή όπου η φάση ήταν East or West.
Το 1991 ιδρύεται στην Ατλάντα το Dungeon Family, μια μουσική κολεκτίβα μέλη της οποίας ήταν και οι Outkast. Εκτός από αυτούς βέβαια, το βήμα του Dungeon Family χρησιμοποίησαν και άλλοι ράπερ που αργότερα έμελλε να κάνουν το ραπ το μεγαθήριο που είναι σήμερα. Ανάμεσά τους ο μπαμπάς του mumble rap Future και το έτερον ήμισυ των Run the Jewels, ο Killer Mike. Ονόματα που δεν θα υπήρχαν σήμερα εάν δεν τους έβαζαν οι OutKast στο στούντιο ή αν δεν έμπαιναν στη διαδικασία να δημιουργήσουν μια τόσο δυνατή ραπ σκηνή στον Νότο.
Αν, λοιπόν, μετράμε το βεληνεκές μιας μπάντας όχι μόνο με βάση τους στίχους αλλά και την επιρροή της, οι Outkast είναι ίσως η πιο επιδραστική ραπ μπάντα μετά τους N.W.A. γιατί ακριβώς πήρε επ’ ώμου μια ολόκληρη πολιτεία και σκηνή και τις έκανε αυτό που είναι σήμερα.
Και φυσικά δεν υπάρχει καλύτερη περίοδος για να τσεκάρετε τη δισκογραφία τους από αυτή τη μίζερη καραντίνα.
Peace.
Social Links: